همشهری آنلاین ـ ثریا روزبهانی: برای نخستین بار اتوبوس در ایران توسط تاجر بلژیکی در شهر رشت مورد استفاده قرار گرفت، اما به مرور زمان و با توجه به میزان کرایه، سودآوری و زیرساخت‌های حمل‌ونقل توجیه اقتصادی آن رد شد.
۳ شاهی کرایه بده
همان اتوبوس به یکی از تجار ایرانی به نام (معین‌التجار) فروخته شد. او نیز پس از انقلاب مشروطه اتوبوس خود را به تهران آورد و با کرایه هر نفر سه شاهی اتوبوس در تهران فعال و به مرور زمان تقاضا برای استفاده از این خودرو بیشتر از قبل شد.
پس از چند سال با ورود چند اتوبوس توسط تجار مختلف به شهر رونق زیادی در جابه‌جایی مسافر شکل گرفت، اما اغلب اتوبوس‌ها با توجه به مسافت طی‌شده از اروپا تا مقصد به کارگیری در ایران، به دلیل بعد مسافت مستهلک می‌شدند،برای همین از مردم کرایه بیشتری می‌گرفتند.بر این اساس، نخستین اتوبوس‌های مونتاژ شده در سال ۱۲۹۰ شمسی وارد تهران شد که حدود ۵درصد جابه‌جایی مسافران آن زمان به‌وسیله پنج دستگاه اتوبوس انجام می‌شد.در نهایت این اقدام باعث پایه‌گذاری صنعت اتومبیل‌سازی در ایران شد.
راه اندازی اداره مخصوص اتوبوس‌ها
در زمــــان صدارت وثوق‌الدوله در سال ۱۲۹۸ با توجه به افزایش نارضایتی مردم از نحوه جابه‌جایی مسافر، دولتمردان تصمیم گرفتند تا با ایجاد یک اداره به سازماندهی و نظم‌بخشیدن به حمل‌ونقل شهری بپردازند که پس از مدتی بحث و تفحص این اداره در بلدیه یا همان شهرداریی امروزی پایه‌گذاری شد.
شهرداری موظف شد قوانینی وضع کند تا تسهیلات لازم را برای مسافران ایجاد کند که این قوانین شامل میزان کرایه، زمان کار ناوگان، تثبیت خطوط و آیین‌نامه انضباطی بود. در نخستین گام، شهرداری تمام اتوبوس‌ها را موظف به دریافت پلاک شناسایی خودرو کرد و در زمان «کریم آقا بوذرجمهری»، برای کنترل خطوط، برای هر خط ناظری انتخاب کردند.
در شهریور ۱۳۲۰ تعداد صد دستگاه اتوبوس در تهران کار می‌کردند که حدود ۹۰ دستگاه آن بنز بود.در همین سال اتوبوس‌های «زایس» روسی وارد ایران شد و در سال ۱۳۳۱ دولت سهیلی اجازه فعالیت شرکت‌های خصوصی حمل‌ونقل را صادر کرد.