همشهری آنلاین- سارا جعفرزاده: قرص ب۲ یکی از اینهاست و به طوریکه حتی برخی از افراد سالم نیز این قرص را مصرف می‌کنند و در مدت زمان کوتاه و بدون سر و صدا به این قرص معتاد می‌شوند.
قرص «بوپرنورفین» در ظاهر یک قرص ساده اما شبه‌مخدر است. این قرص نه توسط فروشندگان موادمخدر و نه در بازار سیاه ناصرخسرو بلکه در عطاری‌ها به وفور پیدا می‌شود. حالا اینکه این قرص چگونه به دست صاحبان عطاری‌ها می‌رسد؟ سوالی است که سعی کرده‌ایم در این گزارش به آن پاسخ دهیم. به گفته صاحبان عطاری‌ها و افرادی که تجربه استفاده از قرص ب۲ را دارند، افراد با مصرف این قرص در مدت زمان سه ماه به دام اعتیاد می‌افتند و وقتی متوجه می‌شوند که کار از کار گذشته و به این قرص عادت کرده‌اند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
قرص ب۲ چیست؟
«بوپرنورفین» نام قرصی است که در بازار بیشتر با نام «ب۲» شناخته می‌شود، این قرص شبه‌مخدر است و به درمان اعتیاد به اپیوئیدها (مواد افیونی) به کار برده می‌شود. در حقیقت این دارو نوعی مُسکن قوی و ضد درد است که در برخی از مراکز ترک اعتیاد برای درمان از آن استفاده می‌شود و بسیاری از افراد سالم به دلیل آگاه نبودن از عوارض این قرص، از آن استفاده می‌کنند و در نهایت به این قرص معتاد می‌شوند. مصرف این قرص توسط افراد عادی عوارض جبران‌ناپذیری به دنبال دارد.
فروش زیرزمینی
برای کسب اطلاعات در این زمینه، راهی عطاری در خیابان گلبرگ می‌شویم. صاحب مغازه مردی است که وقتی از او می‌پرسیم قرص ب۲ دارید، با کمی تأمل می‌گوید: «نداریم». بعد از چند ثانیه مکث ادامه می‌دهد: «قرص ب۲ را کسانیکه اعتیاد دارند مصرف می‌کنند شما برای چه کاری می خواهی؟ خودت را بدبخت نکن اگر اعتیاد به مواد خاصی نداری الکی این قرص را نخور.» از او می‌پرسیم مگر این قرص چه عوارضی دارد؟! او می‌گوید: «این قرص را افراد معتاد زیر نظر پزشک و طبق یک میزان خاص در یک دوره مشخص و محدود مصرف می‌کنند و بعد از پایان دوره، مصرف قرص قطع می‌شود. خود ما عطارها تمایلی نداریم این قرص را در اختیار افراد سالم بگذاریم اما چه کنیم که دخلمان با خرجمان نمی‌خواند.»
بعد سراغ عطاری دیگری در محله نارمک می‌رویم. «علی رحیمی» صاحب مغازه است و درباره مصرف قرص ب۲ می‌گوید: «این قرص، محرک است و البته با تجویز پزشک برای ترک اعتیاد استفاده می‌شود اما میزان مصرف قرص باید توسط پزشک تعیین شود و عده‌ای از افراد سالم خودسرانه این دارو را مصرف می‌کنند. در صورتیکه اگر فرد اعتیاد داشته باشد این قرص را باید طبق قاعده خاصی مصرف کند و پس از ۵ روز از اولین مصرف یک چهارم از میزان مصرف قرص کم می‌کند. درحالی که چون این قرص نشئگی بالایی دارد، فرد سالم به دلیل لذت بردن، قرص را به صورت کامل مصرف و در نهایت به این قرص اعتیاد پیدا می‌کند و به نوعی از چاله به چاه می‌افتد. در اکثر عطاری‌ها این قرص در دسترس است. البته فروش آن به صورت زیر زمینی است و تخلف محسوب می‌شود. اما عطاری‌ها به خاطر سودی که در فروش دانه‌ای قرص است آن را عرضه می‌کنند.»
قابل تهیه در عطاری
این قرص چگونه و در کجا عرضه می‌شود؟ با نگاه به قفسه‌های عطاری‌ها می‌توان دریافت که انواع و اقسام قرص لاغری، چاقی یا تقویتی در عطاری‌ها عرضه می‌شود درحالیکه بخشی از این قرص‌ها در داروخانه‌ها هم قابل تهیه است اما از چند سال پیش قرصی به قفسه‌های زیرزمینی عطاری‌ها اضافه شده که ردی از آن در داروخانه‌ها پیدا نمی‌شود.
