به گزارش همشهری آنلاین به نقل از دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، بیشتر والدین از بی‌میلی و کم غذا خوردن کودکان خود در رنج هستند. بی‌اشتهایی یا بد غذایی کودک یکی از مشکلات تغذیه‌ای است که باید آن را جدی گرفت چراکه این معضل در نهایت می‌تواند منجر به سوءتغذیه شود. باید دانست فقط گرسنگی نیست که کودک را به سوی غذا می‌کشاند و یا فقط سیر بودن موجب دوری او از غذا نمی‌شود. بلکه عوامل گوناگونی مانند عادت‌های خانواده و آموزش‌هایی که کودک در خانواده گرفته است، بر اشتهای کودک تاثیرگذارند. استقلال‌طلبی و رشد ذهنی یکی از شاخص‌های اصلی دوران کودکی است که با ایجاد تغییرات شخصیتی در این دوران نسبت به سنین پایین‌تر همراه است. این مسئله می‌تواند با ایجاد روحیه استقلال‌طلبی در کودکان موجب بی‌نظمی در عادات غذایی آنان شود. امروزه تغذیه کودک خیلی آسان نیست. به عنوان مثال ممکن است کودکان نوپا یا پیش‌دبستانی دوست داشته باشند یک غذا را سه روز پیاپی بخورند و روز چهارم از خوردن آن خودداری کنند و حتی حاضر به چشیدن آن نشوند. این مسئله نشان‌دهنده نداشتن یک الگوی غذایی مشخص در این کودکان است که به نوعی ناشی از حس استقلال‌طلبی آنان و میل به انتخاب غذا توسط خود آنان است. با توجه به نقش رفتار مادر در عادات غذایی کودک، به منظور کاهش مشکل بد غذایی کودکان باید به نکات زیر توجه کرد:
پیشنهاد غذاهای جدید
بهترین راه پیشنهاد دادن غذای جدید این است که مادر غذا را درست کرده و به مقدار کمی در کنار بشقاب کودک بگذارد و اجازه دهد کودک غذا را بچشد و اگر دوست نداشت اجازه داده آن را از دهانش درآورده و در کنار بشقابش بگذارد. اگر کودک شما غذایی را که درست می‌کنید دوست داشت به عنوان جایزه یک نوع غذای مورد علاقه او را درست کنید. مدت زیادی طول می‌کشد که کودک یاد بگیرد غذای جدید را دوست داشته باشد. اگر کودک غذایی را دوست نداشت غذا را برای چند روز بعد دوباره به او بدهید.
استفاده از غذاهای متنوع
غذاهایی که مادر برای کودک تهیه می‌کند باید از هر چهار گروه غذایی باشد. برای مثال دو یا سه نوع مختلف از میوه‌ها در طول روز به کودک داده شود. اجازه بدهید کودک انواع مختلف غذاها را امتحان کند حتی اگر مادر آن غذا را دوست ندارد . کودک احتیاج به تصمیم گیری برای خودش دارد که آیا غذایی را دوست دارد یا ندارد. مادر انتظار نداشته باشد کودک غذاهای متنوع را دوست داشته باشد.
زمان مناسب برای دادن غذا به کودک
وقتی به کودکان نوپا و کودکان پیش‌دبستانی در طول روز، وعده اصلی و میان‌وعده غذایی در زمان منظم داده می‌شود، آنان بهتر می‌پذیرند مثلا وعده‌های اصلی و میان‌وعده در حدود ۲ تا ۳ ساعت فاصله زمانی داشته باشد و اجازه بدهید کودک شما در زمان‌های معین غذا بخورد. برنامه غذایی کودک را طوری تنظیم کنید که با برنامه غذایی خانواده یکسان باشد. برای خوردن غذا به کودکتان هیچ اصراری نکنید. غذا را روی میز یا سر سفره در یک جای مناسب گذاشته و پیشنهاد کنید غذا را بخورد. در موقع غذا خوردن تلویزیون را خاموش و وسایل بازی او را جمع کنید. اجازه بدهید کودک از راهی که دوست دارد غذا را بخورد، هنگام غذا خوردن در کنار کودک نشسته و در مورد غذا صحبت کنید و اینکه چه غذایی دوست دارد برای ناهار یا شام روز بعد درست کنید صحبت کنید.
اقدامات والدین برای کمک به کودکان بد غذا و کم اشتها
برای خوردن غذا نیاز به احساس گرسنگی است (فعالیت پیش از غذا، عدم مصرف شیرینی و شربت‌ها و مایعات شیرین در بین وعده‌های غذایی، عدم خواب آلودگی در کودک)
در تغذیه کودکان از غذاهای مورد علاقه آنها استفاده شود.
در دادن غذا به کودک باید صبور بود.
باید هنگام غذا به کودک با او صحبت کرد و او را به خوردن غذا تشویق کرد.
زمان خوردن غذا را با ابراز محبت برای کودک لذت‌بخش کنند.
