بازی‌های آسیایی بانکوک بهانه‌ای شد تا قایق‌رانان همپای تیراندازان، در آسیا مجال خودنمایی پیدا کنند، حتی اگر به دلیل ناآشنایی با قایق‌های جدید، «تایتانیک ایرانی» را در روز مسابقه خلق کنند.
نوبت به بوسان که رسید، زنان توانستند میهمانان دیگری را با خود همسفر کنند؛ پریسا بهزادی در پرتاب وزنه و تکواندوکاران. و حالا در بازی‌های آسیایی دوحه آن‌ها سهم بیشتری طلب می‌کنند. سهمی که رباب شهریان مدیر کل توسعة ورزش بانوان در سازمان تربیت بدنی از آن به عنوان فرصتی طلایی یاد می‌کند. آیا این فرصت طلایی می‌تواند زمینه‌ساز اعزام‌های بعدی تیم‌های ورزشی زنان باشد؟
دوحه، نقطه عطف
حتی مردان برای رفتن به بازی‌های آسیایی دوحه سر و دست می‌شکنند، چه رسد به دخترانی که محدودیت‌های خود را برای اعزام دارند. با این حساب، افزایش تعداد رشته‌های شرکت‌کنندة آن‌ها در بازی‌های آسیایی دوحه می‌تواند نقطة عطفی باشد در تاریخ ورزش زنان بعد از انقلاب.
اگر تا پیش از این، سهم زنان تنها محدود به اعزام تیم‌های تیراندازی یا قایق‌رانی می‌شد، افزایش تعداد تیم اعزامی حتی اگر با فلسفة ارتقای رتبه‌بندی نهایی ایران باشد، بسیار با ارزش است. اگرچه هنوز مسؤولان ورزش ایران، شاخص‌های متفاوتی برای اعزام زنان به این بازی‌ها دارند، اما دلایل رسمی هر چه باشد زنان از این مشارکت در پوست خود نمی‌گنجند.
تعداد تیم‌های اعزامی
بازی‌های آسیایی دوحه از دوم دسامبر در 25 رشته شروع می‌شود و ایران با کاروان 220 نفری در این دوره شرکت دارد. دوومیدانی، بوکس، بسکتبال، پرورش‌اندام، کـانـو، شطـرنج، دوچــرخـــه‌سواری، سـوارکاری، شمشیربازی، فوتبال، هندبال، جودو، کبدی، کاراته، تکواندو، والیبال، سپک تاکرا، واترپلو، تیراندازی، کشتی، ووشو و بدمینتون. وزنه‌برداران اما هنوز بلاتکلیف‌اند.
فهرست مسافران اعزامی به دوحه چندین بار تغییر کرد. در شروع علی کفاشیان دبیر کمیته ملی المپیک اعلام کرد که در بحث زنان در رشته‌های دوومیدانی، شطرنج، تیراندازی، ووشو و کاراته به توافق رسیده‌اند اما بعد از آن، رشته‌های دیگری از جمله شمشیربازی، سوارکاری، گلف، تیروکمان، بدمینتون، قایق‌رانی، تنیس روی میز و فوتبال برای جلب رضایت مسؤولان تلاش کردند که از این جمع، تنها بخت با قایق‌رانی و بدمینتون یار بود که توانستند جواز اعزام بگیرند و رشته‌های دیگر با بدشانسی تمام حذف شدند.
با این حساب باید گفت که کاروان ورزشی زنان ایران در شش رشتة تیراندازی، قایق‌رانی، بدمینتون، دوومیدانی، تکواندو و سوارکاری به دوحه می‌رود. دربارة ووشو هم هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده.
تیراندازان پیش‌قراول کاروان
شاید به جرأت بشود گفت که یکی از بهترین تیم‌های اعزامی به بازی‌های آسیایی، تیراندازان هستند. آن‌ها برای این بازی‌ها در فاصلة 40 روز مانده به شروع مسابقه‌ها 22 مرحله اردو داشتند.
فدراسیون تیراندازی در فروردین، این تیم را به مسابقات جهانی چین اعزام کرد و در اردیبهشت، تیمش را به ایتالیا فرستاد. بعد از آن هم راهی مصر شدند.
تیراندازان در تیرماه به کرواسی رفتند. شاید آن‌ها یکی از معدود تیم‌های حاضر در دوحه هستند که قبل از شروع بازی‌ها در سالن مسابقه‌ها تمرین کردند. این تیم در شهریور برای آشنایی با سالن‌های تیراندازی به دوحه رفت.
