به گزارش همشهری آنلاین به نقل از یواس‌تودی این پژوهشگران می‌گوید نسل جدیدی از آزمایش‌های خون می‌توانند یک راه آسان‌تر و دقیق‌تر برای شناسایی نشانه‌های زودرس بیماری آلزایمر در اختیار بگذارند.
پژوهش‌های جدید نشان داده‌اند که یک آزمایش خون می‌تواند شاخص‌های این بیماری را در سالمندان مبتلا به مشکلات حاقظه شناسایی کند. این ازمایش از جمله چند آزمایش خونی است که برای شناسایی مراحل اولیه آلزایمر در دست بررسی است.
کارشناسان می‌گویند این ازمایش‌ها از این لحاظ مهم هستند که راهی ساده‌تر، ارزان‌تر و دردسترس‌تر را نسبت به اسکن‌های مغزی یا نمونه‌گیری‌های مایع مغزی-نخاعی برای شناساسی شاخص‌های زیستشناختی این بیماری فراهم می‌کنند.
سازندگان این آزمایش‌های خونی می‌گویند بازده فوری آنها ایجاد امکان برای آزمایش کردن سالمندانی دارای نشانه‌های اختلال حافظه و نیز غربالگری سریع شمار زیادی از افراد از لحاظ این بیماری برای وارد کردن آنها در بررسی داروهای جدیدی است که برای کند کردن روند آلزایمر ساخته می‌شوند. در نهایت، این آزمایش‌ها ممکن است برای شناسایی ابتدایی‌ترین نشانه‌های این بیماری، اطلاع دادن به افراد درباره سال‌های پرخطر زندگی‌شان پیش از شدت گرفتن مشکلات حافظه یا تفکر است.
استفن سالووی، استاد عصب‌شناسی (نورولوژی) و روانپزشکی که یک برنامه حافظه و سالمندی در بیمارستان باتلر در پرویدنس در ردآیلند آمریکا اداره می‌کند، می‌گوید این آزمایش‌های خون «بیانگر مراحل اولیه شروع عصر جدیدی در تشخیص بیماری آلزایمر است. من این ازمایش‌ها از لحاظ آلزایمر تحول‌آفرین می‌دانم، زیرا هنگامی که بتوانیم اعتبار آنها را ثابت کنیم و پوشش بیمه‌ای برای آنها به دست آوریم، می‌توانیم از آنها برای غربالگری در کارآزمایی‌های بالینی و غربالگری برای درمان استفاده کنیم.»
تشخیص آلزایمر برای افرادی که دسترسی آسانی به کلینیک‌های حافظه و متخصصان دیگر این حوزه ندارند، می‌تواند زمان‌بر و مشکل باشد. پزشکان ممکن است از بیمار یا اعضای خانواده‌اش درباره عادات، تغییرات رفتار یا شخصیتش سوال کند. متخصصان آزمون‌های حافظه و تفکر از افراد می‌گیرند و سایر علل بالقوه مشکلات بیمار از جمله افسردگی را رد می‌کنند. اسکن‌های مغزی و گرفتن نمونه‌های مایع مغزی-نخاعی برای تایید کردن نشانه‌های زیستشناختی بیماری انجام می‌شود.
آزمایش‌های خون برای تشخیص زودرس آلزایمر
یکی از این ازمایش‌های خونی به نام آزمایش PrecivityAD ساخت شرکت C2 Diagnostics که از یک فناوری به نام طیف‌سنجی جرمی استفاده می‌کند، پروتئین‌های آمیلوئیدی و خطر ژنتیکی برای آلزایمر را اندازه‌گیری می‌کند. دو بررسی که اخیر نتایجشان در ژورنال JAMA Open منتشر شده است، نشان دادند که این آزمایش در مقایسه با اسکن مغزی تواند با دقت پروتئین آمیلوئید (یکی از شاخص‌های زیستشناختی آلزایمر) را در ۸۱ درصد نمونه‌ها شناسایی کند.
آمیلوئید به شکل کلافه‌هایی در مغزهای بیماران دچار آلزایمر تجمع پیدا می‌کند. پژوهشگران و شرکت‌های دارویی صدها میلیون دلار را در دو دهه گذشته صرف این نظریه کرده‌اند که داروهایی که آمیلوئید را از مغز پاک می‌کنند، می‌توانند روند زوال حافظه در این بیماران را کند کنند، اما هنوز ثابت نشده است که این داروها می‌تواند روند پیشرفت بیماری آلزایمر را متوقف کنند.
