همشهری آنلاین - مریم قاسمی: مسئولان اداره فرهنگی شهرداری منطقه۱۸ البته بیکار ننشسته‌اند و با برگزاری کارگاه‌های آموزشی متنوع به اقشار جامعه آموزش می‌دهند که حتی یک فیلتر سیگار، این زباله‌های کوچک خطرناک، چگونه می‌تواند برای محیط زیست مخرب و نگران‌کننده باشد. حالا مدتی است با تشویق شهرداری، گروهی از دانش‌آموزان، والدین و مربیان مدارس به طور هفتگی در بوستان‌های منطقه۱۸ حاضر می‌شوند و در اقدامی نمادین و با وسایل بهداشتی مثل دستکش و ماسک، همه فیلترهای سیگار رهاشده در محوطه بوستان‌ها را جمع آوری می‌کنند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
وقتی والدین و بچه‌ها وارد بوستان می‌شوند
بوستان گلستانه در شهرک ولی‌عصر(عج) خلوت است و فقط روی نیمکت‌ها و میزهای شطرنج، تعدادی سالمندان نشسته‌اند. یکباره با صدای خنده و شیطنت بچه‌ها، نگاه‌ها به سمت ورودی پارک برمی‌گردد. بچه‌ها همراه مربی‌ها و مادرها وارد پارک می‌شوند. مربی از آنها می‌پرسد: «بچه‌ها قرار شده امروز چه کار کنیم؟» بچه‌ها که سعی می‌کنند صدایشان از بقیه بلندتر باشد، فریاد می‌زنند: «ته‌سیگارها را جمع کنیم.»
مربی‌ها به بچه‌های کوچک‌تر کمک می‌کنند تا دستکش‌هایشان را دست کنند. یکی از مادران، همان‌طور که کمک می‌کند تا فرزندش دستکش دست کند، می‌گوید: «طرح خیلی خوبی است، مخصوصا اگر این برنامه‌ها در بوستان‌هایی که افراد سیگاری بیشترند، انجام شود، به طور حتم موثرتر خواهد بود.»
جمع‌آوری فیلتر سیگار از روی تنه درخت تا...
مربی‌ها و مادرها به بچه‌های کوچک‌تر کمک می‌کنند از روی زمین، کنار نیمکت‌ها و تنه درخت‌ها، ته‌سیگارها را جمع کنند. بچه‌ها هم از همدیگر سبقت می‌گیرند. یکی از بچه‌ها، به اسم امیرسجاد،که در کلاس ششم مدرسه امام جعفر صادق(ع) درس می‌خواند، در حالی که داخل کیسه دستش پر از فیلتر سیگار است، می‌گوید: «کسانی که سیگار می‌کشند، دندان‌های زردی دارند. احتمالا این افراد از بچگی دیده‌اند که بزرگ‌ترها سیگار می‌کشند، به خاطر همین آنها هم به این اشتباه افتاده‌اند که سیگار بکشند.»
او ادامه می‌دهد: «پدرم سیگار می‌کشد، اما هیچ‌وقت پیش ما و در خانه این کار را نمی کند. اما من قسم می‌خورم وقتی بزرگ شدم، هیچ وقت سمت سیگار نروم!»
امیرسجاد، بی‌پروا فیلترهایی را که از روی زمین جمع کرده نشان ما می‌دهد و می‌گوید: «برخی کسانی که سیگار می‌کشند، آدم‌های بی‌فکری هستند وگرنه ته‌سیگارشان را داخل زمین چمن و کنار باغچه نمی‌ریختند! مادرم مدام می‌گوید که دوست بد آدم را سیگاری می‌کند. برای همین من ندیده و نشناخته و خیلی زود با هر کسی دوست نمی‌شوم. خدا کند از این به بعد هیچ‌کس سیگار نکشد.» در این بین، بعضی از بچه‌ها هم فرصت را غنیمت شمرده و حین جمع کردن ته‌سیگارها، مشغول بازی با وسایل پارک می‌شوند.
اثر بزرگ تذکر کوچک کودکانه
عیسی بیگدلی، مدیر اداره فرهنگی منطقه۱۸، با توجه به اینکه این برنامه در راستای شعار آسمان آبی، زمین پاک و با مشارکت همه مدارس متوسطه اول و دوم، خانه سلامت، جمعی از هم‌محله‌ای‌ها و بسیجیان اجرا شده، می‌گوید: «یکی از اهداف این طرح، آموزش فرهنگ درست استفاده از سطل زباله است. بچه‌ها ببینند وقتی زباله‌ای روی زمین ریخته می‌شود، یک نفر باید خم شود تا زباله را جمع کند. بنابراین یاد می‌گیرند که زباله‌های خود را در سطل‌های زباله بریزند.»
