همشهری محله _ ابوذر چهل امیرانی: هزاران مسافری که همه‌روزه از شهرهای جنوبی کشور وارد شهر تهران می‌شوند، در بزرگراه خلیج‌فارس شیشه خودرو خود را بالا می‌کشند تا بوی مشمئزکننده‌ای که در این محدوده به مشام می‌رسد، آنها را کمتر آزار دهد. متأسفانه این بو اطراف فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) بیشتر حس می‌شود؛ جایی که مسافران خارجی از هواپیما پیاده و وارد کشورمان می‌شوند. چنین وضعیتی زیبنده پایتخت، ام‌القرای جهان اسلام، نیست. انتشار بوی نامطبوع در نیمه دوم سال، به دلیل پدیده وارونگی هوا، تشدید می‌شود. همین موضوع سبب شد تا منشأ و فعالیت‌هایی را که برای رفع آن انجام می‌شود، بررسی کنیم.
دروازه ورودی جنوب پایتخت در محدوده منطقه ۱۹ قرار دارد. شهرداری منطقه هم برای مناسب‌سازی این ورودی اقدامات زیادی انجام داده که کاشت گل‌ها و درختان یکی از آنهاست. با این وجود، فعالیت‌های انجام شده نتوانسته از معضل انتشار بوی مشمئزکننده در این محدوده کم کند. البته شهرداری منطقه به تنهایی امکان حل این معضل را ندارد، چراکه منشأ انتشار بوی نامطبوع در بزرگراه خلیج‌فارس متعدد است و نیازمند همکاری سازمان‌های مختلف است.
- ۸۹ کانون، ۸ منبع، متهمان پرونده
برای اطلاع از دلایل انتشار بوی نامطبوع در اطراف فرودگاه امام(ره) سراغ مسئولان شهرداری تهران رفتیم. در تحقیقات مشترکی که شهرداری با سازمان حفاظت محیط‌زیست انجام داده، بر نقش بیش از ۸۹ کانون و ۸ منبع در تولید این بو صحه گذاشته است. در این محدوده ۸۱ محل برای تخلیه فاضلاب، ۲۷ واحد دامداری، ۱۳ کشتارگاه، ۶ واحد مرغداری، ۲ مرکز دفن و پردازش پسماند، ۸ تصفیه‌خانه فاضلاب، ۲۵ واحد صنعتی بوزا و پسماندسوزی صنعتی و کشاورزی وجود دارد که منشأ ایجاد بو هستند.
- همه فعالیت‌های انجام‌شده
انتشار بوی نامطبوع در مسیر فرودگاه امام(ره) یکی از مشکلات زیست‌محیطی استان تهران است، به‌طوری‌که به گفته رئیس سابق سازمان محیط‌زیست، مورد گلایه‌مندی مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۷ قرار گرفته و فرموده بودند این مشکل تا پایان دولت دوازدهم رفع شود. در این ۳ سال فعالیت‌هایی هم انجام شده، اما مشکل به‌طور کامل رفع نشده است.
مدیرعامل شهر فرودگاهی امام خمینی(ره) اعلام کرده پیگیری‌های زیادی با همکاری سازمان حفاظت محیط‌زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت برای حل این معضل انجام و بخش زیادی از صنایع مولد بوی نامطبوع از این محدوده خارج شده‌اند که منجر به کاهش بو شده است.
معاونت خدمات شهری شهرداری تهران هم به افزایش پوشش گیاهی و درختکاری اقدام کرده و بیش از ۴۵۰ هکتار درختکاری در این محدوده انجام شده است و این کار همچنان ادامه دارد. کاهش تولید کمپوست در مجتمع دفن پسماند آرادکوه هم با این هدف انجام شده و به گفته مسئولان سازمان نظارت و پایش حفاظت محیط‌زیست استان تهران، نزدیک به ۱۰ دامداری اقدام به ساخت سیستم تصفیه فاضلاب کرده‌اند که بیشتر آنها در شعاع ۱۰کیلومتری فرودگاه قرار دارند. دامداری‌هایی هم که به این موضوع بی‌توجهی کرده‌اند، به مراجع قضایی معرفی شده‌اند تا نسبت به استانداردسازی بخش‌های آلاینده خود اقدام کنند. خوشبختانه واحدهای لبنی که در این محدوده فعالیت می‌کنند اقدام به ایجاد تصفیه‌خانه فاضلاب کرده‌اند و اکنون خروجی‌های آنها بر اساس استاندارد محیط‌زیست است. سیستم تصفیه فاضلاب کشتارگاه‌هایی هم که دارای مشکل بودند، مناسب‌سازی شده و چند واحد دامداری و مرغداری هم به محل دیگری منتقل شده‌اند. با وجود این، فاضلاب‌هایی که از سمت غرب به طرف بزرگراه تهران‌ـ کرج سرازیر می‌شوند و از این مسیر عبور می‌کنند، سبب انتشار بوی نامطبوع می‌شوند و لازم است شهرستان‌های غربی استان تهران مثل رباط‌کریم، بهارستان و اسلامشهر به سیستم تصفیه فاضلاب مجهز شوند تا این مشکل برطرف شود.
- آرادکوه مقصر نیست!
برخی از سازمان‌ها نقش مجتمع دفن پسماند آرادکوه، باتلاق دره حسین‌آباد، شیرابه شرکت‌های لبنی فعال در جاده شورآباد و رودخانه راکدمانده سالور را در ایجاد این بو مهم می‌دانند، ولی مسئولان شهرداری تهران عنوان می‌کنند مجتمع آرادکوه عامل انتشار بوی نامطبوع نیست، چراکه ۱۱ کیلومتر با جاده فرودگاه امام(ره) فاصله دارد، در حالی که در ۵۰۰ متری فرودگاه نیزارهایی وجود دارد که فاضلاب به آن نفوذ کرده است. تأسیسات مختلفی هم برای دفع و بازیافت پسماندهای شهر تهران در این مجتمع وجود دارد که در میان آنها می‌توان به واحدهای پردازش، سایت هوادهی تولید کمپوست، واحدهای پالایش کمپوست، سامانه ریجکت‌سوز و واحد تصفیه‌خانه شیرابه اشاره کرد.