همشهری محله - فاطمه عسگری نیا: تئاتر شهر که در همسایگی بوستان دانشجو واقع شده است، هر روز شاهد تراژدی‌های اجتماعی زیادی در حوالی خود است؛ از فعالیت پررنگ دستفروشان تا گروه‌های مختلف مردم که هرکدام ساعتی از روز را برای قدم زدن در این نقطه از شهر انتخاب کرده‌اند.
البته ایجاد ایستگاه مترو در دهه ۸۰ هم در افزایش ترددهایی که در همسایگی این سازه اتفاق می‌افتد، بی‌تأثیر نبوده و نیست؛ موضوعی که همان سال ۱۳۸۶ موجب اعتراض خیابانی هنرمندان شد. حالا یک دهه از آن اعتراضات می‌گذرد و تئاتر شهر هر روز شاهد قصه‌های تلخ و شیرین زیادی در اطراف خود از جمله حادثه نزاع جمعی اخیر بوده است. تولید قارچ‌گونه آسیب‌های اجتماعی در اطراف این مجموعه فرهنگی و هنری بزرگ باعث شده تا زمزمه‌هایی درباره حصارکشی اطراف آن به گوش برسد؛ طرحی که به اندازه موافقانش مخالفان زیادی هم دارد.
تئاتر شهر و مجموعه بوستان دانشجو محدوده‌ای است که هر ساعت در آن قصه تازه‌ای از اهالی‌اش روایت می‌شود. صبح‌ها تمامی نیمکت‌های بوستان و دیوارهای گرد ساختمان تئاتر شهر میزبان بی‌خانمان‌های خموده و بساط کهنه زندگی‌شان است که زیرشان می‌گذارند. ظهرها محل خستگی مهاجران با ساک‌ها و کوله‌های رنگارنگ است. غروب که می‌شود اغلب دختران فراری در آن پرسه می‌زنند و شب محلی به نسبت امن برای خرید و فروش موادمخدر در تاریکی محوطه پیرامونی است. شهروندانی که در همسایگی این بوستان زیبا زندگی می‌کنند به علت وجود همین آسیب‌ها نمی‌توانند از این محدوده فرهنگی استفاده کنند.
بارها طی سال‌های گذشته رشد قارچ‌گونه آسیب‌های اجتماعی را در بوستان دانشجو و حوالی تئاتر شهر در قالب گزارش‌های بلند و کوتاه گوشزد کرده‌ایم، اما توجهی به آنها نشده است تا اینکه هشتم بهمن ماه درست در سالگرد تولد تئاتر شهر، قمه‌کشی اراذل و اوباش در این نقطه نگاه‌ها را به سوی خود جلب کرد؛ حادثه‌ای که باز پرونده حصارکشی تئاتر شهر را سرزبان‌ها انداخت که در طول سالیان گذشته به علت وجود مخالفت‌های زیاد راه به جایی نبرده بود.
پیشانی فرهنگی شهرهای دنیا اینجا جایگاهی ندارد
«رضاکیانیان» یکی از بازیگرانی است که بعد از حادثه اخیر نسبت به آن واکنش داد. او با اظهار تأسف از وضعیت پیش روی تئاتر شهر می‌گوید: «برخلاف همه دنیا که تئاتر شهر پیشانی فرهنگی شهرهای دنیا محسوب می‌شود و مسئولان نگاه ویژه‌ای به آن دارند، اما متأسفانه در شهر ما این‌گونه نیست. تاریخ را که ورق می‌زنیم تئاتر شهر همواره با مسائل و مشکلات زیادی مواجه بوده و در دوره‌های گذشته مدیریت شهری هم جفای زیادی در حق آن شده است.از پارکینگ تصرف شده آن در زمان مدیریت شهری احمدی‌نژاد که بگذریم تبدیل این پارکینگ به مجتمع فرهنگی و مذهبی هم از جمله مصائب تئاتر شهر است.»
کیانیان، زایش آسیب‌های اجتماعی دورتادور تئاتر شهر را چنین توصیف می‌کند: «دیوارهای سوخته تئاتر شهر ناشی از تجمع شبانه معتادان در کنار آن است. فعالیت دستفروشان در ضلع غربی آن همچنان سیمای نماد فرهنگی و هنری پایتخت را تحت تأثیر قرار داده است که آدم شرم می‌کند بگوید اینجا تئاتر شهر ماست. خانواده‌هایی که برای تماشای تئاتر به این مجموعه می‌آیند شب‌ها هنگام برگشت در محوطه تئاتر شهر امنیت ندارند. باید به این موضوع رسیدگی
شود.»
مخالفان حصارکشی چه می‌گویند؟
گرچه به گفته «سید احمد علوی» عضو شورای اسلامی شهر تهران، اهالی هنر طی درخواستی خواستار حصارکشی اطراف تئاتر شهر شده‌اند، اما این طرح از گذشته تا امروز همواره مخالفان زیادی داشته است. شمار قابل توجهی از اعضای شورای اسلامی شهر تهران در دوره پنجم را می‌توان جزو این مخالفان دانست. «حسن خلیل‌آبادی» عضو پیشین شورای‌شهر تهران، از جمله افرادی است که معتقد بود آسیب‌های اجتماعی با حصارکشی برطرف نمی‌شود. «زهرا نژادبهرام» هم وقتی طرح حصارکشی مطرح شد واکنشی سخت نشان داد و گفت که «حصارکشی دور تئاتر شهر مانند این است که پل‌های عابرپیاده را تعطیل کنیم. چون ممکن است آسیب اجتماعی داشته باشد.»
