همشهری آنلاین- ابوذر چهل امیرانی: «سرای دالان دراز» نیم قرنی می‌شود که به بازار آجیل فروش‌های تهران تبدیل شده است. قبل از آن کاروانسرایی قدیمی و بزرگ بوده که بین بازار آهنگران و بازار چهل‌تن قرار داشت.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
این سرا که ۱۰۰متر درازا دارد، از نظر طول، ۲برابر بقیه کاروانسراهای بازار آهنگران بود. بیش از ۱۵۰سال قدمت دارد و از آن به‌عنوان بارانداز استفاده می‌شد. در حجره‌های امروزی هم که کسبه بازار مشغول فروش یا شورکاری آجیل هستند، اسب، شتر و چهارپایان را نگه می‌داشتند. بعدها این کاروانسرا به محلی برای رنگ کردن نخ تبدل شد و مدتی هم شغل دباغی در اینجا رواج داشت.
«محمد عسکری» کارشناس بناهای تاریخی، می‌گوید: «در قدیم تیمچه‌ها و سراهای بازار را براساس اسم سازنده و مالک، یا براساس نوع معماری‌اش نامگذاری می‌کردند. سرای دالان دراز هم بر اساس فرم معماری آن نامگذاری شده است.»
نام‌خانوادگی بیشتر کاسبان این سرا «فصیحی» و «احمدی» است؛ طایفه‌ای از اصفهان که نسبت‌های دور و نزدیک فامیلی با همدیگر دارند و شغل‌شان فروش، بوجار و شورکاری آجیل است. البته دستگاه‌های کوچک و بزرگی هم در اینجا برای خشک کردن، شورکاری و بوجار آجیل می‌بینید که کار را برای کسبه آسان کرده است؛ چرا که در قدیم برای غربال آجیل‌ها از الک‌های مخصوص استفاده و زباله و تکه‌های سنگ را از آجیل جدا می‌کردند.
هنوز هم برخی‌ها در گوشه‌ای از حجره خود، مایع طعم‌دهنده‌ای را که مخلوطی از رنگ خوراکی، نمک، آبلیمو و... است روی آجیل به‌خصوص تخمه‌ها می‌ریزند و همکارشان با بیل مخصوص و کوچکی آن را زیر و رو می‌کند تا نم آجیل گرفته و شور شود.