بررسی‌‌های دارویی دیگری اکنون در دست انجام هستند که در آنها داروهای هدف قراردهنده آمیلوئید حتی زودتر در سیر بیماری، پیش از آنکه مشکلات حافظه و تفکر بروز کند، تجویز می‌شوند. در چنبن شرایطی، در اختیار قرار داشتن آزمایشی معتبر که بتواند به راحتی آلزایمر را در مراحل بسیار ابتدایی‌اش شناسایی کند، بسیار ارزشمند است.
آزمایش PrecivityAD از سال ۲۰۲۰ در دسترس بوده است و اکنون عمدتا برای شتاب‌بخشیدن به پژوهش برای داروهای جدیدی به کار می‌رود که از لحاظ توانایی‌شان برای کند کردن روند زوال شناختی و نقصان حافظه در افراد مبتلا به آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل مورد بررسی هستند.
اسکن‌های مغزی یا نمونه‌گیری مایعی مغزی-نخاعی که امروزه به کار می‌روند، ممکن است تهاجمی باشند و در همه بیماران به نتیجه‌ای نرسند. برای مثال، در افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند، ممکن است نتوان نمونه مایع مغزی-نخاعی گرفت. در چنین موارد یک آزمایش خونی با اعتبار تاییدشده می‌تواند جایگزین مناسبی باشد.
از طرف دیگر، آزمایش‌های خون می‌تواند نسبت به «توموگرافی گسیل پوزیترون» یا اسکن PET که برای تشخیص آلزایمر به کار می‌رود، بسیار ارزان‌تر باشد. در اسکن PET یک ردیاب شیمیایی به فرد تزریق می‌شود که آمیلوئیدها را هنگام اسکن کردن آشکار می‌کند. برای انجام چنین اسکنی بیمار ممکن است مجبور باشد تا ۳۰۰۰ دلار از جیب بپردازد.
در مقابل آزمایش PrecivityAD که البته هنوز پوشش بیمه‌ای ندارد، هزینه‌ای ۱۲۵۰ دلاری دارد.
آزمایش‌هایی برای کارآزمایی داروهای آلزایمر
یک آزمایش خونی دیگر که شرکت «الای لیلی» ایجاد کرده است، بر اساس بررسی که یافته‌های آن در سال ۲۰۲۰ در ژورنال JAMA منتشر شد، نشانه‌های بیماری آلزایمر را ۲۰ سال پیش از ظهور مشکلات شناختی در گروهی از افراد که یک جهش ژنتیکی نادر دارند، شناسایی می‌کند.
الای لیلی این آزمایش را در مرحله دوم بررسی داروی آلزایمر ساخت این شرکت به نام «دونانماب» ( donanemb) در بیماران در معرض خطر که هنوز مشکلات حافظه و تفکر را نشان نداده‌اند، در ۲۵۷ بیمار از این آزمایش استفاده کردند. لیلی قصد دارد واحدهای سیار را به جوامع بفرستد و از این آزمایش برای غربالگری مردم استفاده کند و به این ترتیب امکان جذب بیماران از جمعیت‌های متنوع‌تری به دست می‌آید.
سازمان غذا و داروی آمریکا در سال ۲۰۲۱ داروی شرکت بیوجن به نام «آدوهلم» (Aduhelm) برای کند کردن روند پیشرفت آلزایمر را که مصرف آن در هر سال ۲۸۰۰۰ دلار خرج برمی‌دارد و نتایجی ناهمسان در کارآزمایی‌های بالینی داشت، تایید کرد، هر چند که برخی از کارشناسان خود این سازمان با تایید آن مخالف بودند. این سازمان که وظیفه نظارت بر بیمه سالمندان در آمریکا هم دارد، تصمیم گرفت هزینه این دارو را فقط در کارآزمایی‌های بالینی بپردازد.
آدوهلم به رده‌ای از داروهای آلزایمر تعلق دارد که آنتی‌بادی‌های مونوکلونال (پادتن‌های تک‌دودمانی) نامیده می‌شوند و چندای دیگر آنها هم به زودی برای تایید به سازمان غذا و دیگر آمریکا عرضه می‌شوند. شرکت لیلی هم داروی «دونانماب» را آن هم یک آنتی‌باید مونوکلونال است، امسال برای تایید به این سازمان خواهد فرستاد. شرکت زیست‌فناوری «جننتک» که زیرمجموعه شرکت داروسازی «روش» است، نیز دو داروی آلزایمر به نام‌های «گانتنروماب» (gantenerumab) و «کرنزوماب» (crenezumab) را در مراحل نهایی کارآزمایی بالینی دارد.