همشهری آنلاین_معصومه حق‌جو: گاهی حتی رفع یک مشکل کوچک یا کاشتن چند گیاه می‌تواند محله را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کند. آنچه در محله حشمتیه و کوچه یاوری‌نژاد انجام شده، از جمله همین کارهای کوچک است که حتماً به آسایش اهالی کمک می‌کند. گشتی در این خیابان تأییدی است بر این گفته.
کوچه یاوری‌نژاد نخستین کوچه در خیابان جلالی در محله حشمتیه است که طرح «کوچه‌به‌کوچه» در آن شروع شده است. در این طرح، پاره‌ای از مشکلات این کوچه ساماندهی شده و قرار است طرح یادشده در کوچه‌های دیگر هم اجرا شود. در روزی که با «نسترن زارعی» از دفتر توسعه محلی به این خیابان و کوچه رفتیم، او بخش‌های مختلف کوچه را نشان می‌دهد و از مشکلاتی که وجود داشته‌اند و حالا دیگر رفع شده‌اند، می‌گوید. او به‌عنوان تسهیلگر این دفتر مدت‌ها با اهالی کوچه در ارتباط بوده و از مشکلات آنها اطلاع داشته است.
بارها هم از کوچه دیدن کرده است و آنقدر با اهالی در ارتباط بوده که در گشت‌وگذار امروزمان هر بار به یکی بر می‌خوریم، جلو می‌آید و سلام می‌کند و از طرح اجراشده می‌گوید. زارعی توضیح می‌دهد: «در مشاهداتی که از کوچه یاوری‌نژاد داشتیم، به این نتیجه رسیدیم که اگر کار را از این کوچه شروع کنیم، می‌توانیم با کوچه‌های اطراف هم ارتباط بگیریم. اهالی هم اعتراضی به اینکه از این کوچه شروع کرده‌ایم، ندارند. چون در همین‌جا گروهی شکل گرفته که قرار است سراغ کوچه بعدی بروند و اهالی هم این را می‌دانند.» در این طرح چند مشکل که اهالی کوچه با آن روردرو بوده‌اند، حل شده است.
- زباله‌ها
نخستین مشکل، همانی است که در بسیاری از خیابان‌ها و کوچه‌های تهران وجود دارد: زباله‌هایی که روی هم تلنبار شده‌اند و منظره و بوی بدی ایجاد کرده‌اند. امروز در این کوچه جز چند تکه چوب که سر کوچه گذاشته شده است، اثری از زباله نیست. اما تا همین چند وقت پیش زباله‌هایی که در کوچه انباشته شده بودند، منظره‌ای همیشگی بود و دلیلش وجود نداشتن سطل زباله در کوچه بود. حالا هم اگر نگاهی به کوچه بیندازید سطل زباله در آن نمی‌بینید، اما زباله هم نمی‌بینید. زارعی می‌گوید: «قرار شده اهالی زباله‌هایشان را در سطل زباله خیابان قدوسی که همین کنار است، بیندازند یا در آن سو از مخزن خیابان جلالی استفاده کنند.
هر چند مدتی سطل زباله‌ای هم در همین کوچه قرار داده شد، اما چون ساکنانی که در مجاور این سطل زندگی می‌کنند، از بوی زباله آزار می‌دیدند، آن را برداشتیم.»
زارعی می‌گوید این کارها بعد از انجام هرس درختان و آسفالت خیابان و در پی برپایی یک کارگاه زیست‌محیطی انجام شده است: «برای شرکت در این کارگاه برای همسایه‌ها دعوتنامه فرستادیم و تاریخی مقرر شد که در کارگاه شرکت کنند. در کارگاه درباره پسماند و اهمیت و چگونگی تفکیک زباله صحبت کردیم. همین‌طور به اهالی سطل‌های مخصوص داده شده تا زباله‌های خشک را در آن جمع‌آوری کنند و هر شنبه برای بردن زباله‌های خشک به این کوچه مراجعه می‌شود.» در این کارگاه درباره اپلیکیشن جارو هم به اهالی توضیح داده شده است. این اپلیکیشن به افراد کمک می‌کند تا زمانی که زباله‌های خشکشان را جمع‌آوری کردند، بتوانند آن را به شهرداری تحویل بدهند.
- نوسازی بافت فرسوده
مسئله‌ای که در محله‌های قدیمی‌وجود دارد، در این کوچه هم دیده می‌شود. بافت فرسوده کوچه یاوری‌نژاد را به‌راحتی و با یک نگاه می‌توان دید. در این میان یکی دو خانه نوسازی شده‌اند و عقب‌نشینی کرده‌اند، اما این اتفاق باید تقریباً برای تمام خانه‌های این کوچه رقم بخورد. زارعی توضیح می‌دهد: «برای از بین بردن بافت فرسوده باید خانه‌ها را با هم تجمیع و نوسازی کرد. همسایه‌ها باید با هم توافق کنند و خانه‌هایی که فرسوده‌اند، تخریب و بازسازی شوند.» او البته معتقد است این کار زمانبر است و در زمان کوتاه انتظار انجامش نمی‌رود، اما به مرور اتفاق خواهد افتاد.
