همشهری آنلاین _ ثریا روزبهانی: کلمه‌ای که شامل انواع زباله‌ها می‌شود. این روزها شهروندان می‌توانند پسماندهای خشک و خانگی و دورریختنی‌های خود را به مراکز گلماند تحویل دهند و در مقابل آن گلدان‌های مورد علاقه‌شان را دریافت کنند. در واقع شهروندان زباله می‌دهند و به جای آن گل و گلدان می‌گیرند. ایده‌ای سبز که بیش از یک ماه با عنوان «گلماند» در منطقه ۲۲ شکل گرفته است. به بهانه افتتاح نخستین مرکز گلماند منطقه ۲۲ با حضور «صدرالدین علیپور»، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران و هم‌چنین مدیران شهری منطقه، شیوه فعالیت این مرکز را در گفت‌وگو با «فرزانه فیض»، رئیس اداره مدیریت پسماند شهرداری منطقه ۲۲ بررسی کرده‌ایم.
پایگاه‌های گلماند منطقه ۲۲ با سایر مراکز گلماند یک تفاوت بزرگ و محسوس دارد. این پایگاه‌ها همان باغ‌های گل‌فروشی منطقه بودند که با مشارکت اداره پسماند به مرکز گلماند تبدیل شده‌اند. انواع گل در این پایگاه‌های پیدا می‌شود، از گل‌های شاخه‌ای گرفته تا درختچه و گیاهان زینتی. در واقع گلماند و پسماند حاصل فعالیت انسان است، اما پسماند منجر به نازیبایی و تخریب محیط‌زیست می‌شود، ولی گلماند زیبایی و سرسبزی را به محیط و زندگی ما می‌بخشد. «الهام رستگار» از شهروندان دوستدار محیط‌زیست منطقه ۲۲، از راه‌اندازی مراکز گلماند ابراز خرسندی می‌کند و می‌گوید: «زباله‌هایی مانند بطری پلاستیکی آب و نوشابه، ظروف پلاستیکی غیرقابل تجزیه، قوطی‌های فلزی، کاغذ و غیره از جمله پسماندهایی است که هر روز ده‌ها تن از آنها در کلانشهر تهران از سوی شهروندان تولید می‌شود و این منطقه هم از آن مستثنا نیست. این زباله‌ها نه تنها برای کره زمین خطرناک هستند و تجزیه آنها گاهی صدها سال طول می‌کشد، بلکه آلودگی بصری نیز برای شهروندان ایجاد می‌کنند. مشارکت در طرح گلماند در راستای این مهم در منطقه اجرا شده است که بتوانیم با کاهش پسماند به معنای کاهش دفن، گامی برای حفظ محیط‌زیست برداریم. هریک از اهالی به‌عنوان «شهروند فعال محیط‌زیست»، تکالیف و وظایفی در قبال محیط‌زیست دارند که مبتنی بر آن باید بتوانیم زمینه‌ای فراهم کنیم تا با کاهش دفن، آلودگی مضاعف به زمین وارد نشود.»
- گلماندهای تخصصی
اگر پسماندها در مبدأ، یعنی جایی که تولید شده‌اند، تفکیک شوند، نه تنها منجر به صرفه‌جویی در هزینه‌ها می‌شوند و می‌توانند به توسعه و آبادانی محله‌ها اختصاص پیدا کنند، بلکه اثرات زیست‌محیطی قابل توجهی خواهند داشت. به همین دلیل است که طرح‌های تشویقی متعددی در مناطق برای ترغیب شهروندان به جداسازی پسماندهای خشک اجرا می‌شود که یکی از آنها راه‌اندازی مراکز گلماند است. برای همین است که در بدو ورود به این پایگاه‌ها با گیاهان سبز و زنده روبه‌رو می‌شویم که جریان زندگی و حفظ محیط‌زیست را به ما یادآوری می‌کند. فیض، مدیر اداره پسماند شهرداری منطقه ۲۲، درباره فعالیت مراکز گلماند در این منطقه می‌گوید: «در راستای تفکیک پسماند و ترویج این فرهنگ، ۲ مرکز گلماند در ۲ نقطه از منطقه ۲۲ راه‌اندازی شده است. مرکز نخست در مجاورت میدان «موج» و ضلع شمالی پارک «ارغوان» قرار دارد که به‌صورت مشارکتی با گلخانه‌ای که تحت اراضی شهرداری بود به بهره‌برداری رسید و مرکز دوم در شهرک «شهید باقری» جنب ساختمان شهرداری ناحیه مستقر شده است. مراکز گلماند منطقه از ۹ صبح تا ۹ شب فعالیت می‌کنند. وجه تمایز گلماند منطقه ۲۲ با سایر پایگاه‌ها، تنوع گل و گیاهی آن است
. بیش از ۱۰۰ نوع گل و گیاه در این مراکز در اختیار اهالی گذاشته می‌شود. در واقع این مراکز یکی از بزرگ‌ترین گلماندهای مناطق هستند. هم‌چنین برخلاف سایر مناطق، این طرح خلاقانه با مشارکت گلخانه‌های منطقه اجرا می‌شود. برهمین اساس همه خدمات و آموزش‌های لازم برای نگهداری و تکثیر گل وگیاه در این مراکز به شکل تخصصی به شهروندان ارائه می‌شود.»
