همشهری آنلاین_سارا جعفرزاده: این دود سفید ناشی از فعالیت کارخانه سیمان است که کارشناسان می گویند میزان آلایندگی بالایی دارد و چندین سال است اهالی جنوب شرق به ویژه ساکنان محله‌های مشیریه و رضویه را با مشکلات زیادی از جمله در بخش سلامت و خاصه تنفسی مواجه کرده است. در دوره‌های مختلف مدیریت شهری پایتخت، تعدای از اعضای شورای شهر بازدیدهایی از این کارخانه آلاینده داشته‌اند و وعده‌هایی برای انتقال آن به خارج از تهران و بافت مسکونی توسط این افراد داده شده که تا کنون نتیجه چندانی نداشته است.
بنا به گفته اهالی، حتی سیستم‌های فیلتراسیون این کارخانه هم فعال نیستند تا حداقل از میزان آلایندگی کاسته شود. با این شرایط، این روزها فعالیت شبانه این کارخانه بیش از پیش باعث نارضایتی وگله‌مندی اهالی محله مشیریه شده است.
کارخانه سیمان تهران در جنوب محله مشیریه واقع شده و در سال‌های اخیر فعالیت این مرکز صنعتی مشکلاتی را برای ساکنان این محدوده ایجاد کرده است. با توجه به این که از سال گذشته و با عبور بزرگراه شهید نجفی رستگار مشیریه به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده و دست اهالی جنوبی محله از بیشتر خدمات بخش شمالی کوتاه است، وجود این کارخانه در بخش جنوبی مشکلات پیشین را برجسته تر کرده است.
کارخانه سیمان مشیریه حدود ۶۰ سال پیش در بیرون بافت مسکونی آغاز به کار کرده، اما با توسعه شهرنشینی در این بخش از پایتخت و ساخت و سازهای جدید در پیرامون این کارخانه، بسیاری از واحدهای آن طی سال‌های اخیر تعطیل شده اما در این میان همچنان برخی از کوره‌های این کارخانه فعال هستند.
در سال‌های گذشته بسیاری از اعضای شورای شهر و مسئولان سازمان حفاظت از محیط زیست از این کارخانه و شرایط محله مشیریه بازدید داشته‌اند و وعده‌هایی برای انتقال کارخانه داده شده اما هنوز نتیجه مطلوبی در پی نداشته است.
گزارش میدانی خبرنگار همشهری نشان می‌دهد این روزها کارخانه سیمان علاوه بر فعالیت روزانه، شب هنگام هم فعال است و آلایندگی درست در ساعات ابتدایی صبح یعنی حدود ۲ بامداد که محله سوت و کور است و رهگذری وجود ندارد به وضوح مشاهده می‌شود. به ویژه مواقعی که کوره‌ها شروع به فعالیت می‌کنند و آلایندگی به میزان بالایی می‌رسد.
البته اکثر اهالی محله متوجه فعالیت شبانه کارخانه سیمان شده‌اند اما افرادی که هم غافل مانده‌اند، صبح هنگام از گرد و غبار روی شیشه خودروهای پارک شده در اطراف کارخانه سیمان متوجه می‌شوند که شب گذشته کوره‌های کارخانه فعالیت داشته اند.
- وعده‌های عمل نشده و مشکلات تازه
در حال حاضرکارخانه سیمان درهمسایگی بافت های مسکونی محله مشیریه فعال است و خبری از انتقال آن به خارج از شهر نیست و محدودیتی هم در میزان تولید سیمان این کارخانه وجود ندارد. در سال های گذشته مسئولان کارخانه اعلام کردند در هفته فقط سه روز سیمان تولید می شود، در حالی که بنا به شهادت اهالی محله این موضوع صحت ندارد. آلایندگی این کارخانه نه تنها اهالی مشیریه بلکه اهالی محله‌های کیانشهر، رضویه، شهرک شهید بروجردی را هم گله مند کرده و راه گریزی برای آنها نیست.
کافی است باد ملایمی بوزد تا گرد و غبار حاصل از دپوی شن و ماسه در معدن مجاور کارخانه سیمان چنان فضا را پر کند که چشم چشم را نبیند. «مژده حافظی» یکی از اهالی محله مشیریه می گوید کنترل آلودگی این کارخانه کار دشواری نیست و فقط کافی است مسئولان به وعده‌های خود عمل کنند. او در این‌باره می‌گوید: «این کارخانه در حالی به فعالیت خود ادامه می‌دهد که طبق وعده مسئولان آن قرار بود تا پایان سال ۹۴ آلودگی و گرد و غبار به وسیله فیلترهای مخصوص کنترل شود.
