همشهری آنلاین _ مریم قاسمی: برای بررسی شایع‌ترین معضلاتی که در تفرجگاه‌های منطقه 18 وجود دارد به گوشه و کنار محله‌ها سر زدیم تا شهروندان که مخاطبان اصلی پارک‌ها هستند، خودشان از مهم‌ترین آنها برای ما بگویند. طبق آمار دفتر فضای سبز شهرداری منطقه 18 تعداد کل تفرجگاه‌های محلی با احتساب بوستان‌های جدیدی که در سال‌های اخیر ساخته شده به عدد 102 می‌رسد که بوستان قائم(عج) با مساحت 50 هکتار و بوستان میرال با مساحت هزارمترمربع به‌ترتیب بزرگ‌ترین و کوچک‌ترین تفرجگاه‌های منطقه هستند. تعداد بوستان‌ها در محله‌های 18گانه منطقه 18 یکسان نیست و این مسئله باعث شده که سرانه فضای سبز در نقاط مختلف متفاوت باشد.
- از قلیان با خطر «دلتاویروس» تا برق دزدی
این‌طور که «مسعود تقوایی» یکی از جوانان ورزشکار ساکن شهرک صاحب‌الزمان(عج) عنوان می‌کند بوستان قائم(عج) روزها از امنیت و انضباط بیشتری برخوردار است تا شب‌ها. این شهروند که صبح‌ها در ایستگاه صبحگاهی ورزش می‌کند، می‌گوید: «با تاریک شدن هوا و پایان یافتن ساعت اداری کارکنان شهرداری از جمله مأموران گشت سدمعبر و انضباط شهری، سر و کله دستفروشان و دوره‌گردها در گوشه و کنار بوستان پیدا می‌شود. این افراد به راحتی کنار زمین بازی کودکان بساط راه می‌اندازند و ماجرا از همین‌جا آغاز می‌شود.»
تقوایی که دغدغه سلامت شهروندان را دارد به معضل راه‌اندازی قلیان‌سراهای سیار در نقاط مختلف بوستان قائم(عج) اشاره می‌کند و می‌گوید: «متأسفانه با وجود هشدارهای وزارت بهداشت کسب و کار قلیان‌سراها در این بوستان داغ است. اگر شب‌ها به محوطه بازی بچه‌ها در نزدیکی خیابان شهدای دانش‌آموز روبه‌روی اداره آب و فاضلاب بیایید، می‌بینید در شرایطی که با حمله ویروس دلتا مواجه هستیم، این قلیان‌ها در بدترین وضعیت بهداشتی در اختیار مردم قرار می‌گیرد و کسی نیست که جلو کار این افراد را بگیرد.» او خطاب به شهروندان می‌گوید: «گاهی وقت‌ها در ایجاد این معضلات ما هم به‌عنوان شهروند مقصریم، چراکه اگر این فروشندگان دوره‌گرد مشتری نداشته باشند خیلی زود بساط‌شان را جمع می‌کنند و می‌روند.»
«احمد مرادخانی» یکی دیگر از شهروندانی است که به تنهایی روی یکی از نیمکت‌های بوستان قائم(عج) نشسته است. او با بیان اینکه بازنشسته شرکت برق است و در تمام عمرش تلاش کرده شرافتمندانه زندگی کند، می‌گوید: «با دیدن بعضی مسائل غصه می‌خورم. تعدادی از دستفروشانی که اینجا بساط می‌کنند برای روشن کردن محل کسب و کارشان از تیر چراغ‌برق کنار خیابان برق دزدی می‌کنند که کار درستی نیست. به نظر من باید فکری به حال این معضل کرد. اگر این‌طور پیش برود هرکدام از دستفروشان یک رشته سیم به تیر چراغ‌برق وصل می‌کند و با این کار به بیت‌المال آسیب می‌رساند.»
