همشهری آنلاین - زهرا بلندی: «علی کاظمی» از آن دست آدم‌هایی است که از کودکی دنبال استقلال بوده و از ۱۰ـ۱۱سالگی به خواست خودش تجربه اشتغال در حوزه‌های مختلف را پیش گرفته است: «از شاگردی در بقالی، دستفروشی، ویزیتوری و رانندگی تا کارشناسی فروش، اشتغال در شرکت آب و فاضلاب تهران و شهرداری را تجربه کرده‌ام، اما در نهایت باتوجه به روحیه‌ام تصمیم گرفتم مقدمات ایجاد کسب‌وکاری شخصی را بچینم و از این طریق بتوانم در مرحله بعد کم‌کم برای دیگر افراد، به‌خصوص افراد آسیب‌دیده و آسیب‌پذیر و محرومان، هم اشتغال ایجاد کنم.»
کاظمی از سال۱۳۹۰، روزهای آشنایی با مرحوم «عبدالرضا کردی» که سال‌ها رئیس مرکز جهانی خلاقیت در مالزی بود و بعدها ریاست فرهنگسرای ملل را به عهده گرفت، بر دستیابی به هدفش متمرکز شد: «تقریباً ۵ـ ۶سال در مرکز رشد دانشگاه شاهد به‌عنوان مشاور مشغول به کار شدم. آن روزها بیشتر کارهای پروژه‌ای و کارآموزی را در حوزه مدیریت تحول انجام می‌دادم اما از سال۱۳۹۵، وقتی با کمیته امداد و سازمان بهزیستی شهر تهران ارتباط گرفتم، انگیزه‌ام در کارآفرینی برای مددجویان و آسیب‌دیدگان بیشتر شد.»
موفقیت در مهاجرت معکوس
آغاز فعالیت استارت‌آپی با ایده حمایت از جامعه بهزیستی و کمیته‌امداد شهر تهران و به‌طور کلی افراد آسیب‌دیده ایده خلاقانه‌ای است که این کارشناس استارت‌آپ ساکن محله نارمک به اجرا درآورده است: «رشته دوره کارشناسی‌ام هنر بود، اما با کسب تجربه آزاد در حوزه استارت‌آپ و کسب‌وکار دیجیتال و همچنین گذراندن دوره کارشناسی ارشد و دکترا در رشته مدیریت کسب‌و کار با توانی بیشتر به گستره فعالیت‌هایم در این حوزه اضافه کردم.»
او ۶سال است با راه‌اندازی یک گروه کسب و کار دیجیتال از اشخاص دچار محرومیت، جامعه بهزیستی و کمیته‌امداد، خیریه‌های محلی، سمن‌ها، سراهای محله، مراکز و... حمایت می‌کند: «این مجموعه استارت‌آپی ۵۳شرکت، استارت‌آپ و برند دارد و در حوزه‌های مختلف از جمله صنایع پزشکی، علوم‌انسانی‌اجتماعی، کارآفرینی اجتماعی، حوزه‌های فرهنگی هنری، صنعتی، آی تی، اجرای پروژه‌هایی در حوزه صنایع‌دستی، اعتیاد، محیط‌زیست، احیای بافت تاریخی و... ضمن برگزاری دوره‌های آموزشی و اشتغالزایی، با جدیت در مهاجرت معکوس و هدایت ۱۵۰مهاجر تهران برای بازگشت به دیار اصلی و ایجاد شغل هم موفقیت‌آمیز عمل کرده‌ایم. در حال حاضر، افراد ۱۹ تا ۴۷ساله بدون حضور فیزیکی با ما همکاری دارند که حدود ۳۰درصد آنها خانم و ۷۰درصدشان آقا هستند. توانایی‌های همه این افراد در گام اول شناسایی می‌شود و سپس در شرکت‌ها و بخش‌های مختلف متناسب با استعدادهایشان آغاز به کار می‌کنند.»
منش پهلوانی مرحوم قوللرآقاسی در خونش است
داخل اتاقی خلوت و نه چندان بزرگ در دانشگاه شهید بهشتی او را می‌بینیم. یک تلفن همراه هوشمند روی میزش قرار دارد و به نظر می‌رسد این تنها ابزاری است که برای فعالیت‌هایش به کارش می‌آید. این مدیر کسب و کار دیجیتال ابتدا کارش را تنها با ۲نیرو کلید زده، اما حالا با ۷۰نیروی اصلی ۳دفتر در مرکز نوآوری علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، مرکز رشد دانشگاه شاهد در میدان انقلاب و سرای نوآوری در تقاطع خیابان قریب و آزادی را مدیریت می‌کند.
۵درصد از بهره‌مندان از خدمات این گروه جزو افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیته‌امداد و ۴۰درصد جزو اقشار آسیب دیده‌ای هستند که از دیگر مراکز خیریه و سمن‌های کل محله‌های شهر تهران به آنها معرفی شده‌اند و مابقی افراد عادی هستند که عضو این گروه شده‌اند.
کاظمی در توضیح درباره دلایل قرار گرفتن در این مسیر، از مرام مثال‌زدنی پدربزرگ مادری‌اش، مرحوم «حسین قوللرآقاسی» یاد می‌کند و علاقه‌اش به فعالیت در امور این‌چنینی را به الگوهای اخلاقی که از بزرگان خانواده‌اش یاد گرفته است، ربط می‌دهد: «بنیانگذار نقاشی قهوه‌خانه‌ای مرحوم استاد «حسین قوللر آقاسی» بنا بر روایاتی، وقتی یتیم می‌شود نیت می‌کند زمانی که خودش توانست صاحب شغلی شود به دیگر بچه‌های هم‌سن و سال خودش هم نقاشی یاد بدهد تا آنها هم بتوانند مانند خودش صاحب کار شوند. این مؤلفه شروع شده و نسل به نسل در خانواده ما گذشته و هرکسی بنا به توانایی و دغدغه‌ای که داشته سعی کرده قدمی در مسیر نوع‌دوستی و منش پهلوانی بردارد.»