عیسی بیگدلی ادامه می‌دهد:«شاید انداختن یک فیلتر سیگار روی زمین، زیاد به چشم نیاید، اما در این اقدام نمادین، در مدت ۳ ساعت بیش از ۱۰هزار فیلتر سیگار از بوستان‌ها جمع‌آوری شد که در واقع برای این کار نیروهای خدماتی شهرداری باید زحمات زیادی می‌کشیدند. باز هم تکرار می کنم فیلترهای سیگار، آثار مخربی برای طبیعت و محیط زیستمان دارند.»
حرف شنوی بزرگ‌ترها از کودکان
مدیر اداره فرهنگی منطقه۱۸ می‌گوید: «مشارکت شهروندان در جمع‌آوری فیلترهای سیگار، یک کار فرهنگی و زیرساختی است. حدیثی از امام علی(ع) وجود دارد که می فرمایند: یادگیری در کودکی، همانند حک کردن مسائل روی سنگ است که هرگز پاک نمی‌شود. بنابراین بچه‌ها هم هر چیزی را که در کودکی یاد بگیرند، در وجودشان نهادینه می‌شود و تا دوران حیاتشان انجام می‌دهند.»
او ادامه می‌دهد: «قبل از اینکه به این بوستان بیاییم، با بچه‌ها درباره مضرات استعمال دخانیات و ریختن فیلتر سیگار در طبیعت صحبت کردیم. وقتی ما به بچه‌ها چیزی را آموزش می‌دهیم، خواسته و ناخواسته همان آموزش را به خانه و والدین خود منتقل می‌کنند. اغلب اوقات پدر و مادرها از بچه‌های خود حرف شنوی دارند و گاهی یک تذکر کوچک که بچه‌ها می‌دهند، اثر خیلی بیشتری نسبت به تذکر بزرگ‌ترها دارد. در این منطقه، والدینی را سراغ داریم که به خاطر فرزندشان مسیر اشتباه زندگی خود را تغییر داده‌اند و دیگر دخانیات مصرف نمی‌کنند.»
ته‌سیگار را در جوی آب نیندازید
دکتر«علیرضا عبدی»، رئیس فضای سبز شهرداری منطقه ۱۸، می‌گوید: «ته‌سیگار یک ماده مصنوعی و غیرقابل تجزیه است. در فیلتر باقیمانده از سیگارهای دودشده، مواد سمی و فلزات سنگین خطرناک دیگری همچون نیکوتین، سرب، مس و کروم هم وجود دارد؛ موادی که سالانه باعث مرگ میلیون‌ها پرنده و آبزیان ساکن در تالاب‌ها، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و دریاهای آزاد می‌شود. چرخه شومی که البته در زنجیره غذایی، در نهایت به انسان هم بازمی‌گردد.»
او ادامه می‌دهد: «فیلترهای سیگار شامل شماری از مواد بسیار سمی است. این فیلترها از سلولز استات تشکیل شده‌اند. به این معنا که اشعه ماورای بنفش، این ماده را به قطعات کوچک‌تر تجزیه می‌کند و مواد آلاینده موجود در این قطعات به‌طور کامل از بین نمی‌رود. در نتیجه، این مواد در خاک، آب و سواحلی که در آن زندگی می‌کنیم، وجود دارند. در تمامی مناطق طبیعی و شهری ایران، ته‌سیگار به‌عنوان یک زباله کوچک دیده می‌شود و باید به مردم آموزش عمومی داده شود تا ته سیگارهای خود را داخل جوی، خیابان‌ها و بوستان‌ها نیندازند، زیرا پیامدهای خطرناک آن گریبان خودشان را می‌گیرد. ته‌سیگار به این راحتی‌ها تجزیه نمی‌شود، پس نباید ته‌سیگار را به‌عنوان یک زباله کوچک به حساب بیاوریم، زیرا آثار مخرب غیرقابل جبران دارد و اگر در جوی‌های آب هم بیفتد، سلامتی ما را به خطر می‌اندازد، چراکه مواد سمی و نیکوتین این فیلترها با هر باران شسته می‌شود و وارد آب‌های زیرزمینی، چاه‌ها و قنات‌ها می‌شود. به همین دلیل رها کردن ته‌سیگار در طبیعت اشتباه بزرگی است.»