همشهری آنلاین - پریسا نوری: حالا کودکان کار مرکز پرتو با درخشش در رقابت‌های ورزشی تیم‌های فوتبال نوجوانان منطقه۴ دریچه جدیدی به روی این مرکز و زندگی خود باز کرده‌اند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
چکش و سمباده به جای کیف و کتاب
«وحید»، کاپیتان تیم فوتبال مرکز پرتو است. با اینکه ۱۵ سال دارد اما قد و قواره ریزه‌اش سنش را کمتر نشان می‌دهد. نگاهش که به کاپ قهرمانی می‌دوزد که روی طاقچه اتاق مدیر مرکز جا خوش کرده و برق شادی و غرور در چشمان درشتش می‌درخشد. وحید کم حرف و خجالتی است، برای اینکه سر حرف را باز کنیم از او می‌خواهیم از زندگی و علاقه‌اش به فوتبال بگوید: «عاشق فوتبالم.» با خجالت سرش را پایین می‌اندازد و دستان پینه بسته و زمخمتش از روزگار تلخی که بر او رفته حکایت دارد. از ۱۰ سالگی پس از فوت پدر در اوج موفقیت تحصیلی، دفتر و خودکار را زمین گذاشته و به جایش چکش و سمباده به دست گرفته و با مشکلاتی که در این سال‌ها شانه نحفیش را خمیده کرده، حرف نمی‌زند. «سیدرضا فقهی» مدیر مرکز پرتو درباره استعداد تحصیلی وحید اینطور می‌گوید: «خیلی درس‌خوان و زرنگ بوده و همیشه در مدرسه نمره‌های خوبی می‌گرفته، اما بعد از فوت پدرش به ناچار درس را رها کرده تا مرد و نان‌آور مادر و سه خواهر و برادر کوچکترش باشد.»
او ادامه می‌دهد: «وحید در ورزش هم خیلی استعداد دارد. او و سایر بچه‌های کار چون با سختی بزرگ شده‌اند بدن ورزیده ای دارند و در ورزش موفق هستند. آنها بیشتر سرکارند و در هفته یکی دو ساعت بیشتر فرصت تمرین فوتبال نداشتند، اما در نهایت نتیجه زحماتشان را گرفته و در منطقه ۴ قهرمان شدند.»
او می‌افزاید: «مسابقات فوتبال بین تیم‌های نوجوانان و جوانان منطقه ۴ هر سال برگزار می‌شود و بچه‌های مرکز پرتو با اینکه مشکلات متعددی دارند و هر کدام به نوعی بار زندگی را به دوش می‌کشند بارها در این مسابقات برنده شده‌اند.»
مرا «بیرانوند» صدا می‌کنند!
«علیرضا» ۱۴ ساله دارد و یکی دیگر از نوجوانان مرکز پرتو است که با قد و قامت بلندش دروازه بان تیم شده، او علاقه‌اش به «علیرضا بیرانوند» و هم‌نامی‌اش با دروازه‌بان تیم ملی کشورمان باعث شده که دوستانش سر به سرش بگذارند و او را به شوخی «بیرانوند» صدا کنند. خودش هم که از این وجه تشابه رضایت دارد و با خنده می‌گوید: «بیرانوند هم از نوجوانی کار می‌کرد و در نهایت با تلاش و کوشش معروف و پولدار شد، من هم می‌خواهم مثل او شوم.»
فقهی از زندگی علیرضا اینطور می‌گوید: «از ۲ سال پیش که پدرش به خاطر مریضی معلول و خانه‌نشین شده، به ناچار مدرسه را رها کرده و در یک چاپخانه کار می‌کند. او ۳ خواهر دارد که دو تا از آنها سر چهارراه گلفروشی می‌کنند و یکی‌شان که کوچکتراست هنوز به مدرسه می‌رود.»
علیرضا صحبت‌های فقهی را اینطور تکمیل می‌کند: «ساعت ۸ صبح بعد از اینکه برای خانه نان می‌خرم به سر کار می‌روم و تا ساعت ۷ در چاپخانه مشغول هستم. آنجا همه کاری می‌کنم از جارو و تمیز کردن دستگاه‌ها تا برش کاغذ. به تازگی هم صحافی کتاب یاد گرفته‌ام. صاحبکارم آدم خوبی است چون هر وقت تمرین یا مسابقه دارم، به من مرخصی می‌دهد.»