اجرای پلتفرم همسایه، به‌زودی در محله‌ها
کاظمی ۲سال پیش در حوزه نوآوری، تهیه پلتفرمی با عنوان «همسایه» را شروع کرده که آشنایی با آن را خالی از لطف نمی‌داند: «این نخستین پلتفرم احیای کلونی‌های محلی در دنیا است و مؤلفه‌اش این است که ما همیشه در گام اول خارج از منازل با همسایه‌ها ارتباط می‌گرفتیم، خدمات می‌دادیم و خدمات می‌گرفتیم، اما رواج آپارتمان‌نشینی و مهاجرت، این تعاملات را کمرنگ کرده و تا حد زیادی از بین برده است. ما در این پلتفرم می‌گوییم افراد می‌توانند با شناساندن توانایی‌های خود به همسایه‌ها و شناخت بیشتر نسبت به توانایی‌های همسایه‌هایشان در حوزه آموزش، فنی و... به هم‌محله‌های خودشان در تولید و ارائه یک محصول، شکل‌گیری صندوق‌های محلی، تعاونی‌های محلی و... خدمات ارائه دهند و از آنها خدمات بگیرند.»
او ادامه می‌دهد: «مثلاً شما در این پلتفرم اعلام می‌کنید که تحصیل‌کرده رشته ریاضیات و بدون شغل هستید، اما توانایی آموزش ریاضی مبتدی را دارید و هزینه مدنظر و ساعات خالی خود را در این فضا اعلام می‌کنید و همسایه‌ای که نیازمند این خدمات باشد، در نزدیکی محل سکونت خود می‌تواند از این خدمات بهره‌مند شود. این پلتفرم برای نخستین بار از شهر تهران شروع می‌شود و در فاز بعدی، برای استان تهران، کشور و حتی ایرانی‌های خارج از کشور کاربرد خواهد داشت.»
حمایت از تولیدکنندگان صنایع‌دستی
«وصال هنرجو» مدیریت شرکت تعاونی و صنایع‌دستی این گروه را بر عهده دارد. او شخصاً از سال۱۳۹۶ به‌عنوان مشاور کسب و کار فعالیتش را در زمینه حمایت از دارندگان مشاغل خانگی و تولیدکنندگان صنایع‌دستی آغاز کرده و پس از آشنایی با اقدامات این گروه در حمایت از افراد آسیب‌دیده و اشتغالزایی برای آنها، او هم به این گروه پیوسته است: «از کسانی که مشاغل خانگی دارند و صنایع‌دستی تولید می‌کنند، چه به‌صورت خرد و خانگی چه به‌صورت کارگاهی، حمایت می‌کنم. ما در اینجا از مشاوره کسب و کار تا رساندن محصولات به تولید، تهیه مواد اولیه، فروش محصولات و بازاریابی در بخش‌های مختلف و رساندن آنها تا صادرات پیش می‌رویم. سال گذشته کار را با ۳۰۰نفر شروع کردیم و حالا حدود ۵۵۰نفر تحت پوشش ما هستند.»
از خیاطی تا کسب‌و کار
پس از ۲۲سال فعالیت حرفه‌ای در حوزه خیاطی و طراحی دوخت در محیط‌های کارگاهی، دلش می‌خواست با دنیای جدید و شغل‌های به‌روزتری آشنا شود. دوست داشت بیشتر در اجتماع باشد و مهارت‌های اجتماعی یاد بگیرد. برگزاری کلاس‌های کسب و کار دیجیتال با حضور «علی کاظمی» در سازمان بهزیستی رسیدن به این خواسته را برایش راحت‌تر کرد.
«بیتا نیک‌انجام» جزو نیروهای موفق جامعه بهزیستی است که از سال۱۳۹۷ پس از آشنایی بااین مباحث فعالیت جدی خود را در این زمینه شروع کرده و حالا مدیریت قسمت کسب‌وکار یکی از پلتفرم‌های این مجموعه به او سپرده شده است: «در این سال‌ها ضمن همراهی این گروه، با راهنمایی‌های آقای کاظمی در کلاس‌ها و دوره‌های مختلف شرکت کردم و مدرک مدیریت کسب و کار از دانشگاه عالی آزاد گرفتم و اکنون دانشجوی دوره «دی بی ای»، معادل دکترای کسب و کار، هستم.»
نیک‌انجام سختی‌ها و تلاش‌هایی را که یک فرد آسیب‌دیده برای رسیدن به این مقصد باید طی کند، بیشتر از فردی با شرایط عادی می‌داند، اما از حمایت‌های چنین گروهی هم قدردانی می‌کند: «در کنار این دوستان مسیر رشد برای اقشار آسیب‌دیده و آسیب‌پذیر هموارتر شده است. کارآفرینی فقط در ایجاد یک کارگاه و تولید لباس، میوه خشک و... خلاصه نمی‌شود. این گروه باعث شد من و دیگر افراد به روز شویم و به جای انجام کاری تکراری در مسیر رشد قدم برداریم.»