- سگ‌گردانی و نزاع‌های گروهی
مدتی است سگ‌گردانی در بوستان‌های منطقه 18 افزایش پیدا کرده و به همین دلیل‌درصد قابل توجهی از گلایه‌های شهروندان به این مسئله اختصاص دارد. «نوید شریفی» از جوانان ساکن در محله بهداشت که علاقه زیادی به گشت‌وگذار در بوستان‌های منطقه دارد، می‌گوید: «با اینکه در ورودی بیشتر بوستان‌ها تابلو ورود حیوانات ممنوع! نصب شده، اما برخی به آن توجه نمی‌کنند و سگ‌ها در فضای سبز و زمین بازی کودکان حضور دارند و در مواردی باعث آزار و اذیت شهروندان می‌شوند.»
وی درباره این مشکل به نکته‌ای اشاره می‌کند: «تعداد زیادی از افرادی را که در بوستان‌ها سگ‌گردانی می‌کنند جوانان، به‌ویژه بانوان تشکیل می‌دهند که باید در بررسی این معضل اجتماعی به این امر توجه شود.»
شریفی از مشکلات بهداشتی ناشی از سگ‌گردانی نیز چنین می‌گوید: «وقتی سگ‌ها وارد زمین چمن، فضای سبز و محوطه بازی بچه‌ها می‌شوند امکان آلودگی بهداشتی وجود دارد. کودکان و نوجوانان در این فضا بازی می‌کنند و به همین دلیل بیشتر در معرض خطرند و احتمال دارد که به بیماری‌های مختلف مبتلا شوند.»
وی ادامه می‌دهد: «بارها شاهد بوده‌ام که صاحبان سگ برای اینکه تشنگی حیوان‌شان را برطرف کنند آن را کنار شیر آبخوری برده تا آب بخورند، در صورتی که شهروندان از این آبخوری‌ها استفاده می‌کنند و آلوده شدن شیر فلکه آب می‌تواند جان شهروندان را به خطر بیندازد یا اینکه در فضای سبز و چمن‌ها ادرار و مدفوع می‌کنند. باید در این زمینه تدابیری اندیشیده شود.»
«قاسم حسینیان» از سالمندان ساکن خیابان سپیده شمالی است که به جز اشاره کردن به مشکل خاموشی در برخی نقاط بوستان‌ها درباره درگیری و نزاع دسته‌جمعی اراذل و اوباش صحبت می‌کند و می‌گوید: «خانواده‌هایی که برای تفریح و خوشگذرانی به بوستان‌ها می‌آیند خواهان آرامش و امنیت هستند درصورتی که اراذل و اوباش با ایجاد درگیری و دعوا، دلهره و نگرانی را به دل مردم می‌اندازند.»
او درباره علت درگیری‌ها صحبت می‌کند و می‌گوید: «آنها دلایل مختلفی برای این کار دارند، اما بیشتر از همه برای قدرت‌نمایی، فحاشی و و عربده‌کشی می‌کنند و آرامش بوستان را از بین می‌برند. وقتی با 110 تماس می‌گیریم مأموران گشت موتوری پس از 5 یا 10 دقیقه به محل می‌آیند، اماکاری از پیش نمی‌برند، چراکه اراذل و اوباش با دیدن آنها از گوشه و کنار بوستان فرار می‌کنند و دست پلیس به آنها نمی‌رسد. دلیلش این است که دورتادور بوستان‌ها باز است و این کار پلیس را برای شناسایی و دستگیری مجرمان سخت کرده است.»
- ویراژ موتورسوران و جولان موادفروش‌ها
بوستان بزرگ قائم(عج) که با مساحت 50 هکتاری، بوستان شماره یک منطقه 18 محسوب می‌شود، دارای 3 ورودی مجهز به سیستم مکانیزه باز و بسته کردن معبر است و قسمت نگهبانی آن در 3 شیفت‌کاری این ورودی‌ها را کنترل می‌کند. سؤال این است که با وجود این موانع سخت چگونه موتوسواران داخل بوستان قائم(عج) در حال ویراژ دادن هستند و در همه جا دیده می‌شوند.