استعدادهای درخشان
بچه‌های مرکز پرتو، نه فقط در ورزش که در درس هم نمونه هستند. این را مدیر مرکز تأکید می‌کند و برای اثبات حرف‌هایش کارنامه بچه‌های مرکز را که اغلب معدلشان ۲۰ است، نشان می‌دهد و می‌گوید: «خوشبختانه برخی از بچه‌های ما که اغلب دختر هستند هنوز به مدرسه می‌روند. آنها استعداد عجیبی در درس و تحصیل دارند. به طوری که معدل اغلبشان ۱۹ و ۲۰ است. برای تشویق این بچه‌ها برایشان جایزه و اردوی تفریحی برگزار می‌کنیم.»
آموزش زبان انگلیسی بخشی از خدمات مرکز پرتو است که هفته‌ای ۳ نوبت ارائه می‌شود و مورد استقبال بچه‌های این مرکز قرار گرفته است. در کلاس زبان حدود ۳۰ کودک و نوجوان به ردیف کنار هم نشسته‌اند و با اشتیاق همراه خانم معلم کلمات انگلیسی را تکرار می‌کنند. «مهدیه» ۹ ساله علاوه بر کتاب انگلیسی، یک کتاب قرآن هم همراه دارد. فقهی می‌گوید: «مهدیه ۶ جزء قرآن را حفظ کرده و تصمیم دارد حافظ قرآن شود. او از ۳ سالگی پدرش را از دست داده و مادرش با دستفروشی زندگی‌شان را اداره می‌کند تا دخترش درس بخواند.»
دستان کوچک و مشکلات بزرگ
ارائه برنامه‌های آموزشی شامل سوادآموزی، آموزش زبان‌های خارجی، آموزش مهارت‌های زندگی، برگزاری اردوهای تفریحی و ... و برنامه‌های اجتماعی، از جمله خدمات مددکاری اجتماعی، روانشناختی، پزشکی و طرح تأمین لباس گرم، کیف و کفش، سبد ارزاق و ... از محورهای فعالیت مدیریت شهری در حوزه کودکان کار و خیابان است. اما از نظر مدیر مرکز پرتو این امکانات و حمایت‌ها کافی نیست. مدیر مرکز پرتو و مدیرعامل خیریه محبا دراین‌باره می‌گوید: «در حال حاضر بیشترین مشکلی که این بچه‌ها به عنوان نان‌آور و سرپرست خانواده دارند تأمین پول پیش و اجاره خانه است، موضوعی که این روزها برای مردان بزرگسال هم یک دغدغه است چه رسد به این بچه‌ها.»
او ادامه می‌دهد: «در روزهای اخیر حداقل ۱۰ تا از این بچه‌ها به من گفته‌اند صاحبخانه‌شان قیمت رهن و اجاره خانه را به شدت بالا برده و تأمین آن از توانشان خارج است.»
او به صورت نامحسوس به وحید کاپیتان تیم فوتبال اشاره کرده و می‌گوید: «وحید تا امروز بابت خانه‌ای که در آن زندگی می‌کنند. ۳۰ میلیون رهن و یک میلیون اجاره می‌داده اما حالا صاحبخانه گفته باید مبلغ ودیعه را ۱۰۰ میلیون و اجاره را ۳ میلیون کنند وگرنه اثاثشان را در کوچه می‌ریزد. فعلا از صاحبخانه وحید وقت گرفته‌ایم تا با کمک خیران و نیکوکاران یا پول را جور یا یک خانه دیگر برایشان تهیه کنیم ولی این مشکل خیلی از بچه‌های این مرکز است و ما برای حل آن به لطف خدا و چشم به دست خیران و نیکوکاران داریم.»
مرکز پرتو محله خاک سفید در خیابان شهید زهدی (امین)، کوچه مبین‌علی قرار دارد.