همشهری آنلاین - مریم قاسمی: قدرت مانور موتورسیکلت در عبور از موانع، ترافیک و حتی چراغ‌های راهنمایی باعث شده تا نگاه خوبی به عملکرد موتورسواران وجود نداشته باشد. بارها برای همه ما پیش آمده که وقتی در حال عبور از پیاده‌رو هستیم، ناگهان موتورسواری با سرعت و صدای زیاد از کنارمان گذشته و آرامشمان را بر هم زده است. به همین دلیل پلیس راهور، طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی را برای کاهش تخلف موتورسواران و ایجاد رضایت میان شهروندان تدارک دیده است. برای مثال، اجرای طرح «موتورسوار خوب» که در چند مرحله در نقاط مختلف شهر تهران به اجرا در آمده یکی از این نمونه‌هاست. در این طرح از موتورسوار متخلف خواسته شد کاور مخصوص راهور بپوشند و در محل بمانند و به دیگر موتورسواران متخلف هشدار بدهند تا رفتار اشتباه خود را اصلاح کنند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
البته این روزها رد چرخ موتورسیکلت‌ها را در همه جای پایتخت به وضوح می‌توان دید؛ در خط‌های ویژه اتوبوس‌های تندرو، میان کوچه‌های باریک، حیاط خانه‌ها، راهروی آپارتمان‌ها و در لحظه لحظه روزهای پرازدحام این شهر ۱۴ میلیون و ۱۶۰ هزار نفری، حرکت شتابان موتورها را می‌توان نظاره کرد و صداهای گوشخراش آنها را به تناوب شنید. آنچه این حضور را پررنگ و آزاردهنده می‌کند، بی‌توجهی اغلب موتورسواران به قوانین راهنمایی و رانندگی و تجاوز به حریم آرامش و آسایش شهروندان است.
موتورسوارها در کجاها بیشترند
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۱۸ درباره وضعیت موتورسواران و محل اصلی فعالیت آنها در این محدوده می‌گوید: «بیشترین تعداد تردد موتورها در منطقه ما در محدوده میدان معلم، اطراف بوستان قائم(عج) و خیابان‌های شهیدان بهرامی، شادآباد، حیدری شمالی و جنوبی دیده می‌شوند. از این میزان، درصد کمی به فعالیت موتورتاکسی‌ها و حجم زیادی به عبور پیک‌های موتوری آنلاین و اغذیه‌فروشی‌ها اختصاص دارد. در واقع این محل‌ها، معابری برای تبادل سفر و کسب و کار هستند.»
«فرجاد احمدی راد» در پاسخ به این سؤال که آیا قوانین مدونی برای موتورسوارها وجود ندارد یا اینکه قوانین وجود دارند، اما برخی از شهروندان موتورسوار به آنها عمل نمی‌کنند؟ پاسخ می‌دهد: «موتور وسیله‌ای است که مانند دیگر وسایل نقلیه تلقی می‌شود و راکبان آنها موظف به رعایت تمامی قوانین راهنمایی و رانندگی هستند. اما در بسیاری از موارد ما شاهد بی‌توجهی موتورسواران به علائم و هشداردهنده هستیم. عدم استفاده از کلاه ایمنی، عبور از چراغ قرمز، بی‌توجهی به تابلوهای ورود ممنوع، گردش به چپ و راست بدون استفاده از راهنما و عبور از پیاده‌روها تخلفاتی هستند که هم در اوضاع ترافیکی منطقه ۱۸ بی‌نظمی به وجود می‌آورند، هم باعث ایجاد تصادف می‌شوند و هم آرامش و سلامت موتورسواران و شهروندان را به مخاطره می‌اندازد. برای موتورسواران، قوانین ویژه‌ای هم وجود دارد مانند لزوم استفاده از کلاه ایمنی و ضوابط مخصوص سرنشین‌های ترک موتور که به‌طور معمول موتورسواران به این قوانین هم بی‌توجه‌اند.»
