به گزارش همشهری آنلاین به نقل از عصر ایران، تصور ذهنی ما درباره کودکان این است که همه آنها به طور ذاتی و طبیعی باید به غذا خوردن علاقه داشته باشند و زمانی که گرسنه شوند به راحتی سر سفره یا میز بنشینند تا غذایشان را بخورند اما حقیقت این است که برخی از کودکان برای اینکه به اندازه کافی غذا بخورند. نیاز به کمک والدین دارند. در واقع مشکل تغذیه و بدغذایی کودکان، مشکل شایع و نگران کننده‌ای برای والدین است. در این مقاله قصد داریم شما را از مهمترین دلایل بدغذایی کودکان و راهکارهای برخورد مناسب با این مشکل آگاه کنیم.
دلایل بدغذایی کودکان
ابتدا باید علت بدغذایی یا کم خوراکی کودک خود را بفهمیم. برای فهم علت، زیاد راه دوری نروید، علت را عموما در رفتار و شیوه‌های فرزندپروری خود راحت‌تر می‌توانید پیدا کنید. درواقع به غیر از علت بیمار بودن کودک، مانند عفوت مجاری ادراری یا بیماری‌های دیگر که می‌تواند بر تغذیه کودک تاثیر منفی بگذارد، سایر علل به مسائل والدینی مربوط می‌شود.
برای آنکه کمی در این زمینه کمکتان کرده باشیم، در ادامه به ذکر چند نوع رفتار که گرایش به کم اشتهایی را در کودک افزایش می‌دهد، اشاره می‌کنیم:
۱- مادر یا دیگر مراقبین کودک به دفعات از غذا به عنوان ابزاری برای تنبیه کودک استفاده می‌کنند. مثلا او را مجبور می‌کنند غذایی را که دوست ندارد بخورد، کودک نیز این عمل را می‌آموزد و لجبازی خود را از طریق غذا نخوردن نشان می‌دهد.
۲- به ساعات غذا خوردن اهمیت داده نمی‌شود. رعایت دقیق ساعت غذا خوردن و داشتن برنامه غذایی، به کودک اهمیت خوردن غذا را نشان می‌دهد.
۳- سختگیری بیش از حد در آداب تغذیه نیز غذا خوردن را در ذهن کودک تبدیل به عملی ملال‌آور می‌سازد. تا حدودی طبیعی است غذا از قاشق کودک بریزد یا تمایل داشته باشد از غذایی بیشتر و از غذایی دیگر کمتر بخورد، بنابراین نباید حتما اصرار داشت هر آنچه و به هرگونه که والدین می‌پسندند کودک نیز به همان طریق عمل کند.
۴- وقتی غذاخوردن در محیطی به دور از آرامش و همراه با کشمکش والدین با یکدیگر انجام می‌شود. در این هنگام نمی‌توان انتظار داشت کودک به حضور در این موقعیت تمایلی نشان دهد. زیرا وقت غذا خوردن، برای او همیشه تداعی کننده مشاجرات والدین خواهد بود.
۵- برخی مادران بیش از حد نگران غذا خوردن کودک هستند. هنگامی که مادر آن به صورت افراطی نسبت به تغذیه کامل کودک اظهار نگرانی می‌کنند، معمولا با قاشق و ظرف غذا به دنبال کودکان راه می‌افتند و تصور می‌کنند با این عمل تغذیه کامل و مورد نظرشان امکان‌پذیر است؛ حال آنکه اصرار بیش از حد به غذا خوردن اشتیاق کودک را از میان می‌برد و کودک از غذا به عنوان شیوه ای برای جلب توجه استفاده می‌کند.
۶- بی توجهی به استقلال طلبی کودک؛ مخالفت در امر غذا خوردن می‌تواند نوعی میل به استقلال در کودک باشد، یعنی کودک دوست دارد خودش غذا بخورد و قاشق را به دست بگیرد و اگر مادر روی تمیزی و پاکیزگی بیش از حد تمرکز کند یا وسواس داشته باشد مبادا لباس های کودک کثیف شود یا غذا را روی زمین بریزد؛ یک کشمکش قدرت بین مادر و کودک به وجود می آید. از یک طرف مادر می خواهد کنترل اوضاع را به دست بگیرد و خودش به کودک غذا بدهد و از طرف دیگر کودک اصرار دارد خودش کارهایش را انجام دهد.
