همشهری آنلاین _ مژگان مهرابی: تعدادشان آنقدر زیاد است که می‌توان گفت یکی در میان چیده شده‌اند. راه‌اندازی عطاری در این محله از چند سال پیش تاکنون رونق زیادی گرفته و اهالی ترجیح می‌دهند که برای درآمدزایی بیشتر پی این شغل بروند؛ به گونه‌ای که از ۳ سال پیش تا الان تعداد عطاری‌های محله از ۵۰ به ۸۰ مغازه رسیده است. اشتیاق شهروندان برای راه‌اندازی عطاری آن هم در محله‌ای کم برخوردار جای سؤال است؛ نکته‌ای که سرنخ آن را والدین نگران به ما می‌دهند. فروش قرص‌های متادون و مکمل‌های لاغری با نام‌های مختلف گلوریا، پاپایا و رزبری. مکملی که در بین دختر و پسرهای جوان طرفداران زیادی دارد. به‌خصوص در بین خانم‌ها که تمایل ویژه‌ای به حفظ تناسب اندام و لاغری دارند. با تبلیغاتی که در شبکه‌های ماهواره‌ای و فضای مجازی انجام می‌شود، مصرف این قرص‌ها ۸ تا ۱۰کیلوگرم در ماه از وزن فرد کم می‌کند. همین، عاملی شده تا بانوان به تهیه آنها اشتیاق نشان دهند؛ بی‌آن که بدانند چه بلایی به سرشان خواهد آمد. لاغر می‌شوند اما به شرط اعتیاد به ماده مخدر شیشه. نکته جالب‌تر اینکه طبق تحقیقات صورت گرفته از سوی سازمان دارو و غذا، قرص‌های لاغری حاوی آمفتامین در آزمایشگاه‌های زیرزمینی ساخته و برچسب برندهای خارجی روی آنها نصب می‌شود. در تهیه این گزارش «فرهاد صادقی» شورایار و «مهدی جهانیان» مدیر محله گلشن ما را همراهی می‌کنند.
- ساخت داروهای لاغری در آزمایشگاه‌های زیرزمینی
دکتر فهیمه یاقوتی/ مدیر اداره نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی سنتی و مکمل
گلوریا قرصی است که اخیراً بازار خوبی پیدا کرده و طرفداران زیادی دارد. بیشتر بانوان اقدام به خرید آن می‌کنند. چون به‌عنوان قرص لاغری خرید و فروش می‌شود. شاید در وهله اول تصور شود که انواع قرص‌های لاغری در داروخانه‌ها یا عطاری‌ها فروخته می‌شود و دردسر این قرص چیست؟ اما بد نیست بدانید این قرص حاوی ماده شیمیایی آمفتامین یا شیشه است و تأثیر نامطلوبی در سلامت جسم و روان افراد می‌گذارد. دکتر «فهیمه یاقوتی» مدیر اداره نظارت و ارزیابی فرآورده‌های طبیعی سنتی و مکمل وزارت دارو و غذای کشور در این‌باره توضیح بیشتری می‌دهد: «آمفتامین یک محرک قوی برای سیستم عصبی مرکزی و اعتیادآور است. مصرف آن باعث سرخوشی، کاهش اشتها و بی‌خوابی می‌شود. اگردوز بالایی از آن استفاده شود، عوارض خطرناکی مثل تشنج، خونریزی مغزی یا روان پریشی ایجاد می‌کند.»
به گفته این کارشناس، داروهای لاغری گلوریا، پاپایا و رزبری در آزمایشگاه‌های زیرزمینی توسط افراد سودجود تولید می‌شود. او ادامه می‌دهد: «این داروهای لاغری که اغلب حاوی شیشه هستند در آزمایشگاه‌ها تولید می‌شوند و برچسب می‌خورند و به اسم برندهای خارجی به فروش می‌روند. در صورتی که این امر صحت ندارد.» ماده مخدر شیشه وابستگی ایجاد می‌کند و اگردوز بالایی مصرف شود فرد با علائمی مانند افزایش فشارخون، بیقراری و کاهش سطح هوشیاری مواجه خواهد شد. دکتر یاقوتی توصیه می‌کند که شهروندان در صورت رؤیت عطاری‌های متخلف نام و نشانی آن را به شماره ۸۴۲۴۸ داخلی ۶۶۹۰ اطلاع دهند. او اطمینان خاطر می‌دهد با فرد خاطی، برخورد و مغازه پلمب می‌شود.
