همشهری آنلاین _ سارا جعفرزاده: این مسابقات به میزبانی اصفهان در ۳۲ گروه ۲ نفره برگزار شد و دانش‌آموزان «علی رحیمی» و «محمدرضا شایگان راد» در پایه هشتم با موضوع آزمایش روشن نگه‌داشتن شمع در مدت زمانی طولانی، رتبه برتر مسابقات کشوری جشنواره خوارزمی را از آن خود کردند. موفقیت در این مسابقات نخستین افتخار آنها نبود و پیش از این مسابقات، آنها در جشنواره خوارزمی استانی هم از منطقه ۱۵ موفق به کسب رتبه برتر شده بودند.
این دانش‌آموزان در حالی به این مرحله از مسابقات راه یافتند که کرونا روی درس و تحصیل آنها سایه افکنده بود و کلاس‌های درسی‌شان به‌صورت مجازی برگزار می‌شد. بار سنگینی روی دوش آنها بود و با توجه به پروتکل‌های بهداشتی، مدارس تعطیل بود و این دانش‌آموزان به ندرت می‌توانستند در آزمایشگاه مدرسه حاضر شوند و شانس‌شان را برای تمرین و آزمون و خطا امتحان کنند. حالا این روزها آنها پر قدرت‌تر از همیشه به درسشان ادامه می‌دهند و البته از علاقه‌مندی‌شان به آزمایش و پژوهش هم غافل نیستند.
- فراهم کردن بستر آزمایش و پژوهش
یکی از مشکلاتی که دانش‌آموزان در بیشتر مدارس با آن مواجه هستند، مجهز نبودن فضای آزمایشگاه به‌ویژه برای درس علوم است. «علی‌اکبر مهرآبادی» دبیر علوم دبیرستان امام خمینی(ره) در این‌باره می‌گوید: «در بیشتر مناطق جنوبی شهر تهران، مدارس از فضای آزمایشگاهی خوبی برخوردار نیستند و فضا و شرایط آزمایش و پژوهش برای دانش‌آموزان فراهم نیست. در چنین شرایطی، دانش‌آموزان مدرسه امام خمینی(ره) در حالی در مسابقات منطقه‌ای و کشوری جشنواره خوارزمی افتخار کسب کردند که از امکانات آزمایشگاهی محدودی برخوردار بودند. من شخصاً شاهد بودم که این دانش‌آموزان تمام تلاش و توانایی خود را برای کسب مقام برتر کشوری به کار گرفتند.» دبیر علوم دبیرستان امام خمینی(ره) یادآوری می‌کند: «به نظر من لازم است مسئولان آموزش و پرورش در مدارسی که دانش‌آموزان با استعداد در زمینه علوم مختلف تحصیل می‌کنند، آزمایشگاه‌های پیشرفته تدارک ببینند. در چنین شرایطی است که می‌توانیم شاهد ظهور استعدادهای علمی بیشتری در علوم مختلف از جمله زیست، فیزیک و شیمی باشیم.»
- شمع را روشن نگه داشتیم
به رشته هوا و فضا علاقه دارد و بیشتر اوقاتش را در آزمایشگاه کوچک خانگی‌اش مشغول آزمایش است. خودش می‌گوید شرایط کرونا و تدریس آنلاین در دو سال اخیر درس خواندن را برایش سخت‌تر کرده اما او همچنان آزمایش‌های علمی خود را دنبال کرده است. «علی رحیمی» دانش‌آموز پایه هشتم مدرسه امام خمینی(ره) است که پس از موفقیت در جشنواره خوارزمی به‌صورت منطقه‌ای این بار توانسته به همراه دوستش رتبه برتر کشوری این جشنواره را هم به خود اختصاص دهد.
او در این‌باره می‌گوید: «خوشبختانه در مسابقات شهر تهران توانستیم رتبه کسب کنیم و مسابقات کشوری جشنواره خوارزمی هم که به میزبانی اصفهان برگزار می‌شد و به‌صورت آنلاین بود و ۳۲ گروه ۲ نفره از نقاط مختلف کشور در آن شرکت کرده بودند، موفقیت ما تکرار شد. موضوع آزمایش ما در این دوره از جشنواره این بود که با چه روش‌هایی می‌توان شمع را در مدت زمانی طولانی روشن نگه داشت. خوشبختانه در این زمینه هم رتبه برتر را کسب کردیم.»
- محدودیت‌ها را دور زدیم
هر چند مدرسه امام خمینی(ره) از امکانات آزمایشگاهی در سطح بالایی برخوردار نیست اما تمام کارکنان مدرسه به‌ویژه مدیریت این مرکز آموزشی، استادان راهنما و دبیر علوم از دانش‌آموزان راه یافته به جشنواره حمایت و در حد توان امکانات را فراهم کرده‌اند. «محمدرضا شایگان راد» دانش‌آموز پایه هشتم که همراه هم‌تیمی‌اش توانسته در مسابقات کشوری خوارزمی رتبه برتر را کسب کند، در این‌باره می‌گوید: «من و علی همیشه دغدغه موفقیت در مسابقات را داشتیم. هرچند امکاناتمان محدود بود اما همیشه از حمایت‌های مدیر مدرسه و دبیر درس علوم برخوردار بودیم. همین موضوع مایه دلگرمی ما بود. مسابقات کشوری سطح بالایی داشت و ما با تلاش و تکیه بر اندوخته دانش خود توانستیم در این مسابقات رتبه برتر را کسب کنیم.» او به دور زدن محدودیت‌های موجود در آزمایشگاه مدرسه اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: «ما سعی می‌کردیم محدودیت‌ها دور بزنیم و به هیچ‌وجه حاضر نبودیم تسلیم محدودیت‌ها شویم. به‌عنوان مثال، در آزمایشگاه مدرسه آهک نداشتیم و به جای آن از پودر منیزیم استفاده می‌کردیم.»