با این حال، شهین زمانی نایب رئیس فدراسیون تیراندازی، قولی برای مدال‌آوردن در دوحه نمی‌دهد. تیراندازان با این فلسفه که رقابت با قهرمانان چینی جهان کار راحتی نیست، همة امیدشان را به مسابقة تیمی بسته‌اند، تا شاید بتوانند مدال برنز بازی‌های آسیایی بوسان را تکرار کنند. از جمع تیراندازان لیدا فریمان، نسیم حسن‌پور و الهه احمدی با تجربه‌تر از بقیه هستند. حسن‌پور تنها نمایندة ایران در بازی‌های المپیک آتن است.
او که با هدف کسب مدال به آتن رفته بود، با رتبه 28 به ایران برگشت. او حالا می‌گوید که برای دوحه چه هدفی دارد: «این تجربه کمک زیادی به من کرد تا در بازی‌های آسیایی قطر بتوانم مدال کسب کنم. این مسأله در شرایطی تحقق پیدا می‌کند که از لحاظ امکانات و تجهیزات مورد حمایت قرار بگیرم.»
نسیم در تپانچة بادی تجربه دارد. به جز او الهه احمدی هم از بخت‌داران تیم ایران است. الهه عضو تیم تفنگ بادی ایران است. بهترین رکوردی که او زده، 396 است. در کنار این دو نفر، زینب رمضانی هم در ماه‌های اخیر، پیشرفت چشمگیری داشته.
زینب که از خراسان به تیم ملی دعوت شده، عضو تیم تپانچة بادی است. او هم با رکورد 378 یکی از امیدهای ایران است. کمیته ملی المپیک با اعزام این نفرات به دوحه موافقت کرده است: نسیم حسن‌پور، شکوفه عکاشه، مریم سلطانی، زینب رمضانی در تپانچة بادی، الهه احمدی، لیدا فریمان، مهناز روحی، شیوا سوری در تفنگ بادی، معصومه عامری، نهلا ابومنصور و سپیده سیرانی در اهداف پروازی.
شهین زمانی نایب رئیس فدراسیون تیراندازی دربارة این تیم می‌گوید: همة امیدمان به مسابقه تیمی است. ما در 25 متر سانتر فایر امیدواریم.
قایق‌رانی
حذف بچه‌های رویینگ برای فدراسیون قایق‌رانی گران تمام شد. آن‌ها امیدوار بودند با نتایجی که در مسابقه‌های قهرمانی جهان در مجارستان به دست آوردند، کمیتة ملی المپیک با آن‌ها مهربان‌تر باشد. اما یک دفعه متوجه شدند که تنها سه سهمیه در کانو دارند.
با این حساب، آن‌ها در آب‌های آرام باید بتوانند نتیجة قابل قبولی بگیرند. قایق‌رانان 22 مرحله اردو در دریاچه آزادی داشتند. درسا کفیلی، نوری‌زاده و الهه خوارزمی نفرات اعزامی‌های هستند که قرار است در 7 ماده برای ایران رقابت کنند.
مهین فرهادی‌زاد بی‌تعارف می‌گوید که احتمال مدال‌آوردن برای آن‌ها وجود ندارد، اما می‌توانند رکوردهایشان را بهتر کنند: «در رشته‌هایی که رکوردگیری و زمان حرف اول را می‌زند حتی صدم ثانیه‌ها هم مؤثرند. برای بچه‌های ما شرایط مدال فراهم نیست اما تلاشمان این است که ارتقای رکورد داشته باشیم.»
قایق‌رانی تلاش می‌کند که در فرصت باقی‌مانده بتواند نظر کمیتة ملی المپیک را برای اعزام تعداد بیشتری عوض کند. باید دید قایق‌رانان که حالا دیگر با فضای رقابت در خارج از کشور، بیگانه نیستند، در دوحه چه می‌کنند.
دوومیدانی و دومین تجربه آسیایی
جای شکرش باقی است که دبیرکمیتة ملی المپیک، هوای دونده‌ها را دارد. کفاشیان با تعصبی که به رشته‌اش یعنی دوومیدانی دارد، زمینة اعزام چهار دونده را به دوحه فراهم کرده. هر چند فدراسیون قصد ندارد همة این‌ها را اعزام کند و به نظر می‌آید که فقط با سه نفر به دوحه می‌رود.