«یوسف وطنی» از شهروندان ساکن در محله شهید رجایی که با خانواده‌اش در محوطه فضای سبز بوستان قائم(عج) نشسته است برای رسیدن به پاسخ این پرسش کمک‌مان می‌کند. او ما را کنار نهر آب می‌برد و می‌گوید: «اگر دقت کنید متوجه می‌شوید که بوستان قائم(عج) محصور نیست و دورتادور آن باز است. موتورسواران از گذرهای باریک کنار نهر خیابان می‌توانند به داخل بوستان رفت‌وآمد کنند و کسی نمی‌تواند جلوشان را بگیرد.» این شهروند به اقدامات انجام شده برای جلوگیری از ورود موتورسیکلت‌ها اشاره می‌کند که انگار چندان تأثیرگذار نبوده است، مثل گذاشتن بلوک‌های سیمانی در قسمت منتهی به دادسرای شهید مطهری و خیابان شهید آقایی یا تخریب پل بتونی روبه‌روی کوچه شاهد و جنب بوستان قائم(عج).
وطنی درباره ورود موتورسیکلت‌ها به داخل پارک‌ها می‌گوید: «این مشکل فقط مربوط به بوستان قائم(عج) نیست، اگر عصرها به بوستان گلستانه، بنفشه، حکیمی، بافان، نرگس، 17 شهریور، سپیده و... سر بزنید متوجه موتورسوارانی می‌شوید که در محوطه داخل بوستان با سرعت زیاد ویراژ می‌دهد و جان شهروندان، به‌ویژه کودکانی را که مشغول بازی هستند، به خطر می‌اندازند.»
«اکبر یاری» ساکن خیابان تختی با شنیدن صحبت‌های این شهروند به مسئله دیگری اشاره می‌کند که از دیدگاه او مهم‌تر است. او می‌گوید: «معضل موادفروشان در بوستان‌ها از تردد موتورسیکلت‌ها اهمیت بیشتری دارد. متأسفانه در بوستان‌هایی مثل قائم(عج) بنفشه، گلستانه، تختی، سپیده، لواسانی، صادقیه، شادآباد، 17شهریور و... قسمت‌هایی وجود دارد که دور از چشم نیروی انتظامی به پاتوق فروشندگان موادمخدر تبدیل شده و مشتری‌ها از نقاط مختلف و حتی مناطق همجوار برای خرید انواع موادمخدر به اینجا می‌آیند و به همین دلیل والدین نگرانند که مبادا آنها به خانواده‌شان آسیب برسانند و فرزندان‌شان را معتاد کنند.»
یاری در پاسخ به این سؤال که چرا شهروندان به این موضوع اعتراض جدی نمی‌کنند، می‌گوید: «این افراد شرور و خطرناکند و مردم به تنهایی نمی‌توانند به آنها اعتراض کنند. نگهبان پارک هم وظیفه خود را رسیدگی به فضای سبز و امکانات آن می‌دانند و با دیدن موادفروشان و معتادان هیچ عکس‌العملی نشان نمی‌دهد. فقط نیروی انتظامی می‌ماند که پس از گزارش مردم به محل می‌آید و معمولاً چیزی پیدا نمی‌کند و می‌رود، چراکه موادفروشان راه فرار را می‌شناسند.»
- سرقت دوچرخه کودکان و باقی قضایا
متأسفانه در چند سال اخیر سرقت دوچرخه و وسایل خانواده‌هایی که برای گردش و تفریح به بوستان‌های منطقه 18 سر می‌زنند افزایش پیدا کرده است. حاج «ناصر دین‌محمدی» از نگهبانان قدیمی بوستان قائم(عج) که در طول این سال‌ها در بیشتر بوستان‌ها خدمت کرده این موضوع را مطرح می‌کند و می‌گوید: «وقتی خانواده‌ها همراه فرزندان‌شان به بوستان می‌آیند باید خیلی حواس‌شان به اطراف باشد، به‌ویژه زمانی که افراد غریبه و حتی نوجوان به فرزندان‌شان نزدیک می‌شوند. چند وقت پیش مأموران کلانتری پدر و پسر سارقی را که با این شگرد به بچه‌ها نزدیک می‌شدند و وسایل باارزش آنها را سرقت می‌کردند شناسایی و دستگیر کردند، اما معلوم نیست که تا قبل از دستگیری چه تعداد دوچرخه و وسایل خانواده‌ها را سرقت کرده بودند. برای این سارقان کافی است که مردم یک لحظه از وسایل‌شان غافل شوند و آنها دست به دزدی بزنند. فرار کردن آنها هم راحت است چون دورتادور بوستان‌ها باز است و خیلی زود از محل دور می‌شوند.»
