همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: ابلهون، ارژنگ، اسبول (سه غار)، لهوچین اینهون، ایوان، بادامستان، بزج، بورنیک، بیوک آغا، پراچان، پلنگ، پنجعلی، جارو، جزینان، جعفرقلی (جعفر قولیی لان)، جول دره (پالان خر)، چاه حمزه، چاه زنجیر، حصار، خلی زر (خولی زرد، وی یا)، خمیره (زندان خانه لار)، خودکاوند، دنبلید، دوشر (لوشر)، دهدر، دیزان، رستم‌دزد، رودافشان، ری زمین، ری کفتار، زالنگ، زالن‌گاه (ظالم گاه، زاغه سنگی)، زندان افغان (دق کشکولی)، سالکدر، سربی، سیراچال، عسل دره، قلعه، ارژنگ، قلعه دختر (دختر قلعه)، کارا اسکول، کسیل و ... از غارهای شاخص و شناخته شده اطراف تهران است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
غار رودافشان
غار رودافشان در جاده فیروزکوه قرار دارد و باید از این جاده به سمت روستای کلاک بروید و سپس مسیر را به سمت روستای رودافشان ادامه دهید. تا روستای رودافشان ۲ ساعت و یک ساعت هم تا دهانه غار راه است. غار رودافشان دهانه بزرگ و مسیری تودرتو دارد. با وجود اینکه هر دو غار برای افراد غیرحرفه‌ای مناسب است، اما باید تجهیزات ابتدایی غارنوردی را داشته باشید و حتما باید یک راهنما شما را همراهی کند. بر اساس بررسی‌های زمین شناسی، این غار بیشتر به صورت سفره‌های آب زیر زمینی بوده و مسیرهای داخلی غار حاصل تراشیده شدن بدنه‌ها در اثر رسوبات آب‌هایی است که روزگاری در داخل آن جریان داشته است. غار رودافشان از نوع غارهای مرطوب با پوشش گیاهی خزه است که پیشروی تا عمق ۳۰۰ یا ۴۰۰ متری آن با تجهیزات کم غار نوردی امکان پذیر است.
غار یخ‌مراد
این غار در مسیر جاده تهران - چالوس در منطقه گچ سر و در مکانی به نام آزادبر قرار دارد. از نکات بسیار جالب این غار زمستان‌های گرم و تابستان‌های بسیار سرد آن است. «یخ مراد» دارای قندیل‌های آهکی و یخی و برودت درون غار به اندازه‌ای است که تا خرداد ماه هم می توان قندیل‌های یخ را در آن دید.
غار بورنیک
این غار در جاده دماوند - فیروز کوه نزدیک روستای هرانده واقع شده است. نام این غار از دو کلمه بور و نیک تشکیل شده که کلمه بور تغییر یافته کلمه بار برای سهولت تلفظ و به معنای مکانی امن است. دهانه غار از دور مشخص نیست و فاصله چندانی با رودخانه ندارد. به همین خاطر غار محل امنی برای پناه گرفتن و سکونت در مواقع خطر و زندگی در دوره غار نشینی است. جالب است بدانید در شش ماهه نخست سال درون این غار بسیار خنک و دلپذیر است و از مکان‌های بسیار دیدنی برای دوست داران طبیعت است.
غار بیوک آغا
این غار در مسیر جادة کن قرار دارد که پس از گذشتن از امامزاده داوود و جادة «ده‌سنگان» با ۲ساعت پیاده‌روی می‌توان به آن رسید. غار بیوک‌آغا در مسیر راه کوهنوردانی است که به بلندی‌های منطقه صعود می‌کنند. این غار را فردی با همین نام ۱۱ سال قبل با دست و ابزار ساده، چکش و درفش در دل کوه ایجاد کرده است و حدودا ظرفیت پذیرش ۲۰ تا۳۰ نفر را دارد. غار بیوک‌آغا در مواقع لزوم می‌توانند پناهگاه‌ها مناسبی برای کوهنوردان در مسیرهای کوهنوردی باشد.
