در فرد دچار پرفشاری خون مقاوم با وجود مصرف سه رده از داروهای ضد فشار خون (شامل داروهای ادرارآور یا مدر) در بالاترین دوز قابل‌تحمل آنها فشار خون بالاتر از یک هدف تعیین‌شده مثلا ۱۴۰ روی ۹۰ میلی‌متر جیوه باقی می‌ماند.
این عارضه یک عامل خطرساز عمده برای سکته مغزی، بیماری قلبی، زوال عقل و بیماری‌های دیگر است. اما برای مهار کردن این عارضه چه می‌توان کرد؟
کنترل کردن فشار خون بالای مقاوم
فهرستی از همه داروهایی که می‌خورید، همراه داشته باشید یا همه بسته‌های دارویی‌تان را در یک کیسه بگذارید و به نزد دکتر ببرید. این داروها باید از جمله شامل داروهای بدون‌نسخه، ویتامین‌ها و مکمل‌ها باشند. این فهرست یا کیسه داروها می‌تواند به پزشکتان کمک کند که داروها یا مکمل‌هایی را شناسایی کند که ممکن است فشار خون شما را بالا برده باشند.
برای مثال، مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن (ادویل) می‌تواند فشار خون را بالا ببرد. مصرف داروهای ضد احتقان یا ضد گرفتگی بینی (مانند فنیل‌فرین که در بسیاری از داروهای سرماخوردگی دیده می‌شود)، برخی داروهای ضد افسردگی و داروهای کورتونی یا استروئیدی هم می‌توانند فشار خون را بالا ببرند.
درمان علل زمینه‌ای
بیماری‌های زمینه‌ای نیز می‌توانند فشار خون شما را بالا نگهدارند، بنابراین کنترل کردن آنها ضروری است. اما شناسایی اینکه احتمالا شما به یکی از آنها مبتلا هستید، به ارزیابی جسمی کامل نیاز دارد.
برای مثال، ممکن است از دچار بودن خود به عارضه‌ای که فشار خون را تشدید می‌کند، مانند قطع تنفس حین خواب بی‌خبر باشید. نشانه‌های قطع تنفس حین خواب شامل خرخر کردن مزمن با صدای بلند، حملات وقفه تنفسی کوتاه‌مدت (و شاید به خفقان افتادن) و خواب‌آلودگی در طول روز است. بررسی خواب در آزمایشگاه یا رد خانه (با یک وسیله قابل‌حمل) می‌تواند وجود این عارضه را شناسایی کند.
علل فشار خون بالای مقاوم
پرفشاری خون مقاوم که با وجود درمان با چند دارو برطرف نمی‌شود، علل احتمالی بسیاری دارد. از جمله دلایل اصلی این عارضه مصرف بیش از حد نمک که باعث کاهش اثربخشی داروهای ضد فشار خون می‌شود، فراموش کردن مصرف دوزهای داروها یا مصرف نامرتب آنها است.
دلایل دیگر این عارضه شامل:
- افزایش وزن
- قطع تنفس حین خواب
- مصرف بالای الکل
- درد مزمن
- تصلب شرائین که باعث التهاب دیواره‌های شریان‌ها می‌شود.
- تداخل داروها
- حملات وحشت‌زدگی
- میزان بالای هورمون آلدوسترون (که باعث می‌شود بدن سدیم و آب را نگهدارد).
- مشکلات کلیوی
- خوردن شیرین‌بیان که حاوی ترکیبی است که فشار خون را افزایش می‌دهد.
تغییرات سبک زندگی
تقویت عادات و رفتارهای سالم زندگی برای به حداکثر رساندن اثراتشان یکی از کارهایی است که می‌تواند به کنترل فشار خون بالای مقاوم کمک کند. این کار را با خوردن رژیم غذایی با پایه گیاهی که مقدار نمک آن پایین است، شروع کنید: هدفتان این باشد که میزان مصرف نمکتان را به کمتر از ۲۴۰۰ میلی‌گرم در روز برسانید.
شما همچنین باید دست کم هفت ساعت در شب بخوابید، سیگار را ترک کنید و وزن سالمتان را حفظ کنید. گاهی کم کردن وزن در حد فقط ۲ تا ۴.۵ کیلوگرم می‌تواند تفاوت‌های معنی‌داری در فشار خون برای افرادی ایجاد کند که اضافه وزن دارند.
اگر ورزش چندانی نمی‌کنید، اکنون زمان شروع آن فرا رسیده است. ورزش می‌تواند از راه‌ها یبسیار سلامت قلب و عروق را تقویت کند و یک بررسی کوچک در سال ۲۰۲۱ نشان داد که ورزش هوازی (ورزشی که باعث افزایش فعالیت قلب و ریه‌ها می‌شود) ممکن است درمان موثری دیگری برای پرفشاری خون مقاوم باشد.
در این بررسی، افرادی که پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری یا هر دو ورزش را- برای ۴۰ دقیقه سه بار در هفته برای ۱۲ هفته انجام داده بودند- فشار خونشان تا حد هفت نمره در اندازه‌گیری فشار خون سیستولی (حداکثر) و پنج نمره در اندازه‌گیری فشار خون دیاستولی (حداقل) در مقایسه با افرادی که ورزش نمی‌کردند، پایین آمده بود.
چه کار دیگری می‌شود کرد؟
اگر این راهبردها برای کاهش فشار خون موثر نباشند، پزشکتان ممکن است داروهای بیشتری برای شما تجویز کند. اما مایوس نباشید، بدون توجه به اینکه در حال حاضر چه داروهایی مصرف می‌کنید، پزشکتان باید بتواند تغییراتی قابل عمل در داروهای ضد فشار خونتان ایجاد کند که عدد فشار خونتان را پایین بیاورد.
منبع: خبرنامه بهداشتی هاروارد