- غذارسانی صحیح به حیوانات
مدت‌هاست که غذارسانی به حیوانات شهری از جمله گربه‌هایی که همنشین همیشگی ما در تهران هستند، برای بسیاری تبدیل به دغدغه شده و این را وظیفه خودشان می‌دانند که هر روز به آنها غذا بدهند. هرچندگاه این غذارسانی به شکل اصولی انجام نمی‌شود و نتیجه‌اش کثیفی کوچه و خیابان و باقی ماندن غذایی است که برای گربه‌ها مناسب هم نبوده است. در کوچه یاوری‌نژاد هم ظاهراً همین اتفاق افتاده و آنها که به یاری گربه‌ها آمده‌اند، گاه باعث آلودگی کوچه شده‌اند. در انتهای کوچه ظرف بزرگ آب دیده می‌شود که زارعی می‌گوید برای گربه‌ها گذاشته شده است: «این ظرف را برای آب گذاشته‌ایم و از این به بعد هم قرار شده غذای گربه‌ها را در انتهای کوچه کناری بگذارند و طوری هم این کار را انجام دهند که به آلودگی محیط منجر نشود.»
- هرس درختان
درختان کوچه، آن‌طور که زارعی توضیح می‌دهد، شرایطی نامناسب داشته‌اند. خشک شده بودند و به آنها رسیدگی نمی‌شد. اما حالا وضعیت تغییر کرده است: «بعد از ارتباطی که با اهالی کوچه برای طرح برقرار شد، یکی از آنها درخت‌های کوچه را هرس و به باغچه‌ها هم رسیدگی کرد.» او باغچه‌ای را نشان می‌دهد و می‌گوید پیش‌تر کاملاً خشک شده و داخل آن پر از زباله بوده است. باغچه امروز تمیز است و گیاهانی در آن در حال رشدند.
- پارک موتورها
در میانه‌های کوچه و آنجا که کوچه باریکی عمود بر آن دیده می‌شود، مسجدی هست که چندان بزرگ نیست. روبه‌روی در مسجد دو گلدان بزرگ سنگی است که پیش از این نبوده است. زارعی می‌گوید علت قرار دادن این دو گلدان، ایجاد جای پارک مناسب برای موتورها بوده است: «کسانی که به مسجد می‌آمدند موتورهایشان را در کوچه باریک مقابل پارک می‌کردند و در ساعت‌هایی کوچه پر از موتور می‌شد. حالا با هماهنگی‌هایی که انجام شده دو گلدان در کنار مسجد تعبیه شده که افراد می‌توانند موتورهایشان را بین این گلدان‌ها پارک کنند تا برای رفت‌وآمد در کوچه مزاحمت ایجاد نکنند، چون در این کوچه باریک روبه‌رو همسایه‌ها واقعاً برای بیرون آوردن ماشین‌هایشان مشکل داشتند.» زارعی می‌گوید پرسشنامه‌ها و گفت‌وگوهای رودررو با اهالی نشان می‌دهد آنها از این کار راضی بوده‌اند.
- تشکیل یک گروه مجازی برای اهالی
با انجام این طرح، گروهی هم متشکل از اهالی محل در شبکه واتس‌اپ ایجاد شده و اهالی مسائل و درخواست‌هایشان را در آن مطرح می‌کنند. زارعی هم به‌عنوان تسهیلگر در این گروه حضور دارد تا به حل مشکلات کمک کند. زارعی می‌گوید: «معمولاً انتظار داریم تا گروهی یا شخصی غیر از خودمان مشکلات را برایمان حل کند. اما با شکل گرفتن این گروه‌ها اهالی به این نتیجه رسیده‌اند که خودشان سهم بزرگی در بهتر ساختن محیط اطرافشان دارند. این نگاه را باید در جامعه تسری دهیم.» در پایان گشت این روز، زارعی در خانه‌ای را می‌زند و برای انجام نقاشی دیواری روی دیوار ساختمانشان پیگیری می‌کند. این کار هم در پی همین طرح کوچه‌به‌کوچه است که در تمام کوچه‌های خیابان جلالی اجرا خواهد شد و بخشی از مشکلات محله را حل خواهد کرد.
- تأمین روشنایی کوچه
در کوچه مشکلاتی مثل دزدی‌های گاه‌گاه و رفت‌وآمد معتادان هم وجود داشته است. زارعی می‌گوید اهالی اعلام کردند یکی از مشکلاتشان نبود نور کافی در شب در این کوچه است و اگر نور کوچه در شب مناسب باشد، این مشکل حل می‌شود. دفتر توسعه محلی هم این کار را کرده و با هماهنگی با شهرداری چراغ برق در کوچه نصب کرده است تا امنیت محله هم بیشتر شود.