توصیه‌هایی به والدین
نکته مهم این است که اگر فرزند شما به راحتی غذایش را می‌خورد و به غذا خوردن علاقه نشان می‌دهد، یا در وزن و قد مشکلی ندارد، لازم نیست از روش‌های زیر استفاده کنید اما در صورتی که کودکی دارید که اگر او را رها کنید به اندازه کافی غذا نمی‌خورد یا نمی‌توانید او را تنها برای خوردن غذا یک جا بنشانید، این راه‌ها به کارتان خواهد آمد.
ابتدا از روش نادیده گرفتن استفاده کنید
اگر فرزندتان ناگهان علاقه اش را به غذایی از دست می دهد و از خوردن آن امتناع دارد، به این موضوع توجهی نکنید. اجازه دهید آنچه دوست دارد، بخورد و آنچه را نمی خواهد، نخورد و پس از اتمام زمان غذا خوردن، ظرف غذایش را بدون هیچ اشاره و اهمیتی بردارید. اگر مشخص کرد از کدام ماده غذایی بدش می آید، در حالی که قبلا آن را می خورده است، حساسیت نشان ندهید و چند روز بعد دوباره آن ماده را در غذا بریزید. احتمالا غذایش را می خورد چون می داند علاقه نداشتن او توجه کسی را جلب نکرده و باید به دنبال راهی دیگر برای جلب توجه باشد.
بد غذایی را برای بچه‌ها تبدیل به سلاح نکنید
مورد دیگری که باید به آن دقت کنید این است که در حضور کودک با دیگران درباره بدغذایی او یا کودکان دیگر صحبت نکنید، با این کار او را در این مورد حساس خواهید کرد. بچه‌ها از این که مرکز توجه شما و صحبت هایتان باشند لذت نمی برند و ممکن است برای این منظور درباره غذا خوردن بازی دربیاورند و شما ناچار شوید از این شیوه و نگرانی به عنوان ابزار و سلاحی برای تحت فشار قرار دادن کودک استفاده کنید. همچنین سعی کنید هیچ وقت کار را به آنجا نرسانید که او حس کند شما برای غذا خوردن او باید دنبالش بدوید.
حس مشارکت کودک را در غذا خوردن تقویت کنید
هنگام تهیه غذا می‌توانید مشارکت فرزند خود را، هر چند کم، به کار گیرید تا احساس مثبتی نسبت به تهیه غذا در او ایجاد کنید. برای کودک بشقاب، کاسه و لیوان مخصوص به خودش بخرید. بهتر است او را هم همراه خود ببرید و اجازه دهید خودش ظرف‌هایش را انتخاب کند. همچنین می توانید برای خرید مواد غذایی، به خصوص آنهایی که کودک می خورد، از او کمک بگیرید و اجازه دهید او هم انتخاب کند.
زمان غذا خوردن را مفرح کنید
برای ایجاد شادی و نشاط و ایجاد احساسات مثبت در کودک هنگام غذا خوردن می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. برای مثال می‌توانید یکی دوتا از عروسک‌هایش را کنار او بنشانید و با اجرای یک نمایش غذای کودک را به او بدهید؛ یا اینکه برای فرزندتان نقاشی بکشید. عکس خودش را بکشید و با خوردن هر قاشق یکی از اعضای آن را کامل کنید. مثال دیگر برای مفرح کردن غذا خوردن این است که هنگام غذا دادن به کودکتان برایش قصه بگویید یا کتاب بخوانید؛ می‌توانید خاطره‌ای که کودک آن را دوست دارد، مثل رفتن به پارک، برایش بازگو کنید.
غذا خوردن کودک در جمع همسالان را تقویت کنید
وقتی بچه ها با هم هستند بهتر غذاغ می خورند. اگر فرزند شما در حال بازی کردن با دوستانش است، از آنها بخواهید همه برای غذا خوردن بیایند یا اینکه غذای شان را به محل بازی شان ببرید. یا در این زمان شرایطی را فراهم کنید که فرزند شما با کودکی که اشتهای خوبی دارد و خوب غذا می خورد، همراه شود. بچه ها معمولا از هم تقلید می کنند.