غذای کودک را رنگین و متنوع کنید (تغییر در ترکیب غذاها، مزه، بافت، نحوه طبخ، تزئین غذاها به شکل حیوانات، گل، عروسک، استفاده از بشقاب‌های رنگین)
در صورت امتناع کودک از غذایی مناسب، می‌توانید آن را با غذای مورد علاقه‌اش مخلوط یا در فرصتی دیگر امتحان کنید.
سفره غذای کودک در محیطی تمیز، آرام، دوستانه، راحت، مطمئن و همراه با دیگران باشد.
ساعات برنامه غذایی کودک خیلی متغیر نباشد. میان‌وعده‌ها را ۲ – ۵/۱ ساعت قبل از وعده اصلی غذا بدهید.
در زمان غذا خوردن کودک خیلی گرسنه یا خیلی خسته نباشد.
اجازه دهید کودک در مورد سیر شدنش خودش تصمیم بگیرد اگر در یک وعده مقدار کمتری غذا بخورد مسلما در وعده دیگر جبران خواهد کرد.
غذاها را خیلی زود و بر اساس تمایل او عوض نکنید.
برای خوردن غذا جایزه در نظر نگیرید.
انتظار نداشته باشید کودک خیلی تمیز و مرتب مطابق با خواسته شما غذا بخورد. ریخت و پاش غذا و پرت کردن غذا را می‌توان با ملایمت و به تدریج محدود کرد.
► اگر شیر نمی‌خورند:
ماست را جانشین شیر کنید و دوغ و ماست را در وعده‌های غذای کودک بگنجانید.
در بعضی از غذاها از شیر استفاده کنید مثلا آرد و کره و شیر را به سوپ اضافه کنید یا به کودک شیر برنج یا فرنی بدهید.
با شیر و کره و پنیر و کمی آرد سس درست کنید روی ماکارونی یا روی سبزی‌های پخته شده بریزید.
► اگر سبزی یا میوه نمی‌خورند:
کودکان ممکن است در این سن یک نوع میوه یا سبزی را نخورند هر کدام را که بهتر می‌خورند بیشتر بدهید اما گهگاه آنهایی را که نمی‌خورند دوباره امتحان کنید و به کودک پیشنهاد کنید.
سبزی‌هایی مثل کرفس و هویج را بپزید (له نشود بلکه کمی ترد باشد) و بگذارید کودک آن را با دست بردارد و بخورد.
کمی ماست چکیده بر روی سبزی‌های پخته بریزید یا سبزی را با نان و پنیر به او بدهید.
اگر میوه نمی‌خورد آن را رنده یا به تکه‌های کوچک تقسیم کنید و با کمی خامه و به او بدهید.
► اگر شیرینی زیاد می خورند:
خرید شیرینی و درست کردن غذاهای شیرین را کاهش دهید.
در تهیه غذاهای شیرین شکر کمتری استفاده کنید.
موادی مثل بستنی و شکلات را به عنوان جایزه یا هدیه به کودک ندهید.
مراقب دندان‌های کودک باشید و پس از مصرف مواد شیرین دندان‌های او را مسواک کنید.
► اگر گوشت تکه‌ای نمی‌خورند:
بهتر است که گوشت را به قطعات بسیار کوچک و ریز تقسیم کنید که به خوبی پخته شود مثل حلیم گندم شود.
قطعات بسیار ریز گوشت را مخلوط با حبوبات کاملا بپزید و نرم کنید و همراه با یک قاشق غذا خوری روغن زیتون و یک قاشق مرباخوری آب لیموترش یا آب نارنج تازه به کودک بدهید.
گوشت چرخ کرده را به صورت کوفته قلقلی درآورید یا به صورت مخلوط با گوجه‌فرنگی به جای سس روی ماکارونی بریزید.
کتلت (گوشت، سیب‌زمینی، تخم مرغ ) را به شکل‌های کوچک و زیبا تهیه کنید یا به صورت مخلوط با آب گوجه فرنگی و لوبیا و برنج (لوبیاپلو) بپزید.
از گوشت مرغ یا ماهی استفاده کنید.
اگر کودک هیچ یک از انواع گوشت را نمی خورد از جانشین‌های آن مثل تخم مرغ، عدس، پنیر با بادام یا گردو، لوبیا چیتی پخته، شیر و ماست استفاده کنید.
برنج را با آب گوشت یا مرغی که می پزید به صورت کته نرم با انواع سبزی‌ها یا عدس بدهید.
► اگر تخم مرغ سفت شده نمی‌خورند:
تخم مرغ سفت شده را با کمی کره یا شیر نرم کنید.
زرده و سفید تخم مرغ را بزنید و داخل سوپ بریزید و بگذارید چند جوش بزند.
زرده و سفیده تخم مرغ را با کمی شیر ( ۲قاشق غذاخوری) مخلوط کرده و در روغن بپزید. (خاگینه)
سیب زمینی پخته شده و تخم مرغ سفت شده را رنده کنید و به آن کمی کره یا روغن زیتون بزنید یا به آن ماست و روغن زیتون بزنید یا کمی شیر اضافه کنید.
تخم مرغ را بزنید و با نصف استکان ماست در ته قابلمه‌ای که برای او کته درست می‌کنید بریزید.