همشهری آنلاین _ حسن حسن‌زاده: هم هنر دست استادان معماری ایرانی پیش چشمانتان است و فرصت دارید با ظرافت‌ها و ریزه‌کاری‌های برجسته‌ترین معماران یک مقطع تاریخی آشنا شوید و هم می‌توانید با تیک‌تاک عقربه‌ها سر از اروپای سه، چهار سده پیش درآورید و با تماشای سیر تکامل ساعت‌های رنگارنگ به قرن بیستم بازگردید و با آونگ زمان در تاریخ غوطه‌ور شوید.
وقتی «حسین خداداد» تاجر، صنعتگر و مالک میدان بار مرکزی تهران، این باغ ۶ هزارمترمربعی و عمارت خشت و گلی آن را خرید تصورش را هم نمی‌کرد که روزی این باغ میزبان نخستین موزه ساعت ایران شود. خداداد سال ۱۳۴۶ باغی را که بخشی از اراضی باغ فردوس بود از فرزند «معیرالممالک» داماد ناصرالدین‌شاه خرید. عمارت داخل باغ، بنایی خشت و گلی با اسکلت چوبی بود و قدمتش به دوره حکومت محمدشاه قاجار می‌رسید. بنابراین خداداد دستور داد در مرمت بنا از اسکلت آهنی به جای اسکلت چوبی استفاده کنند؛ تغییراتی که بیش از ۱۰ سال طول کشید اما نتیجه‌اش یک طبقه اضافه روی ساختمان قدیمی باغ بود. او از بهترین استادان گچبری و کاشیکاری برای تزیین دیوارهای عمارت استفاده کرد تا عمارت قدیمی باغ به خانه دلخواه او تبدیل شد. پس از یک دهه تلاش معماران زبردست ایرانی، عمارت خداداد سال ۱۳۵۶ با ترکیبی از معماری‌های ایرانی دوره قاجار و مدرن تکمیل شد. بعد از اتمام کار، عمارت خداداد به زیباترین عمارت آن محدوده و محل زندگی خانواده‌اش تبدیل شد. این عمارت که ۷۰۰مترمربع زیربنا دارد پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اختیار بنیاد مستضعفان قرار گرفت و از سال ۱۳۷۸ به‌عنوان نخستین موزه ساعت ایران پذیرای گردشگران شد.
- از ساعت پروفسور حسابی تا ساعت شنی ناصرالدین شاه
اگرچه ساختمان نخستین موزه ساعت ایران یک بنای ۲ طبقه است اما گشت‌وگذار در آن زمان زیادی لازم دارد. در این موزه علاوه بر ساعت‌های متعدد از دوره‌های مختلف تاریخی، هر آنچه که به زمان و زمان‌گیری مربوط است دیده می‌شود؛ از ساعت مشاهیری مانند پروفسور حسابی تا ساعت‌های تاریخی و قدیمی مثل ساعت آفتابی ناصرالدین شاه قاجار و ساعت‌های اعیانی، دکوری و اسناد و مدارک مرتبط با موضوع زمان. پس از ورود به طبقه اول عمارت، ردیفی از ساعت‌های مکانیکی جلب توجه می‌کند. انواع و اقسام ساعت‌های مکانیکی وزنه‌ای و کوکی مانند ساعت‌های آونگی، شاهینی، رومیزی، دیواری و ایستاده در چهارگوشه طبقه اول عمارت به نمایش درآمده است و تلفیقی از هنر و صنعت را پیش روی بازدیدکنندگان قرار می‌دهد.
در طبقه دوم ساختمان موزه سیر تکامل انواع ساعت‌های مکانیکی اروپایی متعلق به سده‌های هفدهم تا بیستم، ساعت‌های جیبی معمولی و جیبی سفارشی متعلق به شخصیت‌های تاریخی و سیاسی در معرض نمایش قرار دارد. این مجموعه با نمایش انواع ساعت‌های ویژه‌ای مثل ساعت کارت زنی، شیفت نگهبانی، ساعت کشتی و ساعت‌های مچی در انواع دستبندی و دو زمانه تقویم گاهنامه‌های ایرانی، ماکت ساعت‌های نخستین مانند ساعت آفتابی، شنی، آبی و سوختی ساعت‌ها توجه بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان را جلب می‌کند. همچنین بخشی از عمارت به اسنادی درباره گاهشماری جلالی و پیشینه آن در ایران اختصاص دارد. در بخشی از عمارت، انواع تقویم‌ها از سراسر دنیا به نمایش گذاشته شده است؛ نمونه‌هایی از تقویم‌های ساده و باستانی، ظروف سنجش زمان، اسطرلاب‌ها و حتی معرفی تقویم‌نویسان برجسته دنیا. همچنین ماکت قدیمی‌ترین سند تاریخدار ایرانی یعنی کتیبه بیستون هم در این موزه نگهداری می‌شود.
- بازدید از اتاق اصفهانی‌ها
جاذبه‌های موزه زمان تنها به انواع ساعت‌ها و تقویم‌های موزه محدود نمی‌شود. در بازدید از موزه به اتاق مجلل و زیبایی می‌رسید که به اتاق اصفهانی‌ها معروف است. در رنگ‌های طلایی این اتاق از ورق‌های طلا استفاده شده و تابلوهای گچبری نمادین آن با موضوع آدم و حوا، هابیل و قابیل و... برای لحظاتی بازدیدکنندگان را محو تماشا می‌کند. خداداد برای ساخت این اتاق متفاوت از هنر برجسته‌ترین استادان گچبری مانند استاد حاج عبدالکریم نوید استفاده کرد. این اتاق زیبا حاصل ۳ سال کار مداوم استادکاران آن دوران است که بازدید از آن خالی از لطف نیست.
- چطور به موزه زمان برویم؟
موزه ساعت یا همان تماشاگه زمان در خیابان ولی‌عصر(عج)، خیابان سرلشکر فلاحی (زعفرانیه)، نبش چهارراه پرزین بغدادی واقع شده است. برای رفتن به موزه بهتر است از خودرو شخصی استفاده نکنید. زیرا در فضای اطراف موزه امکان پارک خودرو وجود ندارد و پیدا کردن جای پارک در کوچه‌های اطراف هم کار چندان آسانی نیست. اگر از وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده می‌کنید، ایستگاه بی. آر. تی باغ فردوس نزدیک‌ترین ایستگاه به موزه زمان است. از ایستگاه باغ‌فردوس ۵۰۰متر تا موزه زمان، راه دارید.