برخلاف مردان که برای این بازی‌ها اردوهای تدارکاتی و بازی‌های دست‌گرمی زیادی داشتند، زنان به جز مسابقه‌های قزاقستان، رنگ آن‌ور آب را به چشم ندیده‌اند. فدراسیون دوومیدانی می‌گوید که در داخل کشور بهترین شرایط برای دونده‌ها فراهم است.
ملی‌پوشان این رشته برخلاف رشته‌های دیگر، اردوی متمرکز ندارند و هر کدام با برنامه‌ای که در اختیارشان گذاشته شده، در شهرهایشان به صورت انفرادی تمرین می‌کنند. اگرچه فدراسیون فهرست‌نهایی را منتشر نکرده، اما چهار ملی پوش اعزامی از قبل مشخص‌اند. تنها بحث موجود دربارة تعداد نفرات اعزامی است.
در حالی که مقامات از حضور چهار دونده در دوحه حرف می‌زنند، توران شادپور می‌گوید شاید تعداد کمتری را به بازی‌های آسیایی بفرستد. کاندیداهای این بازی‌ها لیلا ابراهیمی، مینا پورسیفی، مریم طوسی و زهرا نبی زاده هستند.
لیلا ابراهیمی به ملکة دوهای استقامت ایران معروف است. او بعد از 30سال، رکورد 800 متر ایران را جا‌به‌‌جا کرد و در دوهای استقامت هم بی‌رقیب است. با این‌که لیلا در ایران رقیب ندارد، همه می‌دانند که او در دوحه کار راحتی ندارد. اگر اتفاقی نیفتد، او در دوحه در 1500 و 3000 متر برای ایران می‌دود.
مینا پورسیفی رکورددار 3000 متر است. او به دلیل شرایط جوی اردبیل، در تهران تمرین می‌کند. اما هنوز مشخص نیست که آیا در لیست مسافران دوحه هست یا نه. بعد از پرش امیدوارکننده‌ای که زهرا نبی‌زاده در بازی‌های غرب آسیا در دوحه سال گذشته داشت، او امیدوار است برای دومین باری که به دوحه می‌رود بتواند با دست پر برگردد.
نبی‌زاده رکورددار پرش ارتفاع زنان ایران، این روزها در شیراز است. مریم طوسی هم رکورددار دو 200 متر ایران است و برای رفتن به دوحه بی‌تابی می‌کند. این اولین تجربة رسمی بازی‌های آسیایی برای دوندگان ایران است.
شطرنج و یک سهمیه آسیایی
رباب شهریان مدیر دفتر توسعه ورزش بانوان می‌گوید تلاش زیادی برای بالا بردن سهمیة نفرات اعزامی به دوحه داشته، اما این کار غیر ممکن بوده؛ چرا که مسؤولان بازی‌ها به تمام کشورهای شرکت‌کننده اعلام کردند که با یک خانم به دوحه بروند. همین هم دست فدراسیون را برای اعزام تعداد بیشتر بسته است.
زنان ایران در شطرنج اسم و رسمی دارند و اگر این اولین باری نبود که شطرنج به بازی‌ها اعزام نمی‌شد، شاید شانس زنان ایران برای مدال‌آوردن بالا می‌رفت. برای تعیین همین یک سهمیه، جنجال به پا شد. فدراسیون برای تعیین نفر اعزامی، بین آتوسا پورکاشیان و شادی پریدر مسابقه انتخابی می‌گذارد.
اما شادی در نیمة راه اعتراض می‌کند و برای چند هفته داغ‌ترین سوژه خبری می‌شود. به این ترتیب، آتوسا پورکاشیان مسافر دوحه می‌شود. آتوسا برای این مسابقه‌ها در کنار تیم دو نفرة پسران در حال آماده‌سازی است. باید دید او به عنوان اولین شطرنج‌باز در اولین دورة بازی‌های آسیایی در برابر حریفان قدر آسیایی چه می‌کند.
تکواندو
این دومین باری است که تکواندو، آسیایی می‌شود. اولین تجربة آن‌ها در بازی‌های آسیایی بوسان بود که در آن، پروانه محمدتقی‌پور توانست مدال بگیرد. این مدال، بهانه‌ای شد که مسؤولان به این رشته که مثل بقیة رشته‌های رزمی اقبال بلندی در ایران دارد توجه ویژه کنند.