ب۲ قرصی است که این روزها در عطاری‌ها مشتریان پر و پاقرص از جوانان دارد و در مراکز ترک اعتیاد توزیع می‌شود، چگونه از عطاری‌ها سر درمی‌آورد؟ رحیمی می‌گوید: «قرص ب۲ یک داروی محرک است و این قرص در برخی کمپ‌ها و مراکز ترک اعتیاد استفاده می‌شود و تاجایی که اطلاع دارم برخی از مراکز ترک اعتیاد با ارائه کد ملی فرد معتاد از مراجع مربوطه این قرص را تهیه می‌کنند و از طرفی به صورت آزاد و با قیمت بالاتر آنها را در اختیار صاحبان عطاری قرار می‌دهند و صاحبان عطاری در بازار سیاه این قرص را می‌فروشند.»
ب۲ دانه‌ای ۵ تا ۱۰ هزار تومان
«این روزها پیدا کردن قرص ب۲ در بازار سخت شده چون قیمتش بالا رفته است.» این جمله را صاحب عطاری دیگری در حوالی محله عبدل آباد به محض پرسش درباره قرص ب۲ می‌گوید. «مقداد آباد» صاحب عطاری ادامه می‌دهد: «قرص ب۲ در مغازه‌ام می‌فروختم اما مدتی است کلا این قرص در عطاری‌ها کم پیدا می‌شود. این قرص را توسط یک شخصی که رابط بین خودم و یک مرکز ترک اعتیاد بود تهیه می‌کردم. برای مرکز ترک اعتیاد این قرص دانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ تومان آب می‌خورد اما آنها در بازار سیاه آن را به قیمت دانه‌ای هزار و۵۰۰ تومان می‌فروختند. اما این روزها برخی از دست‌اندرکاران مراکز ترک اعتیاد قرص ب۲ را دانه‌ای ۵ تا ۶ هزار تومان به عطاری‌ها می‌فروشند.»
اینکه چرا این دارو به صورت دانه‌ای عرضه می‌شود، سوالی است که آباد آن را اینطور جواب می‌دهد: «افرادی که به مراکز ترک اعتیاد مراجعه می‌کنند با ارائه کد ملی به صورت بسته‌ای و با قیمت بسیار مناسب این دارو را تهیه می‌کنند اما افرادی که از عطاری این دارو را می‌خرند تا دو ماه پیش دانه ۲۵۰۰ تا ۳۵۰۰ تهیه می‌کردند اما در حال حاضر باید برای هر دانه قرص ۵ هزار تومان پرداخت کنند. البته عطاری‌های بالای شهر تا دانه‌ای ۱۰ هزار تومان این قرص را می‌فروشند. علت فروش دانه‌ای این دارو هم، سود بیشتر آن عطاری یا شخص است.»
جوانان مشتری پرو پاقرص
بر اساس بررسی‌های به دست‌آمده از عطاری‌ها، دو دسته از افراد بیش از بقیه مشتری قرص ب۲ هستند. «محسن مرادی» صاحب عطاری در محله هاشم‌آباد است و دراین‌باره می‌گوید: «افرادی که برای تهیه قرص ب۲ به اینجا مراجعه می‌کنند عموما دو دسته هستند یا اعتیاد دارند یا سالم هستند. دسته‌ای که اعتیاد دارند بین گروه سنی ۲۵ تا ۴۰ ساله‌اند که به صورت هفتگی به عطاری‌ها مراجعه و این قرص را تهیه می‌کنند اما گروه دیگر جوانان ۱۶ سال به بالا هستند که این قرص را تهیه و مصرف می‌کنند. آنها که اعتیاد دارند و قرص ب ۲ را درست یا غلط جایگزین مواد افیونی کرده‌اند. اما برخی برای دستیابی به حال خوب و لذت آنی به دام این قرص می‌افتند و رفته رفته به آن اعتیاد پیدا می‌کنند.»
اعتیاد در سه ماه
فردی که اعتیاد ندارد و برای اولین بار قرص ب۲ را می‌خورد حالت خلسه و نشئگی پیدا و تصور می‌کند خیلی راحت می‌تواند این قرص را کنار بگذارند، درحالیکه این تصور غلط است. مرادی دراین‌باره بیشتر توضیح می‌دهد: «مشتری داشتم که اعتیاد نداشت و به صورت تفریحی بر اساس تبلیغات سوء دوستانش، ب۲ مصرف می‌کرد و مدام برای تهیه این قرص به این مغازه می‌آمد. در آن برهه این قرص را در مغازه نداشتم و سعی کردم آن مشتری را نسبت به عوارض این قرص آگاه کنم و به او بگویم که در صورت مصرف مداوم معتاد می‌شود که گوشش بدهکار نبود. بعد از ۶ ماه همان مشتری با رنگ و روی پریده، چشمانی گودافتاده به مغازه‌ام آمد و دوباره دنبال قرص ب۲ بود. متوجه شدم به قرص اعتیاد پیدا کرده است. در صورتیکه قرص ب۲ بیشتر از سه ماه مصرف شود شخص به آن معتاد می‌شود. اگر فرد معتاد زیر نظر پزشک این قرص را برای ترک موادمخدر مصرف کند باید با میزان مشخصی از دارو را در یک مدت زمان محدود استفاده کند اما افراد عادی برای دستیابی به حالت نشئگی خودسرانه این دارو را مصرف می‌کنند و متاسفانه در دام اعتیاد به این دارو گرفتار می‌شوند.»
