همشهری آنلاین _ سارا جعفرزاده: آن هم در منطقه‌ای که دسترسی به سالن‌های مرکز شهر ندارد تا طیف وسیعی از شهروندان تهرانی به تماشاگران تئاتر افزوده شوند. اما این‌طور نشد. از «پردیس تئاتر تهران» صحبت می‌کنیم که عده‌ای آن را با نام «پردیس تئاتر خاوران» می‌شناسند. این مجموعه سال ۱۳۹۵ به‌صورت رسمی افتتاح شد. اما آن‌طور که انتظار می‌رفت با استقبال مخاطب روبه‌رو نشده است و این روزها کمتر هنرمندی رغبت به اجرای تئاتر در این مجموعه دارد. اهالی تئاتر معتقدند که سالن‌های تئاتر باید در مناطق مرکزی شهر ساخته شوند تا هنرمندان و شهروندان از نقاط مختلف تهران بتوانند به راحتی به این مراکز دسترسی پیدا کنند.
طبق گفته مسئولان، پردیس تئاتر تهران با اعتباری حدود ۲۹۰ میلیارد تومان، ساخته و تجهیزات خوبی برای آن در نظر گرفته شده است و در مجاور فرهنگسرای خاوران ظرفیت فرهنگی خوبی محسوب می‌شود. حالا پس از گذشت ۵ سال از افتتاح این مجموعه، نبود مخاطب و استقبال نکردن هنرمندان گلایه اهالی هنر را سبب شده است. البته اقدامات مقطعی از جمله میزبانی جشنواره‌های مختلف و ضبط برنامه‌های تلویزیونی و تمرین گروه‌های هنری در این مجموعه انجام می‌شود.
- بزرگ‌ترین مرکز حرفه‌ای تئاتر
پردیس تئاتر تهران به‌عنوان بزرگ‌ترین مرکز تئاتر حرفه‌ای ایران در زمینی به مساحت ۲۵ هزار و ۲۰۰مترمربع و با زیربنای ۱۶ هزار و ۳۳۰مترمربع ساخته شده است. این پردیس گنجایش هزار نفر و ظرفیت برگزاری تئاتر موزیکال، تئاتر سنتی، اجرای ارکستر سمفونیک و کنسرت موسیقی را دارد. این مرکز دارای ۴ سالن نمایش تجربی با ظرفیت ۱۵۰ نفر ویک سالن ویژه نمایش‌های عروسکی است و کارگاه‌های ساخت دکور، کارگاه خیاطی، سالن‌های تمرین، اتاق گریم و دیگر امکانات جانبی و فضاهای پشت صحنه را دارد. همچنین این مرکز دارای فضای آمفی‌تئاتر روباز برای نمایش آیینی و سنتی است. در پردیس تئاتر تهران برای ادای احترام به پیشکسوتان هنرهای نمایشی، ۵ سالن با نام‌های «علی نصیریان»، «داود رشیدی»، «محمود استادمحمد»، «جمشید مشایخی» و «محمدعلی کشاورز» نامگذاری شده است.