- ۳۰ عطاری در یک خیابان
خیابان زهدی مهم‌ترین و اصلی‌ترین خیابان محله گلشن به شمار می‌آید. بیشتر به یک راسته بازار می‌ماند که هر روز جمعیت زیادی را میزبانی می‌کند تا مایحتاجشان را تهیه کنند. اما نکته جالب اینکه در بین فروشگاه‌های پوشاک و سوپرمارکتی‌ها و مرغ‌فروشی‌ها یکی در میان عطاری قرار گرفته است. موضوعی که هر رهگذر تازه واردی را به فکر وامی دارد که چرا تعداد عطاری‌ها در محله این‌قدر زیاد است. اگر با دقت شمارش شوند بیش از ۳۰ عطاری می‌شوند. ۳۰ عطاری در یک خیابان. اما طبق بررسی‌های انجام شده از سوی شورایاری و مدیریت محله گلشن قریب به ۸۰ عطاری در این محله مشغول فعالیتند. جهانیان، مدیر محله گلشن می‌گوید: «متأسفانه گرایش نوجوانان به موادمخدر زیاد است. چون درآمدی برای تهیه آن ندارند به قرص‌های متادون رومی آورند. از نوجوان ۱۳ ساله تا جوان ۳۰ ساله این قرص را تهیه می‌کنند. آن هم از عطاری‌ها. این دارو برای افرادی تجویز می‌شود که اعتیاد خود را ترک کرده‌اند. استفاده مداوم از متادون علاوه بر اعتیاد، آسیب جدی به کبد وارد می‌کند.» به گفته جهانیان، نبود امکانات فرهنگی و تفریحی در محله عامل مهمی است که جوانان برای آرام کردن تشویش خود دنبال این‌گونه مخدرها بروند. او ادامه می‌دهد: «یکی از دلایل افزایش تعداد عطاری‌ها در محله جولان عده‌ای سودجوست که از راه فروش مکمل‌های مخدر در محله کسب درآمد می‌کنند.»
- فروش ترامادول، متادون و آمفتامین‌ها
بعد از صحبت‌های جهانیان به پیشنهاد صادقی، شورایار محله، نزد «علی سلیمی» از کاسبان مورد اطمینان محله می‌رویم. او که صاحب یک عطاری است اطلاعات جالبی درباره عملکرد عطاری‌ها و داروهای غیرمجاز می‌دهد: «پسرها و دخترهای نوجوان معمولاً ترامادول استفاده می‌کنند. هر روز تعداد زیادی از آنها به اینجا می‌آیند و سراغ ترامادول را می‌گیرند. دخترهایی که فردا قرار است مادر شوند و یک زندگی را اداره کنند از ۱۴، ۱۵ سالگی داروهای اعتیادآور مصرف می‌کنند. رده سنی ۱۸ سال به بالا به متادون گرایش دارند. هزینه گزافی ندارد و به راحتی و در هر جا می‌توانند آن را با یک لیوان آب مصرف کنند. اما در مورد قرص‌های لاغری که اغلب خانم‌ها پیگیر آن هستند گلوریا سرآمد همه است.» به گفته سلیمی، گلوریا حاوی مخدر شیشه است و اغلب فروشنده‌ها این موضوع را می‌دانند. با این وصف برای پول بیشتر آن را تبلیغ می‌کنند. او ادامه می‌دهد: «البته داروهای دیگری هم هست که همین کاربرد را دارند. مصرف آنها وزن را به شدت کاهش می‌دهد؛ چون ماده مخدر شیشه اشتها را از بین می‌برد فرد استفاده می‌کند و بعد از مدتی متوجه اعتیاد خود می‌شود.» او گلوریا نمی‌فروشد و به جای آن چای سبز با دارچین را توصیه می‌کند. البته داروهای گیاهی زیادی دارد که کارشان کاهش وزن است اما در مدت زمان طولانی این کار را انجام می‌دهند.