ممکن است فرزند شما هم برای امتحان کردن غذا تشویق شود. در این راستا می توانید از کودک خود یا بچه های دیگر هنگام خوردن غذا فیلم بگیرید و بعضی وقت ها این فیلم را برای فرزندتان بگذارید تا او به خوردن غذا تشویق شود.
به ترجیجات غذایی کودکان خود اهمیت دهید
هر گاه متوجه شدید دلیل علاقه نداشتن به غذای خاص، طعم و مزه غذا نیست و فقط احساس نامطلوب غذا در زبان و دهان است، شیوه تهیه را عوض کنید. برای مثال اغلب کودکان به هویج خام بیشتر از پخته علاقمندند یا سیب‌زمینی سرخ کرده را به آب پز ترجیح می‌دهند.
نوعی را که دوست دارد، برای او تهیه کنید. برخی از مواد غذایی نیز برای کودک، حداقل تا سنین خاصی بسیار بدطعم هستند، برای جبران می توان از مواد غذایی مغذی‌تری استفاده کرد اما کودک را مجبور به خوردن آن نوع ماده غذایی خاص نکنید.
در تهیه غذا سلیقه به خرج دهید
حتما در نحوه غذا دادنبه کودک خود و نیز طعم و رنگ و ظاهرا غذا دقت کنید. در درجه اول باید غذا دقت کنید. در درجه اول باید غذایی را برای او تهیه کنید که او را تحریک کند؛ برای مثال اگر غذای رنگی برایش جذابتر است، غذاهایی با رنگ های متنوع برای او تهیه کنید.
همچنین غذا را به نوعی شکل بدهید که او دوست دارد. غذاها به شکل انگشتی، رنگی و جذاب برای کودکان مطلوب هستند. مثلا بیشتر بچه ها فرم پیتزا را خیلی دوست دارند یا اینکه دوست دارند غذا را در دست بگیرند و بخورند.
الگوی سالم تغذیه را مد نظر داشته باشید
یکی از چیزهایی که مانع خوردن غذا یا میان‌وعده‌های مغذی در بچه‌ها می‌شود، خوردن تنقلات است؛ بهتر است تا حد امکان از خرید و نگهداری اینگونه تنقلات خودداری کنید. همچنین به یاد داشته باشید مادر، پدر یا خواهر و برادر بزرگتر بهترین الگو و راهنما برای کودکان هستند. فرزند شما غذاهایی را خواهد خورد که شما می خورید، نه آنهایی که به او می گویید بهتر است بخورد. پس سعی کنید همیشه مواد غذایی مفید خریداری کنید و رژیم غذایی سالم و متناسبی داشته باشید.
در زمینه غذا خوردن هم قاطع باشید
نگران نباشید و باور کنید فرزند شما با یک وعده غذا نخوردن آسیب نمی بیند، یا سوءتغذیه نمی‌گیرد. پس باقیمانده غذایش را نخورید یا به او شکلات و بیسکویت ندهید، چون باید بداند اگر غذایش را نخورد، چیز دیگری به جای غذا به او داده نخواهد شد. فقط هنگام غذا خوردن سایر اعضای خانواده به او چند گزینه پیشنهاد دهید، آن هم پیشنهادهای کم زحمت! یعنی اگر غذا سوپ بود و کودک شما دوست نداشت، می‌توانید خوردن نان و پنیر را به او پیشنهاد دهید اما به پختن یک غذای دیگر مشغول نشوید، در این صورت کودک یا انتخاب ساده دوم را می‌پذیرد یا پیامد بدغذایی خود یعنی گرسنگی را تحمل می‌کند.
از کمک تخصصی غافل نشوید
اگر کودکتان به شدت بدغذاست یا غذا نمی‌خورد و همچنین با راهکارهای فوق، تغییری در او حاصل نشد، باید او را نزد متخصص کودک یا کارشناس تغذیه ببرید؛ پس از بررسی‌های لازم و رد احتمالات جسمی، در صورت نیاز، نزد روانشناس نیز ببرید.