- به جای پسماند با خود گل به خانه ببرید
گل‌های «پتوس»، «قاشقی»، «گندمی»، «بنجامین»، «شمعدانی» و «حسن یوسف» از جمله گل‌هایی هستند که شهروندان منطقه باتوجه به میزان پسماندی که جمع‌آوری کرده‌اند و بر اساس وزن پسماندهای تحویلی از مراکز گلماند آنها را دریافت می‌کنند. فیض در ادامه با بیان این موضوع به شیوه اجرای این طرح اشاره می‌کند: «در حقیقت اهالی گلدان‌ها را در قبال فروش پسماندشان خریداری می‌کنند. هم‌چنین قیمت گل‌ها متفاوت است و هرکسی بر اساس میزان پسماندی که به متصدی فروشگاه گلماند می‌دهد، می‌تواند چند گلدان گل خریداری کند. در مرکز گلماند، گل‌های زیبا و با طراوتی را می‌بینیم که قرار است به جای زباله به خانه‌هایمان راه یابند. قیمت و ارزش ریالی پسماند خشک براساس تعرفه‌هایی است که هر ۲ یا ۳ ماه یک‌بار از طریق سازمان پسماند به مناطق ابلاغ می‌شود. شهروندانی که برای نخستین بار به مرکز گلماند مراجعه می‌کنند کد اشتراکی می‌گیرند. اگر میزان پسماند تحویل داده شده اندک باشد، حساب و کتاب پسماندهای خشک آنها در سامانه ثبت و پیامک آن نیز برای مشترکان ارسال می‌شود. پس از مدتی، شهروندان با افزایش موجودی حساب گلماند خود می‌توانند گل مورد نظرشان را تحویل بگیرند و با خود به خانه‌شان ببرند.»
- بفرمایید بسته تشویقی
مجموعه خدمات گلماند منطقه تنها به ارائه گل معطوف نمی‌شود. علاوه بر گل و گیاه، شهروندان می‌توانند کود «کمپوست» با کیفیت عالی، خاک گلدان و تعویض خاک گلدان، انواع بذر، سم و خدمات سم‌پاشی نیز در ازای ارائه پسماند دریافت کنند. هم‌چنین شرکت‌کنندگان در طرح گلماند می‌توانند از تجربه و مهارت باغبان‌های این غرفه‌ها برای آفت‌کشی باغچه‌های منازل و نگهداری فضای سبز محوطه مسکونی‌شان بهره‌ببرند. مدیر اداره پسماند شهرداری منطقه درباره میزان مشارکت اهالی در طرح گلماند توضیح بیشتری می‌دهد: «با گذشت یک ماه از زمان راه‌اندازی گلماند به دلیل مشارکت و استقبال خوب اهالی، فقط از یکی از مراکز منطقه بیش از ۳ تن پسماند جمع‌آوری شده است. برای ترغیب بیشتر اهالی با مشارکت معاونت فرهنگی و اجتماعی منطقه، ۲ بسته تشویقی نیز در نظرگرفته‌ایم. بسته تشویقی ابتدایی ویژه برج‌های منطقه است.
هریک از برج‌ها که در روند اجرای گلماند تعامل بیشتری داشته باشند، در محوطه برج برای ساکنان با هدف ترویج فرهنگ کتاب و مطالعه، کتابخانه سبز ایجاد می‌شود. بسته دوم نیز به کودکان و نوجوانان منطقه تعلق دارد. در همین راستا کودکان و نوجوانانی که در این طرح شرکت کنند، به‌صورت رایگان به عضویت کتابخانه ویژه کودکان و نوجوانان منطقه «پرتو» در می‌آیند. علاوه بر این کارها، برای جذب و مشارکت گسترده اهالی، بروشور و بنرهای معرفی طرح نیز در نقاط مختلف منطقه نصب شده است. ما به دنبال آن هستیم تا فرهنگ تفکیک پسماند از منازل آغاز و به تدریج این فرهنگ در ذهن شهروندان و ساکنان برای همیشه نهادینه شود.»
- مراکز گلماند منطقه کجاست؟
مراکز گلماند منطقه ۲۲ همه روزه به غیر از جمعه‌ها وتعطیلات رسمی، از ۹ تا ۱۴ و از ۱۵:۳۰ تا ۲۱ فعال است. علاقه‌مندان برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانند با شماره ۹۶۰۲۲۷۶۲ تماس بگیرند.
مرکز شماره یک: میدان موج، ضلع شمال بوستان ارغوان.
مرکز شماره ۲:شهرک شهیدباقری، خیابان بوستان، جنب شهرداری ناحیه ۵.