- جانمایی نامناسب پردیس تئاتر
یکی از دلایلی که بیشتر هنرمندان تئاتر برای استقبال نکردن از پردیس تئاتر بیان می‌کنند موضوع جانمایی نامناسب این مرکز تخصصی است. پردیس تئاتر در مجاورت فرهنگسرای خاوران واقع شده که برای هنرمندان این عرصه از نظر تخصصی چندان خوشایند نیست. «شهاب راحله» نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر است. او در این‌باره می‌گوید: «جانمایی پردیس تئاتر خاوران نامناسب است. به این دلیل که فرهنگسرای خاوران در چند قدمی این مکان واقع شده. من از سال ۱۳۷۵ در فرهنگسرای خاوران تئاتر اجرا کرده‌ام که استقبال چندانی صورت نگرفته است. حالا تصور کنید ۲ مرکز فرهنگی با امکانات و کاربری تقریباً مشابه کنار هم ساخته شده‌اند. بدیهی است که وقتی از سالن‌های فرهنگسرای خاوران استقبال نشده از پردیس تئاتر هم استقبال نمی‌شود. از طرفی دورتادور پردیس تئاتر را اصناف خدماتی از جمله تراشکاری و تعمیرگاه خودروهای سنگین احاطه کرده است که کاربری این مجموعه فرهنگی را زیر سؤال می‌برد. »
- اختصاص یارانه به هنرمندان
راحله برای رونق پردیس تئاتر تهران پیشنهادی ارائه می‌دهد: «با توجه به اینکه عملاً بلیت‌فروشی در پردیس تئاتر اتفاق نمی‌افتد و از گیشه درآمدی حاصل نمی‌شود، مسئولان می‌توانند با در نظر گرفتن یارانه برای هنرمندان، حداقل هزینه برای اجرا در سالن را در نظر بگیرند یا از سالن‌ها به‌صورت مشارکتی برای ساخت فیلم استفاده شود و حتی استودیو این مجموعه را هم می‌توان با شرایط ویژه در اختیار هنرمندان قرار داد. با توجه به اینکه پردیس تئاتر بیشتر کاربری جشنواره‌ای دارد، می‌توانند از مدارس و ارگان‌های مختلف برای تماشای نمایش و تئاتر کمدی یا درام دعوت کنند.»
- آینده نامعلوم پردیس تئاتر
با توجه به اینکه متولی ساخت پردیس تئاتر تهران، سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران است، عده‌ای از هنرمندان معتقدند که بهتر بود قبل از ساخت آن از کارشناسان عرصه تئاتر مشاوره می‌گرفتند. «محمد هادی عطایی» بازیگر تئاتر و تلویزیون می‌گوید: «یکی از مهم‌ترین دلایل استقبال نکردن هنرمندان از پردیس تئاتر بعد مسافت است. هر هنرمندی که بخواهد از گوشه و کنار تهران به خاوران بیاید ساعت‌ها در راه است و از طرفی دسترسی به شبکه حمل‌ونقل عمومی در محدوده پردیس تئاتر بسیار دشوار است. ای کاش وقتی شهرداری برای ساخت مجموعه‌هایی مانند پردیس تئاتر می‌خواهد هزینه کند، از کارشناسان عرصه تئاتر هم مشاوره بگیرد یا حداقل از مهندسانی در ساخت این مجموعه‌ها کمک بگیرد که با هنرمندان در ارتباط هستند.
در واقع شهرداری در تصمیم‌گیری درباره پروژه‌های فرهنگی و هنری به هنرمندان اعتماد نمی‌کند. پردیس تئاتر تاکنون ۲ بار به‌صورت رسمی با حضور هنرمندان بنام افتتاح شده است. اما همچنان اتفاق درخشانی در آن نیفتاده. درست است که هزینه بسیار زیادی برای ساخت این مجموعه صرف شده اما چون به‌صورت کارشناسی ساخته نشده می‌بینیم که پلاتو در طبقه سوم قرار گرفته و این یعنی بودجه کلانی دور ریخته شده است.»
او از تجربه حضور اخیرش در این مجموعه می‌گوید: «اخیراً چند روز برای ضبط تله تئاتر در پردیس تئاتر حضور داشتم. موضوعی که به شدت ناراحت‌کننده است در مورد نگهداشت این مجموعه باعظمت است. تمام سرویس‌های بهداشتی نقص داشتند و حتی پارکینگ این مجموعه مسقف نیست. اگر نگهداشت پردیس تئاتر تهران به همین صورت ادامه پیدا کند روز به روز امکانات این مجموعه مستهلک می‌شود و مشخص نیست چه آینده‌ای در انتظار این مجموعه است.»
