این در حالی است که اهداف پیش‌بینی‌شده در قانون برنامه چهارم برای رشد تولید فولاد محقق نشده و اجرای طرح‌های تولید فولاد نیز با چالش‌های بسیاری مواجه است.
با اسحاق جهانگیری، وزیر اسبق صنایع و معادن گفت‌وگو کرده‌ایم.
- چرا اهداف پیش‌بینی شده در قانون برنامه چهارم توسعه برای تولید فولاد محقق نشده است؟
اجرای طرح‌های بزرگ مانند طرح‌های فولادی در کشور نیازمند عزم ملی وجدی دولت برای اجرای این طرح‌هاست. وزارتخانه‌های متولی امر باید به این نتیجه برسند که اجرای طرح‌های بزرگ برای توسعه و آینده کشور ضروری است.
اما از نظر تبلیغاتی طرح‌های بزرگ، مانند طرح‌های کوچک نیست که بتوان آن را در هر منطقه یا روستائی اجرا کرد و به همین دلیل تنها براساس فهم توسعه‌ای است که مدیران به این سمت گرایش پیدا می‌کنند تا اجرای چنین طرح‌هایی را به‌دلیل نیاز ملی دنبال کنند.
مهم‌ترین مشکل در اجرای چنین طرح‌هایی این است که اجرای طرح‌های بزرگ حداقل منطبق با نیازهای کنونی مردم نبوده و این دیدگاه موجب شد تا در مقطعی علیه طرح‌های بزرگ موضع‌گیری و اعلام شد که به این طرح‌ها وام پرداخت نشود.
این روحیه روند اجرای طرح‌های بزرگ در کشور را کند کرد. آثار اینگونه سیاستگذاری زمانی مشخص شد که کمبودی در تولیدات به‌وجود آمد.
- با وجود این، دستگاه‌های ذی‌ربط از افزایش سرمایه‌گذاری برای اجرای این طرح‌ها خبر می‌دهند، در زمینه فولاد این موضوع تا چه حد محقق شده است؟
یکی از شاخصه‌های اصلی طرح‌های بزرگ این است که برای اجرای آن باید با دنیا ارتباط جدی داشته باشیم ؛چرا که اجرای اینگونه طرح‌ها بدون تامین مالی خارجی تقریبا سخت است و بخش زیادی از ماشین‌آلات مورد نیاز برای اجرای این طرح‌ها باید از خارج وارد شود.
همچنین پرداخت پول این ماشین‌آلات نیز با گذشت زمان مقدور خواهد بود. بر این اساس یکی از مشکلات دیگر اجرای چنین طرح‌هایی موانع موجود در مسیر رابطه مالی با کشورهای دنیاست.
اگر دولت نهم فهرست طرح‌های بالای 50 میلیون دلار که در این سال‌ها برای آن گشایش ال. سی شده است را منتشر کند، آن موقع مشخص می‌شود که در سال‌های آغاز به کار این دولت تا‌کنون چه تعداد طرح‌های بزرگ عملا وارد چرخه سرمایه‌گذاری شده‌اند.
در زمینه فولاد حتی طرح‌هایی که در دولت گذشته شروع شده‌اند مانند طرح‌های توسعه ذوب‌آهن و فولاد هرمزگان تا این لحظه به بهره‌برداری نرسیده و با تاخیر مواجه هستند.
با این روند می‌توان گفت که در دولت کنونی کار ویژه‌ای در زمینه اجرای طرح‌های بزرگ صورت نگرفته و فقط در سال اول دولت اعلام شد که 8 طرح فولاد 800هزارتنی در کشور اجرا می‌شود.
بد نیست مسئولان اعلام کنند که با گذشت بیش از 3 سال آیا موفق شده‌اند برای این طرح‌ها حتی ال. سی باز کنند و کار را وارد مراحل اجرایی کنند یا اینکه اینگونه طرح‌ها تا چه زمانی به بهره‌برداری خواهد رسید.
از سوی دیگر، وقتی که در کشور طرح‌های فولاد 4 میلیون تنی وجود داشته و طرح توسعه آن تا 6 میلیون تن فراهم بوده و همچنین اراده دولت بر واگذاری مجتمع‌های چند میلیون تنی تولید فولاد مانند فولاد خوزستان است، اجرای طرح‌های فولادی 800 تنی توسط دولت از چه توجیهی برخوردار است؟!