همشهری آنلاین - مریم باقرپور: ترافیک ایجاد می‌کردند و صدای موزیک ماشین‌های‌شان اهالی را آزار می‌داد تا اینکه دستگاه‌های اجرایی وارد عمل شدند. اما گویا ماجرای دوردورها تمامی ندارد و این روزها گرچه حضورشان در برخی محدوده‌ها کاهش یافته، اما همچنان از گوشه و کنار بلوار شهید ذبیحی در محله بوعلی، خیابان شهدای برق، محدوده بیمارستان مدرس، بلوار شهید پاک‌نژاد خبر می‌رسد که دوردوربازها یکبار دیگر همدیگر را پیدا کرده‌اند و این میان‌گاه حادثه‌ای هم رخ می‌دهد؛ مانند حادثه چندی پیش بلوار پاک‌نژاد که جان عابری را گرفت.
بلوار هست، ما هم هستیم
ساعت از ۶ عصر که می‌گذرد بلوارشهید ذبیحی هم شلوغ می‌شود. این بلوار ۲ کیلومتری از انتهای حق‌شناس شروع می‌شود و تا میدان هنر ادامه دارد. نیمه‌های بلوار چند خودرو بوگاتی، پورشه، کاپرا و بی‌ام‌و توقف کرده و ترافیک راه انداخته‌اند. صدای پخش خودروها آنقدر بلند است که کسی صدای بوق خودرو پشت سرش را نمی‌شنود. سرنشینان خودروها ۲۰ تا ۳۰ ساله به نظر می‌رسند و با آمدن داریوش، خودروها به حرکت در می‌آیند. داریوش از قدیمی‌های دوردور به حساب می‌آید و به ما می‌گوید: «واقعیت این است که هرجا بلواری پیدا شود که بتوان در آن دوری زد، می‌شود دوردور؛ فرقی هم نمی‌کند این بلوار یا آن بلوار. می‌تواند هر کجای ایران باشد؛ مثل سعادت‌آباد، ایران زمین یا همین بلوار ذبیحی. هر جا که از شر ایست و بازرسی در امان باشیم، مناسب‌تر است.» این دوردورها ساکنان ۲ هزار و ۵۰۰ واحدی شهرک را آزار می‌دهند.
«فرزین رحمانی» از ساکنان مجتمع پرواز می‌گوید: «عصرها زمان برگشت به خانه کلافه می‌شوم. راه دیگری هم برای ورود به محله ندارم. گاهی خودروها در گوشه‌ای توقف می‌کنند وگاه در ترددند و تعدادشان آنقدر زیاد است که مجبوریم در ترافیک بمانیم.»
۳۰۰متر در ۱۰ دقیقه
در محدوده بلوار شهید ذبیحی صدها خانوار سکونت دارند. بیشترین معترض دوردورها ساکنان جنوب همین بلوار هستند؛ همان‌ها که در ساختمان‌های دوطبقه شهرک مخابرات زندگی می‌کنند. «محمد ترابی» استاد بازنشسته دانشگاه علامه طباطبایی، ساکن همین بلوار است. او بارها در ترافیک خودروهای مدل بالا و لوکس‌گیر کرده و رسیدنش به خیابان سرخ عابدی که از تقاطع اصلی کمتر از ۳۰۰متر فاصله دارد، بیش از ۱۰ دقیقه طول کشیده است. می‌گوید: «گاهی تعداد خودروها آنقدر زیاد می‌شود که قابل شمارش نیست. برخی مواقع کنار هم جمع می‌شوند که این خود باعث سدمعبر شده و امکان عبور حتی یک خودرو از کنارشان وجود ندارد.
گاه تا نیمه‌های شب شاهد دوردور خودروها هستیم که از صدای پخش صوتشان ساختمان‌ها تکان می‌خورد. برخی مواقع پلیس هم حضور دارد، اما کاری نمی‌تواند انجام بدهد.» ایـن اسـتاد دانشگاه مقصر اصلی را جوانان نمی‌داند و می‌گوید: «وقتی جوانان بیکار و بی‌برنامه باشند، از طرفی هم پدر و مادرشان خودرویی برایشان بخرند، نباید توقع داشت که چنین صحنه‌هایی در شهر وجود نداشته باشد. از طرفی حالا دیگه دوردور شامل فقط ماشین‌های مدل بالا نیست. گاه افرادی را می‌بینیم که خودرو لوکس ندارند، اما در حال چرخیدن هستند تا شاید رقیبی برای خود یافته و مسابقه بدهند.»