رشد این رشته در بین زنان به حدی بود که «کانگ شین چال» استاد بزرگ تکواندو و رئیس انجمن بین‌المللی استادان تکواندوی کره‌جنوبی، دربارة دختران ایران گفته است آن‌ها آیندة خیلی روشنی دارند.
این تیم، ماه‌هاست تمریناتش را زیر نظر دونگ‌سون‌شنگ مربی کره‌ای انجام می‌دهد. شنگ که شاگردانش را در مسابقه‌های مختلف برون مرزی امتحان کرده، با اطمینان می‌گوید تیمش در این بازی‌ها دو مدال می‌گیرد.
سارا خوش‌جمال (وزن دوم)، زینب حیدری (وزن سوم)، مرجان تاتلاری (وزن چهارم)، مهروز ساعی (وزن هفتم) و افسانه شیخی (وزن هشتم) اعضای تیم اعزامی هستند که حتی سازمان هم همة امیدش را در مدال‌آوری کاروان زنان به آن‌ها بسته است.
در این تیم، مهروز ساعی به واسطة تمریناتی که با برادرش هادی ساعی دارد، یکی از بزرگ‌ترین امیدهای کسب مدال در دوحه است. مهروز در مسابقه‌های قهرمانی آسیا در بانکوک، برنز گرفت و همین، توقع خیلی‌ها را برای مدال‌آوری دوبارة او در دوحه بالا برده است.
بدمینتون و سوارکاری هم اولین بار است که بازی‌های آسیایی را تجربه می‌کنند.
هاله نکویی سوارکار مشهدی به عنوان نفر دوم مسابقه‌های پرش انتخابی، بی‌هیچ تک ماده و سفارشی به تیم ملی رسید. این اولین باری است که بعد از انقلاب، تیم پرش با اسب ایران به بازی‌های آسیایی اعزام می‌شود و هاله در واقع، نامش را در تاریخ ورزش زنان ایران جاودانه می‌کند.
بدمینتون اما داستان متفاوتی دارد. سفر این عده با فلسفة اعزام‌ها جور در نمی‌آید، چرا که حتی دهخدا دبیر ستاد بازی‌های آسیایی دوحه با اعزام این تیم مخالفت کرد. اما زنان با متقاعد کردن رئیس سازمان، برای دو نفر سهمیه گرفتند. هنوز نفرات اعزامی این تیم مشخص نشده، اما هر چه هست آن‌ها در مصاف با تیم‌های آسیایی کار سختی دارند. نبردی که حتی از آن به عنوان کسب تجربه هم شاید نشود یاد کرد.
جا مانده‌های دوحه
از جمع مسافران اعزامی به دوحه، فوتبال را می‌شود یکی از ناکامان معرفی کرد. آن‌ها که همة برنامه‌ریزی امسال خود را برای بازی‌های آسیایی دوحه گذاشته بودند، هر چه زدند به درِ بسته خورد. حضور تیم‌های شرق آسیا که از مدعیان فوتبال زنان به حساب می‌آیند، بزرگ‌ترین مانع آن‌ها بود.
گلف هم در بررسی‌های اولیه رأی نیاورد، اما این امیدواری وجود داشت که آن‌ها با یک نماینده به دوحه بروند. ولی مسابقات چین تایپه، همة معادلات را به‌هم زد. بعد از نتایج ضعیفی که تیم ایران در این مسابقه‌ها گرفت، فدراسیون داوطلبانه از رفتن به دوحه انصراف داد. داستان تیر و کمان اما متفاوت است.
آن‌ها از اول در فهرست تیم‌های اعزامی نبودند، اما با اردونشینی و تمرین سعی داشتند که نظر مثبت سازمان را جلب کنند. با این حال، رکوردهای پایین این رشته، خط قرمزی بر نام آن‌ها در فهرست مسافران دوحه کشید. داستان کاراته اما متفاوت است.
کاراته که از اول در لیست مقامات قرار داشت، به دلیل مخالفت فدراسیون جهانی این رشته با شرکت زنانِ با حجاب، نتوانست به دوحه برود. عشرت شاه محمدی نایب رئیس فدراسیون کاراته با حسرت، از نرفتن به دوحه حرف می‌زند. آن‌ها امیدوارند با توجه به تصویب استفاده از کلاه در مسابقات جهانی، از سال 2008 دختران ایران بتوانند جهانی شوند.