- از ابتدا تصمیمی اشتباه بود
«موقعیت جغرافیایی و نوع ساخت پردیس تئاتر مشکل دارد.» این جمله را عطایی بیان می‌کند و می‌افزاید: «حالا برخی از مسئولان چراغ این مجموعه را به‌صورت کاذب و مقطعی روشن نگه داشته‌اند. بارها از هنرمندان برای حضور در رویدادهای مختلف فرهنگی و هنری در پردیس تئاتر دعوت شده اما نتیجه رضایتبخش نبوده است.» او برای خروج پردیس تئاتر از رکود، نسخه برگزاری کلاس‌های آموزشی و راه‌اندازی دانشکده هنر در این مکان را تجویز می‌کند و می‌گوید: «در شرایط فعلی که پردیس تئاتر دارد خاک می‌خورد و برخی از سالن‌های آن بدون استفاده مانده‌اند و هر روز فرسوده‌تر از روز قبل می‌شود بهتر است سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران در یک اقدام منطقی یک دانشکده هنر در این مکان راه‌اندازی کند و با برگزاری کلاس‌های آموزشی و استفاده از استادان مجرب نگذارد بیش از این پردیس تئاتر مهجور و بدون استفاده بماند.»
- چراغ پردیس روشن است
مسئولان پردیس تئاتر درباره استقبال نکردن هنرمندان و شهروندان ازپردیس تئاتر نظر دیگری دارند و معتقدند که پردیس تئاتر در ایام کرونا با برگزاری جشنواره‌های مختلف توانسته با مخاطب ارتباط خوبی برقرار کند. «حسین عالم بخش» مدیر پردیس تئاتر تهران می‌گوید: «این موضوع را که پردیس تئاتر با استقبال مخاطب و هنرمند مواجه نشده است به صراحت رد می‌کنم. باید بگویم در بحران مهمان ناخوانده کرونا، طبیعتاً آسیبی که پردیس تئاتر به‌عنوان یک مجموعه تازه نفس متحمل شده بسیار جدی‌تر از آسیب مجموعه‌ای باقدمت ۱۰ ساله بوده است.» عالم بخش در پاسخ به این سؤال که آیا اکران فیلم‌های سینمایی به‌صورت جدی در پردیس تئاتر انجام می‌شود می‌گوید: «سینمای پردیس تئاتر تا ۱۰ روز پیش فعال بود و در حال حاضر به علت نقص فنی پروژکتور تعطیل است.
به محض رفع این نقص فنی که مبلغ قابل توجهی هزینه دارد فعالیت سینما طبق روال سابق ادامه پیدا می‌کند. البته سینما برای پردیس تئاتر بازخورد مالی ندارد و صرفاً برای ارائه خدمات تفریحی به شهروندان فعال است.»او درباره حمایت از هنرمندان و چهره‌های تئاتر می‌گوید: «من از خانواده تئاتر هستم و هرگز هدفم این نیست که هنرمندان تئاتر پشت در پردیس تئاتر بمانند. اما موضوع این است که پردیس تئاتر نهاد حمایت‌کننده از تئاتر کشور نیست و این مسئولیت برعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. ما در پردیس تئاتر وظیفه داریم مانند سایر سالن‌های تئاتر با هنرمندان تعامل داشته باشیم و شرایط ساده اجرا کردن را برای این افراد فراهم کنیم و به یک هدف واحد برسیم. و این یعنی هیچ خلل و توقفی در فعالیت‌های پردیس تئاتر تهران رخ نخواهد داد.»
- از تئاتر در مناطق جنوبی استقبال نمی‌شود
یکی از مشکلاتی که بیشتر هنرمندان درخصوص استقبال نکردن از پردیس تئاتر تهران مطرح می‌کنند موضوع دسترسی به این مجموعه فرهنگی است. «جمشید عسگری» بازیگر تئاتر و تلویزیون می‌گوید: «پردیس تئاتر به ناوگان حمل‌ونقل عمومی از جمله مترو دسترسی ندارد و از نظر مسافت باید مسیر طولانی را از نقاط مختلف تهران طی کرد تا به این مجموعه رسید. از طرفی برای ساخت مجموعه پردیس تئاتر هزینه بسیار کلانی، صرف و سیستم‌های فوق‌العاده و حرفه‌ای در سالن‌های آن تعبیه شده است اما متأسفانه سیاستگذاری‌های نادرست در مورد جانمایی این مجموعه باعث شده که برخلاف سالن‌های دیگر تئاتر با استقبال مخاطب روبه‌رو نشود.» او درباره نهادینه‌سازی فرهنگ تئاتر دیدن در مناطق جنوبی شهر می‌گوید: «با وجود احترامی که برای تمام شهروندان در مناطق مختلف تهران قائل هستم باید بگویم که متأسفانه فرهنگ تئاتر در میان اهالی جنوب شهر نهادینه نشده است.
