همشهری آنلاین - مریم قاسمی : اگر بخواهیم درباره پروفسور «حسین فخیمی»، دستاوردها و آثارش بگوییم، باید ساعت‌ها حرف بزنیم. مختصر بگوییم که متولد ١٣٢٤ است. دانش‌آموخته رشته طراحی از دانشکده هنرهای زیبای مادرید و دارنده گواهی مجسمه‌سازی از «دن خوان آوالوس»، مجسمه‌ساز مشهور اسپانیایی، آموزش طراحی را نزد استاد «حسین شیخ» در هنرستان کمال‌الملک گذرانده و نشان درجه عالی ساخت مدال و نشان از دانشکده هنرهای زیبای مادرید را در کارنامه دارد.در گفت‌وگو با او از چگونگی ساخت مجسمه خیام نیشابوری خبر می‌گیریم و متوجه می‌شویم که او قریب به دو دهه پیش در این مسیر چه کرده است.
در بیست و پنجمین روز از سال ١٣٨٣ جمعی از اساتید و ریاست دانشگاه اوکلاهمای آمریکا درخواست خود را مبنی بر ساخت یک مجسمه از خیام نیشابوری به نماینده سفارت جمهوری اسلامی ایران در رم و شهر فلورانس ایتالیا تحویل دادند. پس از آن قراردادی مابین نمایندگی سفارت ایران در رم و پروفسور فخیمی برای ساخت و نصب پیکر حکیم عمر خیام نوشته می‌شود تا پس از ساخت، در محل مورد نظر که بعد از مدتی اعلام شد، جانمایی و نصب شود.
در این قرارداد مقرر شده بود که مجسمه خیام نیشابوری پس از ساخت و تایید نماینده دانشگاه اوکلاهمای آمریکا، ابتدا به شهر فلورانس برده شود و از آنجا به شهر نیویورک و دانشگاه اوکلاهمای آمریکا منتقل و در مکان مورد نظر نصب شود، چراکه روابط خارجی بین ایران و آمریکا و اعمال تحریم‌ها به گونه‌ای بود که این کار تنها با رایزنی فرهنگی نمایندگی سفارت ایران در رم امکان‌پذیر بود و البته با وجود مشکلات پیش رو با موفقیت انجام شد.
اما ساخت مجسمه حکیم نیشابوری به همین راحتی‌ها نبوده است. پرفسور «حسین فخیمی» برای ساخت این اثر سال‌ها رنج و سختی کشیده است: «به جز مدت زمانی که برای مطالعه و تحقیق درباره شناخت شخصیت خیام صرف شد، یک سال و نیم زمان برد تا سنگ مورد نظر را در یکی از معادن کشور در عمق ٢٠٠ متری زمین پیدا کنم. ساخت این مجسمه به ارتفاع ٢ متر با پایه‌های ٣٤ سانتی‌متری جداگانه و وزن ١٨ تن حدود ١١ سال زمان برده است.»
جالب اینکه پس از ساخت این مجسمه بی‌نظیر از کشورهای مختلفی همچون روسیه، رومانی و ارمنستان نیز درخواست‌هایی برای ساخت و نصب مجسمه این شاعر نامدار ایرانی مطرح شده و مسئولان در حال رایزنی هستند.
او درباره سایر ویژگی‌های مجسمه عمر خیام نیشابوری می‌گوید: «چهره خیام در این اثر متفکر و در حال اندیشه به تصویر کشیده شده است. «زیچ» به عنوان نمادی از ابزار ستاره‌شناسان، زیر دست مجسمه قرار گرفته و معادلات و قضیه پاسکال نیز بر لوحی در کنار مجسمه تعبیه شده است. همچنین اسطرلابی نیز در کنار مجسمه قرار گرفته که نشانگر تبحر و مهارت حکیم در ریاضیات است. همچنین یک فرش به عنوان نماد ایرانی در پایین این پیکره و روی پایه تندیس نصب شده است.»
پرفسور فخیمی اضافه می‌کند: «برخی از نقوش روی این مجسمه هم متعلق به عصر خیام است و بته‌جقه‌های آن متعلق به دوران صفویه است و تلفیق این نقوش به خاطر این است که بازدیدکننده‌ها با دیدن این نقوش اسلیمی و بته‌جقه که تداعی‌کننده فرهنگ ایران است با این اثر زودتر ارتباط برقرار کنند.»
«دیوید برن»، رئیس سابق دانشگاه اوکلاهما، با ٣٠ هزار دانشجو، کسی است که یک مرکز زبان فارسی و ایران‌شناسی در این دانشگاه راه اندازی کرده است. او درباره اینکه چرا خواهان ساخت و نصب مجسمه شاعر و حکیم ایرانی در این محل بوده، گفته :«این ریاضیدان، ستاره‌شناس و شاعر بزرگ، نمادی از تمدن الهام‌بخش ایرانیان است و باید مجسمه‌اش اینجا باشد تا دانشجویان ما او را بشناسند و احترام بگذارند.»
دکتر «مهدی فریدزاده»، رئیس سابق انجمن بین‌المللی فرهنگ ایران در نیویورک، درباره زمان انتقال مجسمه خیام نیشابوری از تهران به فلورانس و از آنجا به دانشگاه اوکلاهمای آمریکا گفته است که ساخت این مجسمه حدود ١١ سال طول کشید و از زمان ساخت تا انتقال به این محل یک سال زمان برد و علت اصلی آن تحریم‌هایی بود که برای ایران در نظر گرفته بودند که با تلاش وکلای ایرانی بر طرف شد.
مجسمه حکیم عمر خیام نیشابوری، ساخته پروفسور فخیمی، در سال ١٣٩٤ در محل مورد نظر نصب و در معرض دید دانشجویان رشته زبان فارسی و ایران‌شناسی دانشگاه اوکلاهامای آمریکا قرار گرفته است.