این وعده تاکنون محقق نشده و آلودگی همچنان در این محله همچنان پیشتاز است.» او می گوید بیشتر اهالی محله های مشیریه و رضویه طی سال‌های گذشته به خاطر ترس از ابتلا به بیماری‌های تنفسی از محله مهاجرت کرده‌اند و این بسیار نامعقول است که برخی از اهالی محله را ترک کنند اما همچنان یک کارخانه آلاینده به کار خود ادامه بدهد.»
- شب ها آرامش نداریم
موضوع آلایندگی کارخانه سیمان مربوط به امروز و دیروز نیست. سال‌هاست این کارخانه با قدمت دیرینه خود به چالشی برای سلامت شهروندان و محیط زیست تبدیل شده است. «محمد صالحی» دبیر شورایاری محله مشیریه معتقد است کارخانه سیمان به عنوان یکی از مشکلات اساسی منطقه شناخته می‌شود. او می‌گوید: «این کارخانه وضعیت بدی برای محله حتی منطقه ایجاد کرده و آرامش روانی و حتی سلامت جسمی اهالی محله مشیریه را نشانه رفته است. در حال حاضر حتی اهالی محله شب هنگام هم آرامش ندارند و باید نظاره گر فعالیت شبانه کارخانه سیمان باشند.
در روزهای اخیر این کارخانه از ساعت ۲ شب به بعد فعالیت خود را آغاز می‌کند و دود سفید و آلاینده فضای محله را پر می‌کند. البته از آلودگی صوتی معادن سنگی که مجاور این کارخانه فعالیت می‌کنند هم نمی‌توان غافل شد. در واقع اهالی توسط یک شهرک صنعتی کوچک از جمله کارخانه سیمان، معادن سنگ و شن احاطه شده‌اند و کسی برای این مشکل راه حل سازنده‌ای ارائه نمی‌کند.»
- فیلتراسیون صورت نگرفته است
عده ای از مسئولان حوزه محیط زیست و شورای شهر معتقدند انتقال کارخانه سیمان به خارج از شهر نیازمند ایجاد زیر ساخت است و نباید شتاب‌زده صورت بگیرد. این درحالی است که با وجود چنین شرایطی، آنها معتقدند این کارخانه باید فیلتراسیون را در دستور کار قرار دهد تا از میزان آلایندگی و ذرات معلق ناشی از انتشار دود آن به میزان قابل توجهی کاسته شود. در این میان، مسئولان کارخانه سیمان می‌گویند فیلتراسیون را به مرحله اجرا رسانده‌اند اما اهالی نظر دیگری دارند.
«محمد شکری» یکی از اهالی محله رضویه در این باره اظهار نظر می‌کند و می‌گوید: «چند سال است که مسئولان کارخانه سیمان می‌گویند طرح فیلتراسیون را اجرا می‌کنند اما باید بگویم که اجرای این طرح نفعی برای اهالی محله نداشته و ذره‌ای از میزان آلودگی کم نشده است. در واقع باید بگوییم که فیلتراسیون صرفه اقتصادی برای مسئولان کارخانه ندارد. در بهار سال ۹۴ مسئولان کارخانه سیمان قول دادند کوره‌های کارخانه تا پایان سال استاندارد سازی شود اما چنین نشد شاهد این ادعا هم دود سفیدی است که به دفعات در محله های مشیریه و رضویه دیده می شود.»
- سهم معدن سنگ در آلودگی هوای مشیریه
دیوار سمت راست کارخانه سیمان را که به سمت بالا برویم با معدن سنگ کارخانه سیمان مواجه می‌شویم که در قسمت جلوی آن فضای گودال مانندی دیده می‌شود و درون آن دپوهای سنگ و خاک ایجاد شده است. البته تعدادی از خودروهای کارخانه سیمان هم در اینجا دیده می‌شوند. ناگفته نماند در این میان سنگ شکن‌هایی که در این قسمت فعالیت می‌کنند علاوه بر آلودگی صوتی، باعث ایجاد آلودگی زیست محیطی هم می‌شوند. چند سال پیش یکی از اعضای شورای شهر تهران اظهار کرده بود که منکر آلایندگی کارخانه سیمان نمی‌شود اما فعالیت سنگ شکن‌های اطراف کارخانه هم در انتشار آلودگی در محله‌های اطراف نقش بسزایی دارد.
