همشهری آنلاین - رابعه تیموری: به دلیل کوهستانی بودن مسیر دسترسی بقعه بی‌بی شهربانو، از روز اول تا نهم محرم فقط معدود خانواده‌هایی که در جوار بقعه بی‌بی سکونت دارند، میهمان مجلس روضه و عزاداری کوی ایشان هستند. اما مراسم باشکوهی که روز عاشورا در بقعه بی‌بی شهربانو برگزار می‌شود، این دلتنگی را از چهره بقعه همسر امام حسین (ع) متوجه می‌شوید.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
در روز عاشورا از سپیده دم، دسته‌ها و تکایای روستاها و محله‌هایی مانند هفت‌دستگاه، امین‌آباد، اشرف‌آباد، غنی‌آباد، اسلام‌آباد و زمان‌آباد که در اطراف بقعه قرار گرفته‌اند، به سوی کوه بی‌بی شهربانو حرکت می‌کنند. خیابان اختصاصی کارخانه سیمان که مسیری هموارتر است، برای حرکت دسته‌هایی که مسافت بیشتری تا کوه کلهقندی بی‌بی شهربانو دارند مورد استفاده قرار می‌گیرد و تکایای نزدیک‌تر، بعد از عبور از حاجی آباد و امین آباد خود را به کوه می‌رسانند.
نماز ظهر عاشورا با حضور ۵٠ هیئت
از آیین‌های زیبایی که در روز عاشورا میان دسته‌های شرکت کننده در کوه‌پیمایی به سوی بی‌بی شهربانو مرسوم است، خواندن نوحه سلام و احوالپرسی هیئتی است. این آیین به این شکل انجام می‌شود که هیئت‌هایی که در طول دهه میهمان و میزبان یکدیگر بوده‌اند، با دیدار هم نوحه سلام می‌خوانند و به شیوه هیئتی، این سلام را علیک می‌گویند.
با کوهنوردی بیش از ۵٠ هیئت که هر یک علامتی مخصوص دارند و از وسایل متنوعی مانند طبل، شیپور، سنج و زنجیر برای عزاداری استفاده می‌کنند، در نیمروز عاشورا صحنه‌ای زیبا و بی‌نظیر از حضور عاشوراییان بر دامنه کوه بی‌بی شهربانو رقم می‌خورد. سوگواران پس ازگردآمدن در ایستگاه‌های صلواتی بقعه و صرف چای و پذیرایی مختصر، نماز ظهر عاشورا را به جماعت و با شکوهی دیدنی اقامه می‌کنند.
بعد از اقامه نماز، تکایا و دسته‌ها به سوی محله و روستاهای خود بازمی گردند.
کفن‌پوشان شمشیر به دست
تعداد زیادی از مهربانی‌های مقیم مرکز در محله فیروزآباد شهر ری سکونت دارند. این اقوام آذری زبان، در دهه محرم به شیوه متفاوتی برای شهدای کربلا سوگواری می‌کنند. مهربانی‌ها به رسم هر ساله، از اول ماه محرم در کوچه و خیابان‌های محله فیروزآباد اردو می‌زنند و بعد در حالی که لباس سفید کفنی بر تن دارند و شمشیر بر کمر بسته‌اند، با نظم به‌دنبال هم ردیف می‌شوند. آنها مقابل منزل خانواده شهدای محله توقف و به عزاداری و تعزیه‌خوانی می‌پردازند که با استفاده از شمشیر و اجرای نمادین و نمایشی وقایع کربلا همراه است.
هیئت قدیمی حسینیه دامغانی‌ها
سوگوارانی که در مجاورت خیابان شهید صمدی محله فیروزآباد سکونت دارند، می‌توانند در برنامه‌های سوگواری مسجد و حسینیه دامغانی‌ها شرکت کنند یا در هیئتی که در همین خیابان و نبش کوچه صادقیه برپا شده، به عزاداری بپردازند. علامت پرچم و طاق نصرتی که در ابتدای کوچه صادقیه نصب شده، پیدا کردن نشانی این ٢ هیئت قدیمی و پررونق محله را آسانتر می‌کند.
سوگواری به رسم عرب‌زبانان
بلوار قدس محله دولت‌آباد در ماه محرم هیچ شباهتی به روزهای معمول خود ندارد. در این محله که محل سکونت عراقی‌های مقیم مرکز است، به سبک سوگواری این قوم، از اول محرم تعداد زیادی ایستگاه صلواتی مستقر شده که در گویش عرب به نام موکب خوانده می‌شود. در روز تاسوعا و عاشورا سوگواران این محله با پای برهنه و درحالی که لباس بلند عربی به تن دارند، همنوا با مداحی نزار قطری و ملاباسم کربلایی که از مداحان معروف عرب هستند، مسیر دولت آباد تا حرم سیدالکریم (ع) را پیاده‌روی می‌کنند.
مراسم دیگری که تاسوعا و عاشورای امسال، به رسم هرساله در محله دولت آباد برگزار می‌شود و سیل عزاداران حسینی را از مناطق و شهرهای مختلف به شهر ری می‌کشاند، حرکت نمادین اسرای کربلا در قلعه دولت آباد، خیابان‌های شهرزاد و فرهنگ، دهخدا و شهرک وحدت است.
کاروان اسرای کربلا در دولت‌آباد
در طول دهه‌های اول و دوم محرم، مکان اجرای تعزیه گروه٢ شهید در پشت قلعه دولت آباد و در خیابان فرهنگ است و گروه تعزیه حضرت علی اکبر (ع) که تا سال پیش در مکانی روبروی قلعه دولت آباد تعزیه اجرا می‌کردند، از اول محرم امسال در حیاط مدرسه شهید منتظری تعزیه‌خوانی می‌کنند.
این ٢ گروه تعزیه‌خوان قدیمی شهر ری، هر سال در روز عاشورا با استفاده از شتر به‌عنوان مرکب کاروان و تعزیه‌خوانی شبیه‌گردانان و تعزیه‌خوانان، تصویری از مظلومیت اسرای کربلا را به نمایش می‌گذارند. حرکت کاروان تعزیه از ساعت ١٠ صبح دهم محرم آغاز می‌شود و با آتش زدن خیمه‌ها در ظهر عاشورا به پایان می‌رسد.