به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اینسایدر پروفسور آندرو جکسون، متخصص میانجی‌های عصبی در دانشگاه نیوکسل انگلیس در این باره می‌گوید: «فکر نمی‌کنم این ادعا نامعقول‌تر از سایر ادعاها درباره امکانات بالقوه نوروتکنولوژی (فناوری عصبی) باشد.»
ماسک در یک مصاحبه TED در ۱۴ آوریل (۲۵ فروردین) این ادعا را مطرح کرد و در آنجا «چاقی مرضی» را به فهرست درازی از بیماری‌ها افزود که به اعتقاد او «نورالینک» (Neuralink) می‌تواند به درمانشان کمک کند.
کارشناسان می‌گویند تا تجاری شدن یک تراشه مغزی ضد چاقی هنوز راه درازی در پیش است، اما این ایده در صورتی که با داده‌های درست علمی پشتیبانی شود، امیدبخش به نظر می‌رسد.
تراشه‌ای مغزی برای کاهش وزن
شرکت نورالینک که ماسک در سال ۲۰۱۶ آن را بنیانگذاری کرد در حال ساخت ریزتراشه‌ای است که درون جمجمه فرد کار گذاشته می‌شود. سیم‌های ظریفی که به الکترودهایی مجهز هستند، از این وسیله درون مغز منتشر می‌شود و به آن امکان خواندن و به طور بالقوه تحریک کردن فعالیت مغزی را می‌دهند.
ماسک قبلا فهرست بلندی از اختلالات عصب‌شناختی یا نورولوژیکی که به نظر او نورالینک می‌تواند درمان کند، نام برده بود، از جمله بیماری‌های پارکینسون و آلزایمر. او همچنین ادعاهای باورنکردنی درباره درباره توان بالقوه این تراشه برای «برطرف کردن اوتیسم» و ایجاد «همزیستی» یا «سیمبیوز» میان انسان‌ها و هوش مصنوعی هم کرده بود.
در حال حاضر به جز اظهارات ماسک در مصاحبه‌اخیرش در TED، اطلاعات بیشتری درباره اینکه چگونه نورالینک می‌تواند به درمان چاقی کمک کند، در دست نیست.
هر چند به گفته صدف فاروقی، استاد سوخت‌وساز و پزشکی در دانشگاه کمبریج این ایده می‌تواند عملی شود.
او می‌گوید: «ما و دیگران نشان داده‌ایم که در برخی از افراد چاقی شدید، نتیجه کارکرد منطقه ویژه‌ای از مغز به نام هیپوتالاموس است که در واقع در اغلب موارد باعث افزایش اشتها می‌شود.
هیپوتالاموس غده‌ای است در مرکز مغز که نقشی حیاتی در کنترل تولید هورمون‌ها در بدن به عهده دارد.
فاروقی می‌گوید: «اگر بتوانید راهی بیابید که منطقه معینی از هیپوتالاموس و حتی آن نورون‌ها یا سلول‌های عصبی معینی را که برانگیزاننده اشتها هستند، هدف قرار دهید، در این صورت از لحاظ نظری یک دارو یا یک شیوه فناوری که بتواند چنین کاری انجام دهد، می‌تواند زندگی بیماران را بهبود بخشد.»
به گفته جکسون از دانشگاه نیوکسل، یک ایمپلنت یا وسیله کاشتنی مغزی احتمالا کمتر از سایر درمان‌ها تهاجمی خواهد بود. برخی از درمان‌هایی که برای چاقی مرضی به کار می‌روند، شامل تغییر دادن شکل و کارکرد دستگاه گوارشی بیمار می‌شوند.
نتایج متناقض آزمایش‌های اولیه
برخی از پژوهشگران آنقدر درباره فناوری ایمپلنت مغزی مطمئن هستند که به کارآزمایی‌های اولیه «اثبات مفهوم» در انسان‌ها دست زده‌اند که نتایجی متناقض داشته است.
یکی از این کارآزمایی‌ها شامل شش نفر مبتلا به چاقی مرضی که در این بررسی به عنوان شاخص توده بدنی بالای ۴۰ - تعریف شده بود- از یک ایمپلنت مغزی استفاده کرد که پالس‌ها الکتریکی مکرر را به هیپوتالاموس می‌فرستاد. یکی از افراد مورد بررسی بیش از ۴۵ کیلوگرم وزن کم کرد، سه نفر دیگر اندکی وزن کم کردند، اما نه به میزانی قابل‌توجه و دو نفر دیگر اصلا وزن کم نکردند.
در یک کارآزمایی مشابه فقط یکی از سه فرد مورد بررسی وزن کم کرد.
فاروقی می‌گوید: «به نظر من این کارآزمایی بیشتر نوعی آزمایش‌های پیشگام هستند. بنابراین احتمالا آنقدرها بر اساس اطلاعات علمی نبوده‌اند. اما همین حقیقت که آنها دست به انجام‌شان زده‌اند و تا حدی برای برخی افراد سودمند بوده‌اند، به نظرم امیدبخش است.»
درمان علائم یا علت
فرانسیسکو روبینو، استاد کرسی جراحی متابولیک در کینگز کالج لندن می‌گوید فناوری ایمپلنت مغزی امیدبخش است، اما تراشه‌ای که صرفا بر کاهش اشتها متمرکز باشد، احتمالا «در مسیر شکست قرار خواهد گرفت.»
او می‌گوید: «هر چیزی که ما تا به حال امتحان کرده‌ایم و بر اساس این فرضیه بوده‌اند، موثر واقع نشده‌اند.»
به گفته روبینو، پژوهش‌های جدید نشان می‌دهد که که نه تنها شیوه خوردن افراد باعث اضافه وزن آنها می‌شود، بلکه علت چاقی ممکن است این باشد که بدن وزن را به درستی با سوزاندن چربی در دسترس تنظیم نمی‌کند. او می‌گوید: «مانند این است که شما یک باک پر از سوخت داشته باشید، اما به علت اختلالی نتوانید سوخت را به طور کارآمد بسوزانید.»
روبینو می‌گوید اگر آغازگر یک بیماری را پیدا کند و آن را با ایمپلنت هدف قرار دهید، می‌تواند مشکل از منشا اولیه‌اش حل کنید.
احتمالا هنوز راه درازی تا دسترسی به تراشه مغزی مانده است که بتواند به طور کارآمدی با چاقی مبارزه کند. برای مثال، نورالینک هنوز باید تاییدیه برای آزمایش‌های انسانی را بگیرد و ماسک نیز در مصاحبه TEDاش گفت هنگامی که این شرکت بتواند کاشتن تراشه‌ها را در مغز آغاز کند، «احتمالا برای یک دهه» بر آسیب‌های مغزی و نخاعی متمرکز خواهد شد.
جکسون از دانشگاه نیوکسل می‌گوید که با وجود ادعاهای بسیار نورالینک، «هنوز مقدار زیادی دانسته علمی در کنار رشد فناوری لازم است تا این درمان در دسترس قرار گیرد.»