«نیکان ترابی» یکی از اهالی محله مشیریه در این‌باره می‌گوید: «زندگی در مشیریه سخت شده است. تصور کنید هر روز با آلودگی کارخانه سیمان از خواب بیدار می‌شویم و همیشه محله با دود سفیدی احاطه می‌شود. انگار نه انگار در گوشه ای از پایتخت زندگی می‌کنیم. برخی از اوقات صدای سنگ شکن‌ها به قدری زیاد است که خواب را از چشمانمان می‌گیرد. آلودگی هم که بماند به حدی است که جرئت نداریم در محله قدم بزنیم چون هنوز چند قدم برنداشته‌ایم از دود ناشی از فعالیت کارخانه به سرفه می‌افتیم.»
- اوج آلایندگی در ساعت اوج مصرف برق
یکی از نکاتی که اهالی محله مشیریه به آن واقف هستند و نظرات بسیاری درباره آن مطرح می‌کنند، اوج آلایندگی کارخانه سیمان در زمان اوج مصرف برق است. «ایمان حسینی» یکی از کارشناسان اداره برق و ساکن محله مشیریه در این باره می‌گوید: «عصر هنگام و حدود ساعت ۸ تا ۱۰ شب که مصرف برق به اوج خود می‌رسد دود غلیظی در محله مشیریه می پیچد. در واقع با افزایش میزان مصرف برق، قسمتی از برق کارخانه سیمان قطع شده و همین موضوع باعث می‌شود بخشی از سیستم کارخانه از کاربیفتد و فیلترها خاموش شوند.
در این حالت فن‌ها روشن هستند و تمام ذرات بدون هیچ گونه فیلتری در هوا پخش می‌شود. بارها هنگام آمدن از محل کار به خانه در ساعات اوج مصرف شاهد پخش دود غلیظ و گرد و غبار بسیار بوده‌ام. متاسفانه در این سال‌ها مسئولان شهرداری، سازمان محیط زیست و مسئولان شورای شهر فقط قول‌هایی در خصوص انتقال کارخانه سیمان داده‌اند که هیچ کدام عملی نشده است.»
- پیگیری‌ها نتیجه مطلوب نداده است
در سال ۹۵ کارخانه سیمان مشیریه در فهرست خروج صنایع آلاینده قرار گرفت. این درحالی بود که در فروردین ماه سال ۹۴ «احمد مسجد جامعی» عضو سابق شورای شهر به بازدید از کارخانه سیمان در محله مشیریه پرداخت و نکاتی را در خصوص آلایندگی این کارخانه مطرح کرد.
«از ۴ کوره این کارخانه تنها یک کوره از لحاظ خروجی گرد و غبار به وسیله فیلترهای کنترل کننده در وضعیت استاندارد قرار دارد» در این بازدید مسئولان کارخانه قول دادند تا پایان تیر ماه سال ۹۴ مابقی کوره‌ها را هم استاندارد سازی کنند که این اقدام به صورت کامل انجام نشد چون همچنان اهالی شاهد خروج دود خاکستری از برخی کوره‌ها بودند. از طرفی مسئولان اداره حفاظت از محیط زیست شهر ری فرسودگی، قدمت بالا، فعالیت و سابقه را از دلایل آلایندگی بخشی از کارخانه سیمان می‌دانند که شامل ۲۰ درصد از ظرفیت کارخانه است. در سال ۹۵ مجددا اعضای شورای شهر به ویژه رئیس کمیسیون محیط زیست بازدیدی از این کارخانه و تاکید بر محدودیت میزان تولید سیمان در این کارخانه و انتقال این واحد آلاینده به خارج از شهر داشتند.
گزارش‌های همشهری محله در این سال‌ها چه به صورت مکتوب و چه به صورت تصویری گواه بی نتیجه ماندن وعده‌های داده شده است. از طرفی در سال گذشته «زهرا صدراعظم نوری» رئیس سابق کمیسیون محیط زیست شورای شهر در گزارشی تصویری به ضرورت فیلتراسیون در کارخانه سیمان اشاره و تاکید کرد. عده ای از مسئولان هم کاشت گونه‌های گیاهی مختلف در محوطه کارخانه سیمان را مطرح کردند. کارخانه سیمان تهران ۴۱۳ هکتار مساحت دارد که ۲۱۶ هکتار آن فضای سبز است و بنا به گفته مسئولان کارخانه بیش از ۱۰۰ نوع گونه گیاهی در آن وجود دارد که به نظر می رسد به تنهایی در کاهش آلودگی کارخانه موثر نیست.
با این حال کارخانه سیمان همچنان به فعالیت خود در این سال‌ها ادامه داده و اکنون به معضل دائمی جنوب شرق تهران به ویژه محله‌های مشیریه و رضویه تبدیل شده است.