خطر مرگ
مصرف طولانی مدت قرص ب۲ توسط افراد عادی می‌تواند منجر به صدمات جبران ناپذیری شود. «ایمان . م» یکی از افرادی است که دو سال قرص ب۲ مصرف کرده و دراین‌باره می‌گوید: «سال 1396 شکست مالی خوردم و حال روحی مناسب نداشتم. به پیشنهاد یکی از دوستانم برای رهایی از فکر و خیال، قرص ب۲ مصرف کردم. مصرف من ادامه داشت تا اینکه به خودم آمدم و دیدم اعتیاد پیدا کرده‌ام. من از فکر و خیال رها شده بودم و اما مشکلات بدتری به سراغم‌آمده بود. مدام عصبی می‌شدم و تیک عصبی گرفته بودم. دستانم بی‌اختیار می‌پرید و تب و لرز داشتم. حدود دو سال دائم این قرص را مصرف کردم تا اینکه تصمیم گرفتم به پزشک مراجعه کنم تا بدانم چرا تیک عصبی گرفته‌ام. تمام مشکلات من به دلیل استفاده از قرص ب۲ بود بعد از قطع مصرف تا مدتی حال بدی داشتم و رفته رفته رو به بهبود رفتم. هر چند من در آن دو سال مصرف، چند بار تا مرز مرگ پیش رفتم و دچار تشنج شدم که پزشکان علت آن را مصرف قرص ب۲ دانستند. افراد عادی که این قرص را مصرف می‌کنند دائما عرق سرد و تب و لرز دارند و پوست صورتشان سفید می‌شود و چشمانشان گود می‌افتد.»
اعتیاد جوانان
ب۲ قرصی نیست که به صورت معمول در داروخانه‌ها فروخته شود. «دکتر غلامرضا عظیمی» پزشک عمومی است و در زمینه ترک اعتیاد نیز فعالیت می‌کند. او درباره توزیع قرص ب۲ در عطاری‌ها می‌گوید: «این دارو برای افرادی که اعتیاد دارند تجویز می‌شود و از طریق معاونت غذا و دارو به صورت سهمیه‌ای در اختیار مراکز ام ام تی (ترک اعتیاد) قرار می‌گیرد. متاسفانه این قرص از مراکز ترک اعتیاد یا از خود معاونت به بیرون مثلا عطاری‌ها می‌رسد و صاحبان عطاری‌ها هم با قیمت بالاتر و بدون هیچ حساب و کتابی این قرص در ختیار جوانان قرار می‌دهند و آنها را به این قرص معتاد می‌کنند.»
او می‌افزاید: «نکته قابل توجه در مصرف قرص ب۲ توسط افرادی که اعتیاد دارند، میزان و نحوه مصرف قرص است. این قرص در سه نوع ب۲، چهار دهم و ب۸ در اختیار افراد معتاد قرار می‌گیرد. به نظرمن این قرص در درمان اعتیاد بسیار موفق‌تر از متادون و شربت تریاک عمل کرده است اما نحوه مصرف آن باید فقط به صورت زیرزبانی باشد و در صورت جویدن و بلعیدن قرص، فرد دچار دل‌پیچه و بیرون‌روی می‌شود. ما برای تجویز این قرص برای افرادی که اعتیاد دارند مسائلی از جمله نوع اعتیاد، سن و جنسیت را لحاظ می‌کنیم و بر اساس آن به فرد می‌گوییم چه میزان قرص را مصرف کند تا دچار مشکل نشود. از طرفی در مراکز اعتیاد به صورت محدود این قرص به فرد معتاد داده می‌شود.»
این پزشک عمومی درباره تخلف عطاری‌ها هم می‌گوید: «برخی از عطاری‌ها به صورت زیر زمینی، قرص ب۲ می‌فروشند و عامل اعتیاد جوان‌ها می‌شوند چون جوانان در عطاری‌ها به هر میزان که بخواهند می‌توانند به این قرص دسترسی داشته باشند و با قیمت بالا آن را تهیه کنند. از این رو بهتر است نظارت به فعالیت این مراکز بیشتر شود.»