همشهری آنلاین - عطیه اکبری: همان وقت بود که فرمول‌های عجیب و غریب شیمی و ترکیب محلول‌های مختلف توجه او را به این علم جلب کرد. از آن زمان و وقتی او ۱۴ساله بود ۷سال می‌گذرد و امروز نام «امیر روزبه صبوری» ۲۱ ساله درمیان مخترعان جوان جهان می‌درخشد. علاوه بر همه مدال‌هایی که برای اختراعاتش نام او را در محافل علمی دنیا بر سر زبان‌ها انداخته است، این نخبه جوان هم‌محله‌ای بار دیگر برای کشورش افتخار بزرگی آفریده است و به تازگی نشان طلای لیاقت علمی جهان را در مسابقات بین‌المللی اختراعات آمریکا و از میان ۱۴۵کشور شرکت‌کننده دریافت کرده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
به همین بهانه سراغش رفتیم و با او به گپ‌وگفت نشستیم. اگر می‌خواهید بدانید چه شد که این نوجوان پرشر وشور سر از دنیای مخترعان درآورد و از اختراعات جالب و بی‌رقیبش با خبر شوید، این گزارش را بخوانید.
پسر بچه کنجکاوی که مخترع شد
با اینکه به‌عنوان جوان‌ترین مخترع جهان شناخته شده است و زرق و برق مدال‌ها و تندیس‌هایی که در اتاقش هست به خوبی به چشم می‌آید، اما با یک جوان معمولی هیچ تفاوتی ندارد و پرشر وشور است. شاید تصور ما از یک نخبه، چهره‌ای خشک و جدی باشد ولی چهره پر از شیطنت صبوری نشان می‌دهد که مخترعان و نخبه‌ها نیز مثل همه دانش‌آموزان و دانشجویانی هستند که پشت نیمکت‌های دانشگاه و مدرسه درس می‌خوانند، با این تفاوت که فقط کمی به اطراف خود بیشتر توجه می‌کنند. صبوری خودش را از دیگران جدا نمی‌داند و معتقد است که هر جوان ایرانی می‌تواند به دنیای مخترعان پا بگذارد. او از خاطرات دوران بچگی‌اش می‌گوید و از اینکه به‌عنوان پسر بازیگوش و پردردسری در میان فامیل شناخته شده بود: «یادم می‌آید از بچگی اسباب‌بازی‌هایم را خراب و دوباره از نو سر هم می‌کردم و خانواده‌ام هم‌کاری به کار من نداشتند. یکی از دلایلی که باعث شد پای من به دنیای اختراع و مخترعان باز شود این بود که پدر و مادرم جلوی کنجکاوی مرا نمی‌گرفتند و من در بسیاری از موارد آزاد بودم. اما خیلی از پدران و مادران را دیده‌ام که نمی‌گذارند بچه‌هایشان به اطراف خود خوب دقت کنند.»
مسکنی برای سیگاری‌ها
هر روز جایزه و تندیسی به جایزه‌های علمی این نخبه کوچک هم‌محله‌ای افزوده می‌شد و او را تشویق می‌کرد تا در دنیای شیمی کندو کاو بیشتری کند و به تازه‌های دیگری برسد. البته در این میان پدر و مادرش معتقد بودند که اختراع بدون خواندن درس فایده‌ای ندارد و او را تشویق می‌کردند که از درس غافل نشود و صبوری هم به این ندا پاسخ داد و اکنون دانشجوی ترم سوم کارشناسی متولوژی صنعتی است.
او بعد از کندوکاوهای فراوان و دقیق شدن در دنیای آدم‌های سیگاری به این فکر افتاد تا برای رفع مشکلات این افراد قدمی بردارد. تحقیقات و مطالعات او روی این موضوع ۵سال طول کشید تا بالاخره توانست سیگاری متفاوت به نام «آرامیس» را اختراع کند. توضیحات این اختراع که خاص آدم‌های سیگاری است از زبان نخبه جوان شنیدنی‌تر است: «این سیگار خاصیت درمانی دارد. به این شکل که افراد سیگاری که به سرماخوردگی و آنفلوانزا مبتلا می‌شوند کشیدن ۲نخ از این سیگار در ۲ساعت می‌تواند مثل آب روی آتش باشد و سرماخوردگی آنها را درمان کند. این سیگار همچنین باعث از بین رفتن رسوبات و آلودگی‌ها در ریه افراد سیگاری می‌شود.» این اختراع در نمایشگاه و مسابقات اختراعات آمریکا در سال۲۰۱۲ رونمایی شد و اکنون کارشناسان وزارت بهداشت در داخل کشور در حال انجام آزمایشات و مطالعه روی آن هستند.
یکی از دلایل موفقیت صبوری در دنیای مخترعان این است که پشتکار بالایی دارد و منتظر نمی‌نشیند که کسی دنبال او برود تا اختراعش را به نمایش بگذارد. او بعد از پیداکردن تورنمنت‌های علمی در دنیا از طریق دنیای مجازی به‌طور شخصی مراحل اعزام به آن کشور را انجام می‌دهد و در صحنه‌های بین‌المللی حاضر می‌شود و شاید برای همین بود که سال گذشته تندیس جابه‌جایی رکورد سفرهای علمی را از جشنواره اختراعات به دست آورد.
