سرطان روده بزرگ یا کولون، یکی از سرطان‌های شایع که سن ابتلا به آن در حال کاهش است، کاملا قابل‌پیشگیری و در صورت تشخیص در مراحل اولیه کاملا قابل‌درمان است.

سرطان روده بزرگ از لحاظ میزان بروز موارد جدید سرطان‌ در ایران در رده سوم و از لحاظ مرگ‌های ناشی از سرطان در مردان و زنان در رده دوم قرار می‌گیرد.

آزمایش‌های غربالگری می‌توانند به تشخیص زودرس سرطان روده بزرگ کمک کنند، انواع گوناگونی دارند از آزمایش‌های مدفوع گرفته تا کولونوسکوپی.

آزمایش‌های مدفوع

آزمایش مدفوع به اشکال گوناگون انجام می‌گیرد رایج‌ترین آنها آزمایش برای شناسایی خون مخفی در مدفوع با استفاده از  ماده شیمیایی گایاک (gFOBT) است که سالی یکبار انجام می‌شود. 

در شکل جدیدتر این آزمایش،‌ «آزمایش ایمنوهیستوشیمیایی مدفوع» (FIT) از آنتی‌بادی‌ها برای شناسایی خون در مدفوع استفاده می‌شود.

بالاخره در آزمایش ‌FIT-DNA (آزمایش DNA مدفوع) از ترکیب FIT  به علاوه آزمایش برای شناسایی DNAهای تغییریافته در مدفوع برای شناسایی زودرس سرطان بزرگ استفاده می‌شود.

سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی

پزشک در این روش‌ها از یک لوله انعطاف‌پذیر باریک چراغ‌دار برای دیدن درون روده بزرگ استفاده می‌کند. در سیگموئیدوسکوپی فقط راست‌روده و یک سوم انتهایی روده بزرگ بررسی می‌شوند، اما در کولونوسکوپی تمام طول روده بزرگ دیده می‌شود.

در این شیوه‌ها پزشک می‌تواند اغلب پولیپ‌ها (توده‌های خوش‌خیم ناشی از  رشد پوشش درونی روده بزرگ که می‌توانند به سرطان بدل شوند) و برخی از توده‌های سرطان را شناسایی کند و بردارد.

کولونوسکوپی مجازی (کولونوگرافی با سی‌تی‌اسکن)

در کولونوسکوپی مجازی از سی‌تی‌اسکن برای گرفتن تصاویری از کل روده بزرگ استفاده می‌شود تا پزشک با دیدن آن را صفحه نمایش آن را تجزیه و تحلیل کند.

غربالگری در چه سنی شروع می‌شود و تا کی ادامه می‌یابد

«انجمن سرطان‌ آمریکا» در افرادی که سابقه شخصی و خانوادگی سرطان روده بزرگ و سابقه شخصی ابتلا به بیماری‌های التهابی روده و برخی بیماری‌های وراثتی ایجادکننده خطر سرطان روده بزرگ ندارند، و در معرض پرتودرمانی شکمی یا لگنی برای سرطان‌های قبلی قرار نگرفته‌اند، به عنوان افرادی در رده «خطر متوسط» سرطان بزرگ قرار دارند، توصیه می‌کند غربالگری منظم در ۴۵ سالگی آغاز شود.

این غربالگری می‌تواند با یک آزمایش حساس برای نشانه‌ای سرطان در مدفوع یا با معاینه بصری راست‌روده و روده بزرگ (سیگموئیدوسکوپی، کولونوسکوپی و کولونوسکوپی مجازی) آغازش ‌شود.  در افراد در گروه «خطر متوسط»، سپس کولونوسکوپی هر ۱۰ سال یکبار، کولونوسکوپی مجازی هر پنج سال یک بار و سیگموئیدوسکوپی هر ۵ سال یکبار تکرار می‌شود.

انجمن سرطان آمریکا توصیه می‌کند در افرادی که در وضعیت سلامت خوبی هستند و  امید به زندگی آنها بیش از ۱۰ سال است، غربالگری منظم از لحاظ سرطان روده بزرگ تا ۷۵ سالگی ادامه پیدا کند.

در افراد با سابقه شخصی سرطان روده بزرگ یا برخی از انواع خاص پولیپ‌ها، سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ یا برخی از انواع خاص پولیپ‌ها، سابقه بیماری التهابی روده و برخی از بیماری‌های ژنتیکی مستعدکننده سرطان روده بزرگ یا سابقه پرتودرمانی شکم و لگن که رده «پرخطر» برای سرطان روده بزرگ قرار می‌گیرند، بسته به شرایط و نظر پزشکان آزمایش‌های غربالگری با فواصل کوتاهتری انجام می‌شود.