من بارها تئاتر کمدی را در مناطق جنوبی شهر اجرا کرده‌ام اما متأسفانه از آن استقبال نشده است. اما همان اجرا در شمال شهر یا مناطق مرکزی با استقبال مواجه می‌شود.» «بهترین و مجهزترین سالن‌های تئاتر در جنوب تهران هست که متعلق به سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران است.» این جمله را عسگری می‌گوید و می‌افزاید: «مسئولان اگر از هنرمندان حمایت کنند می‌توانند رکود را از چهره پردیس تئاتر تهران پاک‌کنند. مسئولان در پردیس تئاتر با انجام اقدامات مختلف از جمله دعوت از ارگان‌ها و اداره‌های مختلف و اختصاص بودجه می‌توانند هنرمندان بسیاری را به اجرا در این مجموعه ترغیب کنند. اکنون در پردیس تئاتر گروه‌های هنری در پلاتو تمرین می‌کنند. اگر مسئولان از همین گروه‌ها که اغلب جوان هستند حمایت کنند، تمرین‌هایشان به مرحله اجرا می‌رسد و از همین اجراها قطعاً شاهد رونق پردیس تئاتر خواهیم بود. مسئولان می‌توانند با اقدامات مختلف پای هنرمندان را به این مجموعه باز کنند. اما موضوع این است که آیا دغدغه زنده نگهداشتن پردیس تئاتر تهران را دارند یا خیر؟»
پای گروه‌های آماتور را به پردیس باز کنید
«پردیس تئاتر زیرمجموعه سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران است. هر چند حوزه اجتماعی شهرداری در مدیریت این مجموعه هیچ نقشی نداشت اما از ابتدا پیشنهاداتی برای رونق این مجموعه ارائه داده‌ایم. جانمایی پردیس تئاتر کنار فرهنگسرای خاوران کار حرفه‌ای نبوده است و با توجه به اینکه مدیریت فرهنگسرای خاوران و پردیس تئاتر یکپارچه نیست با تناقض‌هایی در این زمینه مواجه می‌شویم.»
«اکبر مختاری» معاون اجتماعی و فرهنگی شهردار منطقه ۱۵ با بیان این مطلب می‌افزاید: «اکنون تعداد گروه‌های هنری در محله‌ها کم نیست. مسئولان پردیس تئاتر می‌توانند با فراخوان از گروه‌های آماتور برای تمرین و اجرا دعوت کنند و در نهایت بعد از مدتی این گروه‌های آماتور به افراد حرفه‌ای تبدیل می‌شوند و هنگامی که یک هنرمند ببیند در منطقه ۱۵ و در پردیس تئاتر به رشد و شکوفایی در زمینه هنر و تئاتر رسیده
است به‌صورت ناخودآگاه به پردیس تئاتر تعصب پیدا می‌کند و این تعصب
می‌تواند باعث شود این مرکز به اصطلاح پاخور شود. از طرفی مسئولان برای هنرمندان مطرح و بنام عرصه تئاتر خدمات رفاهی در نظر بگیرند؛ از جمله اینکه سرویس ایاب و ذهاب برایشان تدارک ببینند و حتی ایستگاه اتوبوس برای مبدأ و مقصد پردیس تئاتر به سمت شمال و مرکز تهران جانمایی کنند تا دسترسی هنرمندان و شهروندان به پردیس تئاتر تسهیل شود. »