- مشکلات مالی مانع پیشرفت استعدادها
دانش‌آموزانی که از استعدادهای علمی بالایی برخوردارند برای پیشرفت در مسیر علم نیاز به ابزار و وسایلی دارند که در شرایط اقتصادی فعلی تهیه آنها بسیار هزینه بر است. رحیمی با یادآوری این موضوع، به قیمت بالای وسایل و قطعات آزمایشگاهی اشاره می‌کند و می‌گوید: «شرایط آزمایش و پژوهش برای دانش‌آموزان بسیار سخت شده است. ابزار و ملزومات آزمایشگاهی بسیار گران شده و آزمایشگاه مدرسه تمام این ابزارها را در اختیار ندارد که بتوانیم از آن استفاده کنیم. البته باید بگویم آزمایشگاه مدرسه شخصاً برای من بستر مناسبی بود که به علم و دانش خود پروبال بدهم.» این دانش‌آموز خلاق همچنین روی بردهای الکترونیکی کار می‌کند و دست سازه‌های مختلفی از جمله ساخت موشک مدل و دستگاه ضدعفونی‌کننده را هم درکارنامه علمی خود دارد. می‌گوید: «برای خرید یک برد الکترونیکی حداقل باید ۲۰۰ هزار تومان هزینه کنم و هزینه مابقی وسایل هم به این مبالغ اضافه می‌شود که همیشه برایم مقدور نیست آن را تأمین کنم. به نظر من مشکلات مالی می‌تواند مانع پیشرفت استعدادهای علمی شود.»
- مدیر مدرسه هیئت امنایی امام خمینی(ره) :
سطح مسابقات کشوری خوارزمی بالا بود
«مهدی سلیمانی» مدیر مدرسه هیئت امنایی امام خمینی(ره)، در خصوص جایگاه و کیفیت جشنواره خوارزمی می‌گوید: «جشنواره خوارزمی یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای علمی است که میان دانش‌آموزان برگزار می‌شود. خوشبختانه هر سال دانش‌آموز مدرسه امام خمینی(ره) جزو نفرات برتر منطقه وگاه جزو رتبه‌های برتر شهر تهران هستند. در سال تحصیلی
۱۴۰۰ـ ۱۳۹۹ جشنواره خوارزمی به دلیل عدم حضور دانش‌آموزان به دلیل شرایط کرونایی به‌صورت مجازی برگزار شد که دانش‌آموزان ما باز هم توانستند در محور آزمایشگاه در منطقه ۱۵ رتبه اول را کسب کنند. بعد هم به مسابقات شهر تهران راه یافتند که در این بخش هم رتبه برتر را از آن خود کردند. در نهایت به مسابقات کشوری راه پیدا کردند که در این بخش هم که به‌صورت مجازی به میزبانی استان اصفهان برگزار شد، از هر استان تیم‌های برتر شرکت کرده بودند که مجدداً دانش‌آموزان مدرسه ما در محور آزمایشگاه خوش درخشیدند.» او ادامه می‌دهد: «سطح مسابقات بالا بود و حدود ۱۰ روز دانش‌آموزان با تیم‌های دیگر رقابت می‌کردند و در پایان رتبه برتر را کسب کردند.» سلیمانی با اشاره به مشکلات پیش روی دانش‌آموزان برای شرکت در جشنواره خوارزمی می‌افزاید: «با توجه به اینکه دانش‌آموزان اجازه حضور در مدرسه را نداشتند مجبور بودند با دبیر مربوطه خود در ارتباط باشند. این ارتباط، صرفاً از طریق گروه‌های تشکیل شده در فضای مجازی صورت گرفت.
والدین آنها هم در این گروه حضور داشتند و تبادل اطلاعات و مشورت صورت می‌گرفت. برای حصول نتایج بهتر در مسابقات، فیلم‌های مسابقات سال‌های قبل در این گروه‌ها بارگذاری می‌شد. با توجه به اینکه دو سال آزمایشگاه مدرسه غیرفعال بود، وسایل آزمایشگاه فرسوده شده بود. این درحالی است که هر سال ابتدای مهر ماه دبیران علوم، وسایل مورد نیاز آزمایشگاه را لیست می‌کردند تا فراهم شود اما متأسفانه در شرایط کرونا دبیر مجبور بود خودش وسایل را به میزان محدود تهیه کند. گاهی اوقات برخی از وسایل آزمایشگاه را از طریق مدارس همجوار تأمین کردیم. در این میان، کارشناس مسئول منطقه در این زمینه بسیار تلاش کردند تا با دانش‌آموزان در خصوص جشنواره کار و رفع اشکال شود.» سلیمانی می‌گوید: «برای جشنواره خوارزمی لازم بود یک آزمایشگاه مجهز در شهر تهران در اختیار دانش‌آموزان قرار بگیرد که شرایط کرونایی محدودیت‌هایی را در این زمینه ایجاد کرد. با تمام این کمبودها دانش‌آموزان مدرسه ما توانستند بهترین نتیجه را بگیرند و افتخاری برای منطقه و شهر تهران رقم بزنند.»