همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: آن طور که درباره تاریخچه ساخت حمام نواب آمده، این حمام توسط ساراسلطان خاتون و سارا هاجرخاتون فرزندان فردی به نام نواب در منطقه عودلاجان تهران ساخته شد و همان‌ها مالکان این حمام تاریخی بودند. پس از دختران نواب، رمضان، محمد و یزدان بهرامیان مالکان این حمام تاریخی بودند.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
روایت است ابتدا این حمام رونق بسیاری داشت و خیلی از درباریان پهلوی اول از این حمام استفاده می‌کردند، اما کم‌کم با ساخت حمام در داخل خانه‌ها، این حمام از رونق افتاد و صاحبانش از پس مخارج نگهداری آن برنیامدند و شهرداری، آن را از مالکان خرید و بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان یرای بازسازی، مرمت و احیای این حمام تاریخی هزینه کرد.
حمام نواب در سال ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و پنج سال پس از آن به همت شهرداری منطقه ۱۲ تهران ، اتحادیه صنایع‌دستی کشور ، سازمان میراث فرهنگی صنایع‌دستی و گردشگری استان به مرکز صنایع‌دستی شهر تهران تبدیل شد، اما اکنون این مرکز صنایع‌دستی فعالیت ندارد.
مساحت حمام نواب بیش از هزارمترمربع است. این حمام قبلاً یک چاله حوض و سه خزینه داشت که چاله حوض آن، از بزرگ‌ترین چاله حوض‌های تهران بود و آب مورد نیاز آن از قنات «حاج علیرضا» تأمین می‌شد.حمام تاریخی نواب ویژگی‌های منحصر به فرد دیگری هم دارد. برای مثال برای جلوگیری از اتلاف گرما و امکان استفاده از آب قنوات و چشمه‌ها در استحمام، پایین‌تر از سطح زمین و با مصالحی همچون آجر، آهک، ساروج، سنگ و کاشی ساخته شده است. این حمام کتیبه کاشیکاری داشت که در فیلم قیصر به نمایش در آمد ولی اکنون این کتیبه‌ها وجود ندارند. همچنین حمام قیصر نیز مانند دیگر حمام‌ها از هشتی (فضای سرپوشیده متصل به کوچه و ورودی)، سربینه (رخت کن حمام)، گرمخانه، سرویس بهداشتی، خزینه، استخر و ستون تشکیل شده است.