وقتی راهی برای آمبولانس نیست
شمال میدان سعادت‌آباد، عصرها و آخر هفته‌ها پاتوق دوردورسواران است. در طول سال شهرداری و نیروهای انتظامی و راهور با طرح‌های مختلف مثل اصلاح هندسی و نصب راهبند تلاش می‌کنند حجم دوردورها را کم کنند، اما کافی است بعدازظهر یکی از روزهایی که فردایش هم تعطیل است به این محل سر بزنید تا شاهد حضورشان باشید؛ چون حرفه‌ای‌های دوردور چم و خم کار دست‌شان آمده و می‌دانند به چه شکل سدهای موجود را دور بزنند و به هدف خود برسند. حتی حواس‌شان به صدای موتورها هم هست؛ چون هر موتوری که از کنارشان رد می‌شود، ممکن است گشت انتظامی باشد و طعم دوردورشان را با دستگیری تلخ کند. گرچه برخی هم ترس زیادی از مأموران دارند و در فرعی‌ها و کوچه‌پسکوچه‌ها رانندگی می‌کنند، اما در نهایت به قرارهای هفتگی و همیشگی خود می‌رسند و با چهره‌های آشنا در خیابان، موازی هم گاز می‌دهند.
دوردوربازان کار را به جایی رسانده‌اند که حتی اطراف بیمارستان هم ترافیک قابل توجهی به وجود می‌آید. «محمد مقیسه» از کارکنان بیمارستان مدرس می‌گوید: «عصرهایی که فردایش به هر دلیلی تعطیل است، بیچاره می‌شویم. فاصله میدان کاج تا بیمارستان چندان زیاد نیست و در زمان عادی آمبولانس در چند دقیقه می‌رسد، اما وای از روزهای آخر هفته و تعطیل، راننده‌های آمبولانس‌ها مجبورند زمان زیادی را پشت خودروهایی بمانند که راننده‌های‌شان صدای آژیر هم برایشان اهمیتی ندارد.»
تفریح یا خودنمایی، مسئله چیست
«سعید» ۴۰ ساله، یکی از دوردوربازان است که خودش را حرفه‌ای می‌داند، می‌گوید: «کسانی که برای دوردور به شمال میدان کاج می‌روند حرفه‌ای نیستند یا به محل آشنایی ندارند. چون از وقتی محدوده بیمارستان مدرس را بستند، بچه‌های حرفه‌ای از کوچه‌پسکوچه‌ها خودشان را به میدان کاج می‌رسانند و به جای بالای میدان، پایین آن دوردور می‌کنند.»
صدای موزیک خودرو سعید بلند است، او می‌خواهد از ماشین شاسی بلندی سبقت بگیرد که درحال خوش‌وبش کردن با ماشین بغلی است. راننده شاسی بلند حواسش به جلو نیست و با ترمز ناگهانی ماشینی از پشت به او می‌زند و راه بند می‌آید. سعید می‌گوید: «بعضی‌ها معتقدند که زمان دور دور به سر رسیده، اما این‌طور نیست. برای بسیاری از ما جنبه تفریحی قضیه اهمیت دارد. گر چه در این میان برخی هم می‌خواهند پز بدهند. این افراد کسانی‌اند که به قولی یک‌شبه پولدار شده‌اند و تعدادشان هم در سعادت‌آباد و شهرک غرب کم نیست.»
نه پلیس هست نه دوربین
بلوار شهید پاک‌نژاد برخلاف سایر معابر منطقه که روزهای پایانی هفته به پاتوق دوردورسواران تبدیل می‌شود، با تاریکی هوا پاتوق دوردورسواران است؛ چراکه از تاکسی‌ها و متروسواران میدان صنعت خبری نیست و می‌توانند با سرعت در بلوار ویراژ داده و خودروهای خود را به رخ بکشند و حتی کورس بگذارند. پاتوق‌شان هم‌گاه ابتدای بلوار و نزدیک میدان صنعت یا نزدیکی بلوار دادمان است.
«کیان» ۲۵ ساله از جمله افرادی است که با پرادو سیاه رنگش از ساعت ۱۱ شب به این بلوار آمده است. او می‌گوید: «قبلاً با وجود کارگاه مترو، حجم تردد بالا بود و ما به سختی می‌توانستیم دوردور کنیم. چون کارگاه شبانه‌روزی بود و ناگهان کامیونی از کارگاه وارد بلوار می‌شد. پلیس هم بود. حالا که کارگاه نیست راحت می‌توانیم به تفریح خودمان ادامه بدهیم. از طرفی با گذر زمان سرعتگیرها از بین رفته و دوربینی هم در تقاطع بلوار دادمان و پاک‌نژاد وجود ندارد که مشکل ایجاد کند.»
