همشهری آنلاین - پریسا نوری: طبق آمار سازمان مدیریت پسماند شهرداری، در کلانشهر تهران روزانه حدود ۵ هزار و ۲۰۰ تن زباله تولید می‌شود که ۳۰درصد آن پسماند خشک یا همان طلای کثیف است. به هر حال زباله خشک وقتی به اندازه طلا می‌ارزد که به درستی تفکیک شده و در چرخه بازیافت قرار بگیرد از این رو شهرداری به عنوان ارگان متولی جمع‌آوری زباله شهری با ارایه طرح‌ها و راه‌حل‌هایی تلاش می‌کند تا شهروندان موضوع تفکیک زباله از مبدا را جدی بگیرند و برای استخراج این طلای کثیف آستین‌ها را بالا بزنند.
خواندنی‌های بیشتر را اینجا دنبال کنید
فعالیت ۴۵۴ غرفه و ۱۰۰۰ خودرو
طرح تفکیک از مبدا، جزو نخستین و بهترین طرح‌های مدیریت زباله است که سال ۸۴ با جانمایی چند غرفه بازیافت در محله‌ها و به صدا درآمدن ملودی خودروی جمع‌آوری پسماند در کوچه‌ها، به اجرا درآمد و به تدریج گسترده شد؛ به طوری که در حال حاضر ۴۵۴ غرفه بازیافت و هزار خودروی ملودی‌دار در پایتخت فعالیت می‌کنند. در این طرح، شهروندان پسماندهای خشک خود را بعد از تفکیکب ه خودروهای ملودی یا نزدیک‌ترین غرفه بازیافت تحویل داده و در قبال آن پول نقد، اقلام بهداشتی و شوینده، لوازم‌تحریر و … دریافت می‌کنند. البته این همه ماجرا نیست؛ شهرداری در سال‌های اخیر، برای تشویق شهروندان به تفکیک زباله در مبدا، به ازای تحویل زباله خشک، خدمات و تسهیلات ویژه‌تری به شهروندان ارایه می‌دهد. این خدمات در ۶۵ غرفه و در قالب گلماند (عرضه گل و وسایل باغبانی)، ورزش ماند (عرضه وسایل ورزشی)، پسماند مارکت (عرضه وسایل آشپزخانه)، تفریح ماند (ارایه تخفیف برای وسایل ورزشی شهربازی‌ها)، پیرایش ماند (ارایه خدمات در آرایشگاه‌های مردانه)، الماند (عرضه کالاهای الکترونیکی) و... ارایه می‌شود.
افزایش ۲۰ تا ۱۰۰ درصدی قیمت پسماند
در همه غرفه‌های بازیافت، نرخ خرید انواع پسماند خشک روی دیوار و در دید مراجعان نصب شده است. اما این قیمت‌ها بر چه اساس تعیین می‌شود؟ به گفته «عبدالرضا محمدی» مدیر طرح تفکیک پسماند سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران، قیمت خرید پسماند خشک شهروندان در غرفه‌های بازیافت با توجه به قیمت بازارهای رسمی تعیین و توسط کارشناسان سازمان مدیریت پسماند بررسی می‌شود. این نرخ که در آذرماه سال گذشته با توجه به گران شدن شوینده‌ها و اقلام مصرفی و بنا بر دستور مدیر وقت سازمان مدیریت پسماند، افزایش ۲۰ تا ۱۰۰ درصدی داشته، به شرح جدول زیر است:
قیمت خرید پسماند توسط خودروهای ملودی به دلیل احتساب هزینه‌های حمل و نقل، نصف این ارقام است.
رد پای دلالان زباله در فضای مجازی
هر چند بخش قابل توجهی از پسماند خشک جمع‌آوری شده در پایتخت از غرفه‌های بازیافت و ماشین‌های ملودی و با همکاری پیمانکاران طرف قرارداد با شهرداری و از دل مخازن زباله به دست می‌آید، اما ساده لوحی است که تصور کنیم واسطه‌ها و دلالان چشمداشتی به طلای کثیف ندارند و برای این گنج با ارزش کیسه ندوخته‌اند. گواه این ادعا صدها آگهی درج شده در فضای مجازی و پلتفرم‌های دیوار و شیپور است که محتوایشان خرید انواع زباله خشک از کاغذ باطله گرفته تا آهن و شیشه و پلاستیک به بالاترین قیمت است. این افراد با خرید پسماند خشک شهروندان و فروش آن به چند برابر قیمت به کارگاه‌های غیرمجاز بازیافت که عمدتا در حاشیه شهر و چراغ خاموش فعالیت می‌کنند، سود هنگفتی به جیب می‌زنند. ابزار کارشان یک وانت، ترازو و البته اجاره یک انبار برای دپو زباله‌هاست.