- جمع‌آوری قرص‌های لاغری برعهده نیروی انتظامی نیست
زهره فیض‌آبادی/ معاون اجتماعی کلانتری ۱۴۴ جوادیه
ماجرای قرص‌های لاغری و متادون را با «زهره فیض‌آبادی» معاون اجتماعی کلانتری ۱۴۴ جوادیه در میان می‌گذاریم. او از عادی شدن این معضل برای اهالی دلخور است و می‌گوید: «قرص‌های لاغری علاوه بر عطاری‌ها در آرایشگاه‌های زنانه یا باشگاه‌های بدنسازی هم فروخته می‌شود. طرفداران زیادی هم دارد. اغلب این قرص‌ها در فضای مجازی یا شبکه‌های ماهواره‌ای تبلیغ می‌شود و به دست مردم می‌رسد. چه خوب که شهروندان برای کاهش وزن به کارشناس تغذیه مراجعه کنند و به‌طور اصولی لاغر شوند.» به گفته این مسئول، برخورد با عطاری‌ها برای فروش قرص‌های لاغری در حیطه وظایف نیروی انتظامی نیست و مراتب باید به وزارت بهداشت اطلاع داده شود. اما در مورد عرضه متادون به نکته مهمی اشاره می‌کند: «این قرص زیر نظر وزارت بهداشت به کلینیک‌های ترک اعتیاد داده می‌شود. گاهی بعضی از افراد شاغل در کلینیک برای سوددهی بیشتر این دارو را در اختیار عطاری‌ها قرار می‌دهند. متادون دارویی نیست که در داروخانه فروخته شود. چنانچه شهروندی با این معضل مواجه شد موضوع را با کلانتری در میان بگذارد.»
- از ۲۳۰ تا ۳۰۰ هزار تومان، مثل نقل و نبات
برای پرس‌وجو درباره داروهای لاغری و متادون باید تنها رفت و آن هم در پوشش یک خریدار. مغازه اول کوچک است و بیشتر از آنکه داروهای گیاهی داشته باشد، انواع افشره و مواد بهداشتی دارد که به نظر برندشان هندی است. به فروشنده که پسری نوجوان است می‌گویم قرص لاغری می‌خواهم و در پاسخ گلوریا، پاپایا و رزبری را معرفی می‌کند. بعد هم می‌گوید: «پاپایا از همه بهتر است. خیلی خوب وزن را کم می‌کند. در ماه بین ۱۰ تا ۱۲کیلوگرم.» هر عدد قرص گلوریا را ۱۰ هزار تومان می‌فروشد و بسته ۳۰ تایی‌اش را ۲۸۰ هزار تومان. جالب اینکه می‌داند حاوی ماده آمفتامین است اما تأکید می‌کند که این مکمل‌ها بهتر از داروهای ایرانی اثر دارند. در مغازه دوم همین داستان تکرار می‌شود. با این تفاوت که هر بسته را ۳۰۰ هزار تومان می‌فروشد. مغازه سوم ۲۳۰ هزار تومان و چهارمی ۲۷۰ هزار تومان. قیمت‌ها متفاوت است. بسته به دکور مغازه و چرب زبانی فروشنده دارد. هرچه عطاری مدرن‌تر، قیمت قرص‌ها بیشتر. آنچه که از گشت‌وگذار دستگیرم می‌شود درآمدزایی بالای عطاری‌ها از فروش مکمل‌های حاوی مخدر است.
- شکل دیگر اعتیاد بین دانش‌آموزان
اینکه معضل عرضه مکمل‌های حاوی مخدر تا چه اندازه باعث تشویش خانواده‌ها شده موضوعی است که از پدر و مادرها پرس‌وجو می‌کنم. «احمد شمس» ۲ پسر دانش‌آموز دارد. او می‌گوید: «همه اهالی محله می‌دانند در عطاری‌ها از این جور قرص‌ها فروخته می‌شود. تنها داروی لاغری نیست. به راحتی نوشیدن یک لیوان آب می‌توانید متادون تهیه کنید. حتی بعضی تریاک هم می‌فروشند. چقدر باید از پسرانم مراقبت کنم؟ ۱۷، ۱۸ ساله هستند. نوجوانان و جوانان اینجا مکانی برای تفریح ندارند. دم غروب که می‌شود از خانه بیرون می‌روند. شربت یا قرص می‌خورند و سرخوش برمی‌گردند. پسر بزرگم همین‌طوری گرفتار اعتیاد شد. هیچ‌کس هم با عطاری‌های متخلف برخورد نمی‌کند.»
«منیژه همایونی» مادری است که از وضع موجود گله می‌کند. او می‌گوید: «به اسم قرص لاغری موادمخدر دست بچه‌های مردم می‌دهند. دختر همسایه ما چاق بود دکتر تغذیه هم رفت اما لاغر نشد. از این قرص‌های لاغری خورد. در مدت ۲ ماه ۱۵کیلوگرم لاغر کرد. اول خوب بود ولی بعد کم‌کم حالش بد شد و الان هم مثل آدم‌های منگ یک گوشه افتاده است. بدتر از آن شربت و قرص متادون است که دست همه بچه‌های محله دیده می‌شود.»