به کمک شهروندان نمونه‌هایی از ناهنجاری‌ها و مشکلاتی را، که خانواده‌ها به آن دست به گریبانند پیدا کردیم، اما «نسرین برج‌لو» از ساکنان خیابان طالقانی که در محوطه بوستان قائم(عج) مشغول ورزش است به موضوع دیگری اشاره می‌کند که به نظر می‌رسد درددل سایر بانوان هم‌محله‌ای نیز باشد. برج‌لو می‌گوید: «سال‌ها پیش شهرداری در بوستان‌ها نقاطی را برای ورزش بانوان مشخص کرد و با نصب وسایل ورزشی که رنگ‌آمیزی متفاوتی داشت تأکید کرد که اینجا محل تمرین و ورزش بانوان است، اما در واقعیت چنین اتفاقی نیفتاد.»
وی توضیح می‌دهد: «محل ورزش بانوان محصور نیست و در زمان تمرین و حرکات ورزش ناراحت و معذب هستند، ضمن اینکه گاهی وقت‌ها برخی آقایان به اعتراض بانوان توجهی نمی‌کنند و استفاده از این امکانات ورزشی را حق خود می‌دانند.»
«اسماعیل بینایی» بسیجی عضو پایگاه مسجد الهادی(ع):
- طرح‌های انتظامی به زمان‌های خاص محدود نباشد
تاکنون طرح‌های مختلفی برای تأمین امنیت بوستان‌ها به اجرا درآمده که در آن نیروی انتظامی، بسیج، شهرداری و شورایاری‌ها همکاری داشته‌اند، اما این برنامه‌ها نباید محدود به زمان‌های خاص مثلاً هفته نیروی انتظامی، قوه قضائیه و... باشد. «اسماعیل بینایی» بسیجی عضو پایگاه مسجد الهادی(ع) با بیان این مطلب می‌گوید: «طرح‌هایی مثل جمع‌آوری موتورسیکلت‌ها در بوستان‌ها جزء سخت‌ترین کارهاست، چراکه از یک طرف با بوستان‌هایی مواجهیم که هزار راه دررو و فرار دارند و امکان دستگیری و متوقف کردن موتورسیکلت‌ها را به حداقل می‌رساند و از طرف دیگر موتورسواران هنگام فرار از دست مأموران امکان دارد با عابران پیاده تصادف کنند و اتفاقات بدی بیفتد.»
وی درباره معضل موادفروشان در برخی بوستان‌ها می‌گوید: «درصد بالایی از این مجرمان سابقه دارند و خیلی زود از طریق کلانتری محل شناسایی می‌شوند، اما مشکل مهم این است که این افراد پس از دستگیری و تحویل به مراجع قضایی با پرداخت جریمه نقدی آزاد می‌شوند و دوباره کارشان را شروع می‌کنند، بنابراین قضات دادگاه‌ها باید برای این افراد احکام شدیدتری در نظر بگیرند تا بتوان به نتیجه مطلوب رسید.»
- حذف حصارکشی بوستان‌های بزرگ اشتباه بود
چنددهه قبل برای اینکه اعلام کنند بوستان‌ها متعلق به شهروندان و جزء اموال عمومی شهر است دستور دادند تا حصار و دیوارهای همه بوستان‌ها و تفرجگاه‌های محلی از میان برداشته شود تا مردم آزادانه و در هر ساعت از شبانه‌روز بتوانند در آن عبور و مرور داشته باشندکه در نگاه نخست کار درست و شایسته‌ای بود، اما نکته‌ای که مورد غفلت قرار گرفت «تأمین امنیت و آسایش شهروندان» بود که می‌خواستند دور از دغدغه و دلمشغولی‌های روزمره در فضای این بوستان‌ها تفریح کنند و لحظه‌های خوبی داشته باشند.