حتی «حجت نظری» هم گفته بود حصارکشی برای تئاتر شهر برابر است با ایزوله کردن یک بخش از شهر. شهروندان تهرانی هم خیلی با حصارکشی موافق نیستند. «عیسی شاهرودی» از فعالان حوزه گردشگری می‌گوید: «تمام زیبایی تئاتر شهر به محوطه باز آن و همجواری با بوستان دانشجوست. حالا فکرش را کنید که ما تئاتر شهر را داخل قلعه‌ای محصور کنیم. گردشگران خارجی و هنرمندان بین‌المللی درباره هنر ما چگونه فکر می‌کنند؟ تئاتر شهر را داخل قلعه گذاشته‌اند که حراست کنند؟ اصلاً این طرح شدنی نیست! »
هنرمندان موافق حصارکشی
در کنار همه این مخالفت‌ها «حسین مسافر آستانه» کارگردان و بازیگر تئاتر معتقد است که محوطه تئاتر شهر باید ساماندهی شود. او به‌عنوان دبیر چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در نشست با رسانه‌ها در آستانه شروع جشنواره تئاتر فجر ضمن اشاره به مشکلات اخیر پیش آمده در محوطه تئاتر شهر گفت: «اینکه برخی انتقاد می‌کردند که با حصار و بارو در کنار تئاتر شهر می‌خواهند آن را محدود کنند، نگاه مغرضانه‌ای است. این در حالی است که هر مکانی برای جامعه هدف خود قابل دسترسی است، ولی تئاتر شهر و محیط پیرامون آن برای همه اقشار قابل دسترسی است. باید فضای پیرامون تئاتر شهر ساماندهی شود. با نهادهای مرتبط هم رایزنی کردیم که در ایام جشنواره امنیت و حفاظت محیط تئاتر شهر تأمین شود.»
تصمیم‌گیری را به هنرمندان سپرده‌ایم
طرح‌های ساماندهی اطراف تئاتر شهر طی سال‌های گذشته خیلی راه به جایی نبرد؛ نه اعضای شورای اسلامی شهر به طرح ساماندهی تن دادند و نه طرح جایگزینی برای پیشگیری از رشد آسیب‌های اجتماعی در منطقه ارائه دادند. همین مسئله باعث شده تا به قول هنرمندان هر روز زخم تازه‌ای بر پیکره تئاتر شهر بنشیند. سید احمد علوی، عضو شورای ششم شهر تهران، معتقد است که تصمیم‌گیری درباره ساماندهی تئاتر شهر باید بر اساس خواسته و نظر هنرمندان دنبال شود.
او می‌گوید: «هنرمندان امروز به واسطه حضور معتادان متجاهر در اطراف تئاتر شهر، پرسه آسیب‌دیدگان اجتماعی در این حوالی و فعالیت دستفروشان در نزدیکی تئاتر شهر خواستار حصارکشی این مجموعه هستند؛ به شرط اینکه خسرانی به سیمای شهری آن وارد نشود. در پی این درخواست‌ها قبل از اینکه حادثه قمه‌کشی اخیر اتفاق بیفتد با حضور اعضای کمیسیون میراث فرهنگی و گردشگری و کمیته هنر شورای‌شهر تهران، مسئولان سازمان زیباسازی، شهردار منطقه ۱۱، مسئولان تئاترشهر و جمعی از هنرمندان نشستی برگزار و قرار شد که شهرداری منطقه ۱۱ به همراه سازمان زیباسازی مسئول بررسی ساخت حصار اطراف تئاتر شهر شوند و همه جوانب امر را با نظارت شورا بررسی کنند.»
شهرداری فقط مجری طرح است
شهردار ناحیه یک منطقه ۱۱ درباره مصوبات این نشست به ما می‌گوید که مقرر شد مدیران تئاتر شهر و وزارت ارشاد طرح‌های خود برای ساماندهی محوطه تئاتر شهر را ارائه کنند؛ چون ما به‌عنوان شهرداری با توجه به وجود آرای مخالفان و موافقان حصارکشی، نمی‌توانیم در این‌باره تصمیم بگیریم و این مسئله را به هنرمندان واگذار کرده‌ایم و در بخش اجرا کنارشان هستیم.»
«یاسر علیزاده» درباره وضعیت بوستان دانشجو و آسیب‌های اجتماعی آن هم می‌گوید: «ساماندهی بوستان دانشجو در قالب فاز ۳ توسعه پهنه رودکی اجرایی خواهد شد.» به گفته او جلسات متعددی همراه با سرکلانتر، شهرداری و شورایاران برگزار و آسیب‌های اجتماعی موجود در محدوده بوستان شناسایی شدند. اما به سرانجام رسیدن این موضوع نیازمند همراهی تمامی نهادهای متولی حوزه آسیب است و شهرداری به تنهایی نمی‌تواند به نتیجه مطلوب برسد. او می‌افزاید: «طرح ساماندهی دستفروشان ضلع غرب بوستان دانشجو در اولویت اجرایی ماست. سعی می‌کنیم با اقدامی مؤثر در این بخش ضمن توجه به معیشت دستفروشان در قالب طرحی جامع، این گروه را ساماندهی کنیم.»