همیشه خودرو لوکس لازم نیست
بلوار پاک‌نژاد برای «کیان» و دوستانش به یک پاتوق تبدیل شده، پاتوقی جذاب که توانسته جای کافه‌ها را هم بگیرد. او می‌گوید: «گاهی برای تفریح بیشتر، شرط‌بندی هم می‌کنیم. شرط‌بندی با توجه به نوع ماشین و بودجه مسابقه‌دهندگان توافقی تعیین می‌شود. مبلغ هم از ۱۰ تا چندصد میلیون متغیر است.»
اما این دوردورهای به ظاهر مهیج همیشه بی‌خطر نیست. آمار حوادث شبانه آتش‌نشانی، اورژانس و راهور تأییدی بر این ادعاست. حادثه‌ای هم به تازگی رخ داد. جمعه اول بهمن در بلوار پاک‌نژاد، در مسیر شمال به جنوب، نرسیده به پل نیایش، در نتیجه کورس ۲ خودرو، عابرپیاده‌ای فوت می‌کند. خودروها لوکس نبودند. ۲ جوان کوییک و تیباسوار حین دوردور با هم مسابقه می‌دهند و نتیجه‌اش می‌شود از دست رفتن یک شهروند.»
یک استاد دانشگاه: گاهی تعداد خودروها آنقدر زیاد می‌شود که قابل شمارش نیست؛ گاه تا نیمه‌های شب شاهد دوردور خودروها هستیم که از صدای پخش صوتشان ساختمان‌ها تکان می‌خورد.
رئیس تصادفات راهنمایی و رانندگی منطقه ۲:
نیازمند همکاری نهادها هستیم
به گفته سخنگوی ناجا پلیس با هرآنچه که مخل نظم و امنیت و آسایش مردم باشد برخورد می‌کند. این موضوع هم چون تخلف مشهود است، پلیس امکان برخورد با آن را دارد.» با این وجود همچنان دوردورسواران در معابر منطقه حضور دارند. حرفه‌ای‌ها حتی راه فرار را یاد گرفته‌اند و می‌دانند که کدام محله‌ها و در چه ساعت‌هایی پلیس هست و در چه ساعت‌هایی در آن محدوده پلیس حضور ندارد یا در مکان‌هایی مانند بلوار دادمان چراغی در کار نیست تا تخلف‌ها را ثبت کند. سرعتگیرها هم که به مرور تخریب شده‌اند. حتی برخی اطلاع دارند که با وجود جانمایی پایه‌ها، دوربین پلاک‌شمار در سعادت‌آباد نصب نشد.
همه این موارد دست به دست هم داده تا ساکنان تکه دوم پایتخت شاهد بازگشت دوباره دوردورسواران باشند. سرهنگ «امین رضاپناه» رئیس تصادفات راهور منطقه، که بارها در صحنه حوادث رانندگی دوردورسواران و کورس‌بازان مانند تصادف تیپا و کوییک، اول بهمن امسال و تصادف خودرویی با تیرچراغ برق بلوار دادمان حضور داشته، در این‌باره می‌گوید: «ماهیت کار پلیس ایجاد نظم در جامعه است.
ما وظیفه داریم خودروهای متخلف را جریمه کنیم. در زمینه دوردورسواران هم چند دوره طرح‌هایی اجرایی شد، اما مشکل منطقه فقط دوردوربازان نیستند. برخی برای تفریح، گاه از دورافتاده‌ترین نقطه پایتخت به منطقه ۲ می‌آیند و با لایی کشیدن و انجام حرکات نمایشی یا با صداهای ناهنجار خودروهای‌شان باعث نارضایتی شهروندان می‌شوند. پلیس در این موارد تذکر می‌دهد و اگر به فرمان پلیس توجه نشود، با متخلفان برخورد می‌کند. حتی عملیات‌های مشترکی هم انجام وگاه سوابق افراد را بررسی کرده‌ایم، اما آنقدر نیرو وجود ندارد که بتوان در همه معابر منطقه گروهی را مستقر کرد. در این موارد نیازمند همکاری شهرداری و همه نهادهای محلــــه‌ای هستیم تا این معضــل را کــم کنیم.»