«علیرضا بختیاری» رئیس اداره فضای سبز شهرداری منطقه 18 در زمینه مسائل مختلفی که در بوستان‌ها وجود دارد به این نکته اشاره می‌کند و می‌گوید: «سال‌ها در این حوزه به شهروندان خدمت می‌کنم حذف حصار و دیوارکشی بوستان‌های بزرگ از جمله بوستان‌های قائم(عج)، مادر، شهدای یافت‌آباد و... کار اشتباهی بود، چراکه با این کار موضوع تأمین امنیت اجتماعی این تفرجگاه‌ها را به پایین‌ترین حد خود رساندیم. در واقع فقط برداشت و حذف دیوارکشی فقط در بوستان‌های کوچک‌مقیاس که در دل بافت مسکونی قرار داشت کار درستی بود، چون تأمین امنیت این بوستان‌ها به دلیل وسعت کم و دسترسی مناسب برای سازمان‌هایی مثل نیروی انتظامی و بسیج کار ساده‌تری بوده است.»
وی ابراز امیدواری می‌کند که شاید در آینده‌ای نزدیک مسئولان به این نتیجه برسند دیوارکشی بوستان‌های بزرگ را دوباره اجرایی کنند. اگر این اتفاق بیفتد به باور من بسیاری از مشکلات این بوستان‌ها برطرف می‌شود. شما می‌توانید نمونه‌هایی موفقی در این زمینه ببینید مثلاً پارک‌شهر که اگر داخل آن بروید می‌توانید تفاوت‌های فضای داخل آن را با بوستان‌هایی مثل قائم(عج) مقایسه کنید.»
- نیازمند همکاری و مشارکت مردم هستیم
سرهنگ «محمد عادلی» رئیس کلانتری 153 شهرک ولی‌عصر(عج) درباره اقدامات نیروی انتظامی برای برقراری نظم و امنیت در بوستان‌ها به چند نکته اشاره می‌کند و می‌گوید: «نیروی انتظامی با جدیت و قاطعیت با اختلالگران نظم و انضباط اجتماعی برخورد می‌کند و از هیچ کوششی فروگذار نیست، بنابراین می‌بینید که زمان حضور مأموران نیروی انتظامی پس از گزارش مردمی از طریق پلیس 110 در محل مورد نظر به کمتر از 5 دقیقه رسیده است، اما با همه تلاش‌هایی که انجام می‌شود هنوز به نقطه ایده‌آل نرسیده‌ایم و در این زمینه نیازمند همکاری و مشارکت شهروندان هستیم.»
وی اضافه می‌کند: «گاهی در گشت‌هایی که در بوستان‌ها انجام می‌دهیم به موتورسوارانی که با خانواده‌شان از جمله همسر و فرزندان در محوطه داخل بوستان‌ها در حال تردد هستند، روبه‌رو می‌شویم. وقتی از موتورسوار می‌پرسیم چرا با موتور وارد پارک شده پاسخ می‌دهد که ما خانواده هستیم و با دیگران فرق داریم در صورتی که قانون برای همه یکسان است و فرقی نمی‌کند که چه کسانی سوار موتورسیکلت باشند.»
عادلی می‌گوید: «با همه موتورسوارانی که داخل بوستان‌ها تردد دارند برخورد می‌شود. از ابتدای سال تاکنون تعداد زیادی از این موتورسواران که گواهینامه یا مدارک وسیله نقلیه نداشتند بازداشت شده و مراحل قانونی را طی کرده‌اند.»
رئیس کلانتری 153 شهرک ولی‌عصر(عج) در ادامه درباره مشکلاتی که نیروی انتظامی برای برقراری امنیت با آن مواجه است، می‌گوید: «تعداد بوستان‌ها در منطقه 18 زیاد است و نمی‌توان انتظار داشت که مأموران در همه اوقات در این تفرجگاه‌ها حضور داشته باشند، به‌ویژه بوستان‌های بزرگی که به بوستان‌های «هزار دروازه» شهرت دارند، چراکه اگر حتی نیروی انتظامی از چند نقطه وارد شود متخلفان از هزار راه دیگر می‌توانند فرار کنند. به نظر من دوره آن رسیده که مدیریت شهری نسبت به ساماندهی اساسی این بوستان‌ها اقدام و حداقل بوستان‌های بزرگ و پهناور را محصور کند.»