همشهری آنلاین – سمیرا باباجانپور: هزینه‌های نگهداری از معلولان سرسام‌آور شده است. هرچند مدیران مرکز سپهر توانستند دوباره مرکز را راه‌اندازی کنند، ولی خطر تعطیلی در کمین بیشتر مراکز توان‌بخشی است. با مدیر مرکز توان‌بخشی ملکان هم‌صحبت می‌شویم. مرکزی که بیش از ۲۰ سال است در منطقه ۵ خدمات آموزشی و توان‌بخشی را به دختران کم‌توان ذهنی ارائه می‌دهد.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
پرینازملک‌نیا مدیر مجموعه توان‌بخشی ملکان می‌گوید: «شیوع کرونا و تعطیلی مراکز روزانه فعالیت توان‌بخشی معلولان را به حداقل‌ترین حالت ممکن رساند. مسلماً برای کادر آموزشی ما که سال‌هاست برای بهبود زندگی این عزیزان تلاش کرده است چنین چیزی تحمل‌ناپذیر بود. به‌خصوص که ما می‌دانیم این معلولان تا چه اندازه به محیط کلاس و مربی‌شان وابسته هستند. بااین‌حال سعی کردیم آموزش‌های مجازی را با مشارکت خانواده‌ها متوقف نکنیم. اما بحران همچنان ادامه دارد و مطابق نبودن هزینه‌ها با یارانه‌هایی که معلولان دریافت می‌کنند باعث شده تا مراکز توان‌بخشی با بحران تعطیلی روبه‌رو شوند.»
خانه امید توانیابان وضعیت خوبی ندارد
او به ماده‌قانونی جامع معلولان اشاره می‌کند که طبق آن باید هزینه‌های یک‌ساله مراکز توان‌بخشی روزانه و شبانه متناسب با نرخ تورم همان سال محاسبه و پرداخت شود. او می‌گوید: «نرخی که بهزیستی برای سال گذشته مطرح کرد برای مراکز روزانه ۵ میلیون و مراکز شبانه ۱۰ میلیون تومان بود، اما متأسفانه این موضوع عملی نمی‌شود و همچنان یارانه یک‌میلیون ۳۵۰ تومانی به معلول تعلق می‌گیرد. از طرفی، طبق تعرفه‌های کار، کادر اداری و آموزشی حقوق مشخص بر اساس قوانین دریافت می‌کنند. هزینه آب و برق و گاز را هم اضافه کنید به مبلغ اجاره ملک؛ یک مرکز توان‌بخشی چگونه می‌تواند از پس هزینه‌های خود بربیاید؟»
مراکز غیردولتی توان‌بخشی همیشه به‌عنوان بازوی توانمند حمایت از معلولان و توانیابان مطرح می‌شوند. با توجه به گستردگی تهران، مراکز دولتی کافی وجود ندارد و مراکز غیردولتی باید این کمبود را جبران کنند.
مدتی پیش، مدیر مرکز سپهر در غرب تهران که یک مرکز توان‌بخشی پسرانه است از احتمال تعطیلی مرکز خبر داد. چند ماه هم مرکز تعطیل شد و این برای معلولان و خانواده ایشان بسیار نگران‌کننده بود. هرچند مرکز سپهر دوباره فعال شده است، ولی نگرانی از تعطیلی مراکز توان‌بخشی همچنان وجود دارد.
به مسئولان هشدار می‌دهیم
سال‌هاست سازمان بهزیستی بخش مهمی از توان‌بخشی معلولان را به بخش خصوصی واگذار کرده است و از توانایی‌های این بخش برای افزایش رفاه اجتماعی و سلامت جسمی و روحی جامعه توانخواهان بهره‌مند می‌شود. نگرانی از تعطیلی مراکز توان‌بخشی پایتخت به‌خصوص در غرب تهران و نبود زیرساخت‌های مناسب برای توسعه مراکز توان‌بخشی در پهنه غربی موضوع مهمی است که رئیس هیات مدیره انجمن عالی مراکز توان‌بخشی غیردولتی معلولین کشور به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «در غرب تهران مراکز توان‌بخشی زیادی نداریم. حتی اگر یکی از این مراکز هم تعطیل شود ضربه سنگینی به توانخواهان می‌خورد. متأسفانه عمده مراکز ما وابسته به یارانه پرداختی توسط سازمان بهزیستی هستند. بسیاری از مراکز به سمتی پیش می‌روند که اگر حمایت‌های قابل‌توجهی از طرف دولت و سازمان برنامه و بودجه نشود و پرداخت واقعی قیمت تمام‌شده یا هزینه تمام‌شده خدمات به معلولین در نظر گرفته نشود، تعطیل خواهند شد. باید به مسئولان هشدار بدهیم.»
مراکز توان‌بخشی تعطیل می‌شوند؟
به گفته دکتر مجید بهروزی‌نیا، اخیراً تعدادی از مراکز توان‌بخشی اعلام آمادگی کرده‌اند تا مرکز را تعطیل کنند. او می‌گوید: «مراکز توان‌بخشی روزانه بیشترین ضربه را می‌خورند. از طرفی این مراکز برای ما بسیار اهمیت دارند. فعالیت مفید این مراکز باعث شده است تا توانخواهان ما به دل جامه بیایند. ارتباطات اجتماعی‌شان تقویت شود و مهارت‌های روانی و اجتماعی توانخواهان بهبود پیدا کند. در همه کشورها برای این‌گونه خدمات، دولت هزینه قابل‌توجهی پرداخت می‌کند.»
کمبود مراکز توان‌بخشی در غرب تهران
دکتر بهروزی‌نیا درباره کمبود مراکز توان‌بخشی در غرب تهران می‌گوید: «۹۱ مرکز توان‌بخشی در شهرستان تهران فعال است. تعدادی از این مراکز در شمیرانات و تعدادی در شهرری فعالیت می‌کنند. در شهر تهران عمدتاً مراکز ما در مناطق مرکزی شهر و شرق تهران وجود دارد. غرب تهران شرایط کمتری برای توسعه مراکز توان‌بخشی داشته است و گرانی زمین و اجاره‌بها به آن دامن زده است و تراکم مراکز توان‌بخشی در این پهنه کم است.»
او درباره مشارکت‌های مردمی با مراکز توان‌بخشی می‌گوید: «مردم در قالب گروه‌های همیار و داوطلب با مراکز توان‌بخشی همراهی می‌کنند و در راستای کمک به معلولان و سالمندان همراه ما هستند. ما از مشارکت هر فرد یا گروهی که در زمینهٔ ورزش، اوقات فراغت، آموزش و پررنگ‌تر شدن حضور توان‌بخشان در جامعه تلاش کند و فرصت برابری برای این عزیزان فراهم کند استقبال می‌کنیم.»