برخورد جدی می‌تواند تا اندازه ای کارساز باشد
احمدی راد درباره راه‌های پیشگیری از این تخلفات می‌گوید: «در درجه اول برخورد جدی و قاطع می‌تواند تأثیرگذار باشد. در بسیاری از موارد افراد متخلف، ناآگاهی از قوانین را دلیل انجام آن تخلف می‌دانند و در واقع این بی‌اطلاعی را دستاویزی برای عمل نکردن به قانون قرار می‌دهند. این در حالی است که راننده‌ای که گواهینامه دارد از تمامی قوانین مربوط به راهنمایی و رانندگی باخبر و مطلع است. در دیگر قوانین شهری و مدنی هم این اتفاق ممکن است رخ دهد. تصور کنید شخصی با ادعای ناآگاهی از قانون، اقدام به حمل سلاح سرد یا گرم کند. آنگاه چه مشکلاتی پیش خواهد آمد؟»
معاون حمل‌ونقل و ترافیک شهردار منطقه ۱۸ اضافه می‌کند: «علاوه بر اینکه با موتورسواران متخلف برخورد قاطع نمی‌شود، قوانین موجود در این زمینه هم کاستی‌هایی دارد. زمانی که فردی تخلف می‌کند و با یک جریمه مختصر بخشیده می‌شود یا وقتی قانون این اجازه را می‌دهد که با اعتراض متخلف به مراجع مربوط، میزانی از جریمه‌ها کاهش پیدا کند، متخلفان دوباره این خطاها را تکرار می‌کند. اگر جریمه‌ها سنگین‌تر باشند و به شخص تعلق بگیرند، یعنی اینکه به جای جریمه و ثبت پلاک موتور، جریمه با شماره کارت ملی افراد ثبت شود، میزان جرائم تا حد بسیاری کاهش پیدا می‌کند و بسیار تأثیرگذارتر است.»
نیازی به مسیر ویژه موتورسواران نیست
خیلی‌ها عقیده دارند که ایجاد مسیرهای ویژه موتورسواران می‌تواند در کاهش تخلفات و تصادفات تأثیرات مثبت داشته باشد؟ اما احمدی راد می‌گوید: «اگر تمامی موتورسواران قوانین را رعایت کنند، نیازی به راه‌اندازی این خطوط نیست و می‌توانند در کنار دیگر اتومبیل‌ها بدون ایجاد حادثه رفت‌وآمد کنند. از سوی دیگر، برای راه‌اندازی خطوط ویژه باید هزینه‌ها و فایده‌ها را در نظر گرفت. به معنای اینکه راه‌اندازی این خط در مصرف سوخت، آلودگی هوا و میزان سفرها چه اندازه تأثیرگذار خواهد بود. برای مثال، اگر برای خودروهای پرسرنشین مسیرهایی ویژه در نظر گرفته شود، مزایای بسیاری را به همراه خواهد داشت. اما به نظر نمی‌رسد که ساخت این مسیرها برای موتورسوارها چندان تأثیرگذار باشد.»
او در پاسخ به این پرسش که آیا طرحی برای ساماندهی موتورتاکسی‌ها وجود دارد؟ می‌گوید: «بله. سازمان ترافیکی شهرداری تهران، طرح‌هایی را برای این منظور در دستور کار قرار دارد و در این زمینه اقداماتی جدی انجام می‌دهد. به دلیل اینکه تعداد این وسایل نقلیه در شهر تهران بسیار زیاد است؛ چراکه با هزینه‌ای کم و شرایط اقساطی می‌توان آن را خریداری کرد. این روزها تعداد موتورتاکسی‌ها در همه مناطق شهر افزایش پیدا کرده و نیازمند قانون ضوابط خاصی شده است.»
تفاوت نرخ کرایه موتورهای سر راهی و آنلاین
شاید اگر ۱۰۰ سال قبل، حدود سال ۱۳۰۲ هجری شمسی، «کریم بوذرجمهری»، شهردار وقت تهران، کرایه استفاده از موتورها را هم مانند کرایه سوار شدن بر شتر و اتول و درشکه معین می‌کرد، امروز شاهد این نابسامانی در دریافت کرایه توسط موتورتاکسی‌های خیابانی نبودیم! جدای از این مزاح، در مقایسه ارقام باید گفت، موتورسیکلت‌های گذری و راهی برخلاف خدمات موتوری آنلاین کرایه ثابتی ندارند. آنهایی که زیاد از این وسیله استفاده می‌کنند به خوبی می‌دانند این وسیله نرخ‌گذاری مدونی ندارد و راکبان آنها برای مسیرهای ثابت کرایه‌های متفاوتی دریافت می‌کنند. این مبلغ در واقع به‌طور توافقی بین مسافران و موتورسیکلت‌سواران تعیین می‌شود و تا میزان زیادی به آگاهی مسافر از نرخ موتور برای حمل‌ونقل بستگی دارد.
به گواه آنهایی که زیاد موتورسواری می‌کنند، بارها اتفاق افتاده که مسیری که در یک روز ۳۰ هزار تومان قیمت‌گذاری شده، در روز دیگر با ۲۰ هزار تومان هم طی می‌شود. البته این وضع فارغ از قیمت‌گذاری پیک‌های موتوری آنلاین است که بخشی از کرایه را خود شرکت‌ها بابت کارمزدشان برمی‌دارند. این نکته را هم بایدگفت که معمولا پیک‌های موتوری آنلاین فقط به حمل کالاها و کارهای خدماتی می‌پردازند که هزینه کارهای خدماتی نیز بیشتر است. اما برای یک رقم میانگین درخیابان‌های تهران می‌توان قیمتی عادلانه از بین هزار و یک نرخ موتورسواران ارائه داد!