غار گل‌زرد
غار گل‌زرد در منطقه پلور و در مراتع شمالی روستای منظریه قرار دارد. جاده خاکی منتهی به گل‌زرد، ۶۵ کیلومتر بعد از تهران از جاده هراز منشعب شده و ۴ کیلومتر طول دارد. این جاده درست بعد از بهمن‌گیرهای معروف پایین گردنه امامزاده هاشم و قبل از راهدارخانه منظریه قرار دارد و انتهای آن به یک کلبه کوهستانی می‌رسد. از کنار کلبه، با ۳۰ دقیقه پیاده روی دهانه غار نمایان می‌شود. دهانه غار بسیار تنگ است و ابتدای غار را باید با حالت سینه خیز و سپس ۱۰ متر با حرکت پا مرغی طی کرد.
مسیر غار گل‌زرد مشخص است و نیازی به نخ‌کشی یا نشانه‌گذاری در آن نیست. البته در طول مسیر شکاف‌ها و آبروهای کوچکی وجود دارد که باید از ورود به آن خودداری کرد. این غار بسیار زیباست و با وجود حوضچه‌های کوچک و بزرگ و جویبارهای زیرزمینی و سازندهای آهکی بسیار متنوع، فضایی دلفریب و رویایی ایجاد کرده است. رفت و برگشت تا انتهای غار حدود ۳ ساعت طول می‌کشد. سطح درون غار، پوشیده از استالاکتیت (چکیده) و استالا گمیت (چکنده) است که به شکل قندیل‌هایی از سقف و کف آن نمایان شدند. فصل بازدید از این غار تا اواخر شهریور است و در غیر از این محدوده زمانی، دهانه غار به دلیل جاری شدن سیلاب بسته می‌شود.
غار اینهون
غار اینهون در جاده فیروزکوه نزدیک زرین دشت قرار دارد. ابتدای ورودی این غار در گذشته ساختمانی وجود داشت که اکنون قسمتی از دیواره آن باقیمانده است. پشت این دیوار گودالی وجود دارد که پس از عبور از آن به تالار بزرگی ختم می‌شود.
غار بزج
این غاردر طالقان در ۱۲۰کیلومتری شهر تهران قرار و بیش از ۲۵متر طول دارد. از دروازه، دیدگاه و نیز محل نشیمن و استراحتگاهی که در غار وجود دارد، می‌توان این موضوع را متوجه شد که در گذشته از این غار به عنوان پناهگاه استفاده می‌شده است. قسمت‌های دیگری نیز وجود دارد که و محل دیده‌بانی سکنه این غار را نشان می‌دهد.
غار کله سنگ
این غار۸۵متر طول دارد و در کوه‌های طالقان در داخل کوهی به همین نام نزدیک روستاهای «سوهان» و «آرتون» قرار گرفته و دهانه‌اش تنگ است. از سنگ چین‌های دستی درون غار استنباط می‌شود که این غار در ادوار پیش از تاریخ مورد استفاده انسان‌ها بوده است. این غار در دامنه کوه کله‌سنگ قرار دارد.. محلی‌ها به این غار زالن‌گاه یا ظالم‌گاه هم می‌گویند.
غارهای هیو
در هشت کیلومتری هشتگرد به قزوین، سه غار به فاصله تقریباً ۱۵ متر از یکدیگر در دامنه کوه قرار دارند. طبق مطالعات انجام شده این احتمال وجود دارد که غارها مربوط به دوران پارینه سنگی باشد. «غار هیو» در دره تفریحی واسوار قرار گرفته و درلایه‌هایی از سنگ‌های آهکی با سن تقریبا ۲۶۵ میلیون سال موسوم به آهک‌های روته قرار دارد. البته این به معنای سن تشکیل غار نیست.دهانه‌ی غار با قطر حدود ۶۰ سانتیمتر و شیب زیاد آن ممکن است دسترسی را دشوارتر کند.
غار لالون (لالان)
غار لولان در جنوب غربی روستای لالون از توابع ساوجبلاغ، در ارتفاع ۴۰۰ متری در دل صخره‌های مرتفع، قرار دارد. داخل غار نشانه دودخوردگی فراوان به چشم می‌خورد که خود نشانه سکونت افراد در زمان‌های دور است. همچنین در سمت شمال غار یک پناهگاه صخره‌ای وجود دارد که در آن خرده سفال‌های لعاب‌دار ساده اسلامی از دوره سلجوقی و ایلخانی به چشم می‌خورد.