فوبیا ممکن است مربوط به ژنتیک، رفتارهای مشاهده‌شده، تجربه‌های بد یا حتی روند تکاملی انسان باشد. گرچه همه ما کمابیش از بعضی چیزها می‌ترسیم، اما اگر این ترس بسیار شدید و غیرمعقول باشد و بر زندگی روزانه ما تاثیر بگذارد، ممکن است فوبیا داشته باشیم.
فوبیاها با اضطراب شدید همراهی دارند و معمولا ناشی از چیزهایی هستند که تهدیدی مستقیم برای فرد به شمار نمی‌آیند، برای مثال فوبیا یا هراس اجتماعی به معنای ترس از صحبت کردن در برابر عموم و ملاقات افراد جدید با اضطراب همراه است و اغلب ریشه در ترس از قضاوت شدن، مورد انتقاد قرار گرفتن و تحقیر شدن دارد.
از جمله شایع‌ترین فوبیاها یا هراس‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
هراس از خون
افراد مبتلا به این فوبیا از خون، زخم و سوزن تزریق می‌ترسند. این فوبیا با پاسخ فیزیولوژیکی قوی همراه است و اغلب باعث تهوع و/یا غش کردن به علت افت سریع فشار خون می‌شود. برخی می‌گوید این هراس ممکن است منشا تکاملی داشته باشد- اگر شما در حال خونریزی باشید، افت فشار خون می‌تواند مانع از دست رفتن خون بیشتر شود.
همچنین پژوهشگران ریشه‌ای ژنتیکی نیز برای این هراس پیدا کرده‌اند و تا ۶۰ درص افراد دچار هراس از خون دچار بودن بستگان درجه اولشان به همین هراس را گزارش می‌کنند.
هراس از مردم یا اضطراب اجتماعی
این هراس ممکن است ریشه در تجربه‌های دلخراش یا مشکل‌آفرین با افراد در گذشته داشته باشد، مثلا خیانت افراد نزدیک به فرد. این اختلال می‌توانند بسیار ناتوان‌کننده باشد و باعث شود فرد مبتلا مدت‌ها از خانه خارج نشود یا از موقعیت‌های شغلی و تحصیلی را از دست بدهد.
ترایپوفوبیا
ترایپوفوبیا به معنای هراس و اکراه شدید فرد از خوشه‌های یا الگوهای حاوی سوراخ‌های کوچک است. افراد دچار این فوبیا هنگامی که با الگوهای مشبک یا حاوی خوشه‌های از سوراخ‌ها مانند کندوی عسل روبرو می‌شوند، احساس ترس، اضطراب و ناراحتی کنند.
این فوبیا هم ممکن است مربوط به یک سازوکار حفاظتی تکاملی باشد. الگوهای مشبک بر روی بدن برخی از حیوانات سمی دیده می‌شود و ظهور آن در پوست می‌تواند نشانه‌ای از بیماری عفونی در انسان‌ها باشد.
راه‌های درمان فوبیا
روش‌های متعددی برای درمان فوبیاها وجود دارد که موفقیت‌آمیز بودنشان ثابت شده است:
- مواجهه‌درمانی: در این روش فرد را با منبع هراسش مواجه می‌کنند تا پاسخ او را نسبت به آن از طریق حساسیت‌زدایی و کنترل اضطراب در طول زمان تغییر دهند.
- رفتاردرمانی شناختی: در این روش با تکنیک‌های متفاوت تلاش می‌شود دیدگاه فرد اصلاح شود و بتواند با هرایش کنار بیاید.
- داروهای مسدودکننده گیرنده بتا: این داروها اثرات ناشی از افزایش هورمون استرس آدرنالین مانند افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا،تپش قلب و لرزیدن صدا را مهار می‌کنند.
- داروهای آرامبخش: این داروها مانند داروهای بنزودیازپینی با کاستن از اضطراب به آرام شدن فرد کمک می‌کنند.