مشتری خانگی نداریم
به عنوان فروشنده پسماند خشک با یکی از خریداران کاغذ باطله و ضایعات که حوزه فعالیتش محدوده خیابان پیروزی است، تماس می‌گیریم. نرخ‌هایش حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد بالاتر از تعرفه قیمت‌گذاری غرفه‌های بازیافت است. می‌گوید کاغذ باطله را کیلویی ۶ هزار تومان، قوطی نوشابه را کیلویی ۲۵ هزار تومان و بطری شیشه‌ای را کیلویی ۷ هزار تومان می‌خرد به شرطی که کاغذ بالای ۵۰ کیلو، قوطی و شیشه‌ها حداقل ۱۰ کیلوگرم باشد. استدلالش هم این است که چون ضایعات را در منزل تحویل می‌گیرد، اگر مقدارش کم باشد برایش مقرون به صرفه نیست. می‌گوییم «جمع‌آوری این حجم از پسماند و ضایعات فضای زیادی می‌خواهد که با قد و قواره خانه‌های نقلی و زندگی آپارتمان‌نشینی ما جور در نمی‌آید.» با بی‌حوصلگی پاسخ می‌دهد: «مشتری‌های ما خانگی نیستند، ما با رستوران‌ها، شرکت‌ها، کارگاه‌ها و ... که هر روز مقدار زیادی ظروف یکبار مصرف، قوطی و شیشه نوشابه، کاغذ باطله و... دارند، کار می‌کنیم.»
جمع‌آوری هوشمند زباله؛ استارتاپ‌ها برمی‌گردند
در سال‌های اخیر در حوزه تفکیک و جمع‌آوری پسماند خشک استارتاپ‌ها به کمک شهرداری آمدند و با طراحی و به کارگیری پلتفرم‌هایی فرایند مدیریت زباله را هوشمند و آسان کردند. با نصب اپلیکیشن‌های معرفی شده توسط این شرکت‌ها، شهروندان می‌توانستند در روز و ساعت دلخواه برای تحویل پسماند اقدام و در ازای آن وجه نقد دریافت کنند. طبق آخرین آمار، در ۲ سال اخیر بیش از ۱۰ اپلیکیشن در سطح تهران در این حوزه فعال بودند، اما در حال حاضر ردی از آنها در پروسه جمع‌آوری پسماند خشک نیست و به نظر می‌رسد فعالیتشان متوقف شده است.
مدیر طرح تفکیک پسماند شهرداری درباره چرایی توقف فعالیت این شرکت‌ها می‌گوید: «اپلیکیشن‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کردند بجز یک مورد بقیه ضعیف بودند، از این رو ما برای یکپارچه‌سازی مدیریت هوشمند زباله و تقویت پلتفرم‌ها، فعالیت همه را متوقف کردیم.» او ادامه می‌دهد: «توقف فعالیت اپلکیشن‌ها به معنای توقف هوشمندسازی جمع‌آوری زباله نیست، چون تا ۳ ماه آینده سازمان مدیریت پسماند شهرداری از یک اپلیکیشن قدرتمند رونمایی می‌کند که با ظرفیت هزار ناوگان سیار در سطح شهر فعالیت کرده و به صورت یکپارچه فرایند جمع‌آوری و تفکیک زباله را به صورت هوشمند دنبال می‌کند.» محمدی درباره مزایای پلتفرم جدید توضیح می‌دهد: «ناوگان خودرویی این اپلیکیشن، مجهز به جی. پی. اس است و بخشی از ویژگی‌هایش این است که به درخواست شهروندان در هر ساعت از شبانه‌روز و حتی روزهای تعطیل هر میزان زباله را از در منزل تحویل گرفته و به ازای آن پول نقد، بن خرید کالا، تخفیف بیمه، تخفیف استفاده از مراکز فرهنگی و گردشگری و ده‌ها تسهیلات و امتیازات دیگر ارایه می‌دهد.» او تاکید می‌کند: «در راستای سیاست‌های تشویقی شهرداری برای تفکیک زباله از مبدا، قابلیت‌ها و امتیازات بسیاری در این پلتفرم تعریف خواهد شد که شهروندان به زودی از آن بهره مند می‌شوند.»
- مبل، کاناپه و لوازم خانگی کف رودخانه‌های تهران | چطور دورریزهای خانگی رودخانه‌ها را سیلابی می‌کنند؟
- چرا نخستین کارخانه تبدیل زباله به برق خاک می‌خورد؟ | کاهش پسماندهای ورودی آرادکوه با «هاضم»
- پسماندهای خطرناک ۳۵۰۰مرکز درمانی پایتخت کجا می‌روند؟ | جمع‌آوری مبهم۷۵۰۰ مرکز تولید زباله عفونی
- زباله‌گردها در کوچه‌های آشتی‌کنان به دنبال چه می‌گردند؟ | مشقت‌های جمع‌آوری زباله از کوچه‌های پلکانی
- ایستگاه پسماند با مشکلات تفکیک‌نشده زیست‌محیطی | روزانه ۷۰۰تن زباله در اینجا تخلیه می‌شود
- چگونه زباله در خلازیر به مصیبت لاینحل تبدیل می‌شود
- چرا گربه‌های تهران دیگر موش نمی‌گیرند؟
- هر منطقه چقدر سطل زباله دارد؟ | روزانه ۳ بار مخازن پسماند تخلیه می‌شوند
- بیشترین طلای کثیف در کدام مناطق پایتخت تولید می‌شود؟ | نسبت معنادار تفکیک زباله با آموزش و تشویق
- برخی مخازن پسماند قیمت بالایی دارد | چرا زباله‌گردها از جنوب تهران سراغ سطل‌های زباله بالای شهر می‌روند؟