دومین اختراع، پارچه‌های پارمتی
هنوز شیرینی جوایز اختراع اول را خوب نچشیده بود که به فکر اختراع و خلاقیت دیگری افتاد. چه شد که در میان اشیا و اجسام مختلفی که در اطرافش بودند توجهش به پارچه‌های کهنه جلب شد و به فکر افتاد از ترکیب آنها چیز تازه‌ای بسازد هنوز خودش هم نمی‌داند، اما نتیجه کار، یکی دیگر از افتخارات و اختراعات او را رقم زد و این نخبه جوان نام «پارچه پارمتی» را روی آن گذاشت. صبوری در مورد این پارچه می‌گوید: «این پارچه‌ها با خاصیت پاک شوندگی بالا از لباس‌های دست دوم و انواع و اقسام پارچه‌ها ساخته شده است و هر نوع لک موجود بر آن صرفاً با آب سرد قابل شست وشوست و دیگر لازم نیست تا به مواد شوینده قوی مثل سفیدکننده‌ها و مواد چند آنزیم متوسل شویم.» این اختراع در محافل علمی دنیا مطرح شد و مدال طلا را در مسابقات مخترعان جهان دریافت کرد. پارچه پارمتی و شیشه پلیمری علاوه بر مقام‌هایی که در خارج از ایران و در سطح بین‌الملل به دست آورد در محافل علمی داخل کشور هم ۲رتبه اول استان تهران را در جشنواره خوارزمی کسب کرد.
صبوری در میان اختراعات بزرگ و پیچیده‌اش اختراعات ساده ولی جالبی هم دارد که یکی از آنها محلولی به نام «مارتیسا» است که در شیشه ادکلن ریخته می‌شود و ماندگاری آن را تا یک هفته تضمین می‌کند. این اختراع هم که در اثر ترکیبات شیمیایی به دست آمده، به نام صبوری ثبت ملی و بین‌المللی شده است.
نخستین اختراع، شیشه پلیمری
۱۴سال بیشتر نداشت که اولین اختراعش را بعد از تحقیقات و بررسی‌های مختلف و همه جانبه به نتیجه رساند و ارائه داد. سال۱۳۸۴ صبوری موفق شد برای اولین بار در کشور «شیشه پلیمری» را بسازد و این اختراع سر وصدای زیادی را به راه انداخت. او در مورد این شیشه می‌گوید: «شیشه پلیمری از لاستیک، قوطی‌های آب معدنی، فرش و موکت تولید شده و از شیشه‌های معمولی شفاف‌تر است و علاوه بر این در برابر گرما و سرما مقاومت بیشتری دارد. این شیشه‌ها می‌تواند در انواع مختلف ساخته شود که از آن جمله می‌توان نوع قابل شکستن آنها برای ساختمان‌ها، نشکن برای خودروها و ضدگلوله که حتی ذوب هم نمی‌شوند را نام برد.»
او می‌افزاید: «نوع دیگری از این شیشه‌ها هست که برای استفاده در سوله‌های بزرگ و ساختمان‌ها، کاربرد و قابلیت تاشدن دارند و مثل آکاردئون جمع می‌شود.» این اختراع صبوری در ایران ثبت شده و در جشنواره‌های اختراعات در کشورهای روسیه، لهستان، بلژیک و آلمان نیز ارائه شده است. روش ساخت این شیشه هم روش جالبی است. او می‌گوید: «ابتدا لباس‌های مستعمل، لاستیک، قوطی‌های آب معدنی، فرش و موکت به مواد اولیه و پلیمرهای سازنده تجزیه و سپس با افزودن یکسری مواد شیمیایی به آنها شیشه‌های جدید ساخته شدند.» او معتقد است اگر شیشه‌های پلیمری در ایران به تولید انبوه برسد می‌تواند در بسیاری از منابع صرفه‌جویی شود.
انقلابی بزرگ در دنیای سوخت و انرژی
محلول سوخت اتومبیل معروف به «تیسا» یکی دیگر از اختراعات مهم صبوری است. یک ماه ونیم مطالعه کافی بود تا او به این نتیجه برسد که با ترکیب یکسری از محلول‌های شیمیایی ساده ماده‌ای به دست می‌آید که می‌تواند انقلاب بزرگی را در دنیای سوخت و انرژی ایجاد کند و در کنار همه دغدغه‌هایی که مسئولان برای کاهش منابع طبیعی و از طرف دیگر آلوده شدن هوا دارند مثل یک مسکن عمل کند. صبوری درخصوص این اختراع متفاوت می‌گوید: «اگر یک لیتر از این محلول را در ۶۰لیتر بنزین بریزیم و وارد باک بنزین کنیم به‌صورت ژله در باک بنزین ته‌نشین و همراه با آن وارد مجاری سوخت اتومبیل می‌شود و چند خاصیت دارد.
اول آنکه مصرف بنزین اتومبیل را کاهش می‌دهد. در مرحله بعد می‌تواند شتاب اولیه و ثانویه خودرو را افزایش دهد و از همه مهم‌تر اینکه مجاری سوخت اتومبیل را همیشه تمیز نگه می‌دارد.» این اختراع نخبه جوان هم‌محله‌ای ما در کشور روسیه و آمریکا رونمایی شده است. کارشناسان سوخت می‌دانند که اگر محلول ساخت صبوری به تولید انبوه برسد چه تحول بزرگی را می‌تواند در ایران ایجاد کند. اما متأسفانه بها ندادن به اختراعات مخترعان جوان و نوپا انگار نه تنها در کشور ما بلکه در کشورهای دیگر هم تبدیل به یک معضل شده و صبوری هم معتقد است که سن کمش باعث شده تا بسیاری از اختراعاتش توسط سرمایه‌گذاران یا مسئولان دیده نشود. البته صبوری بیکار ننشسته و در حال تدارک مقدمات برای تولید انبوه ۲ اختراعش است.
آن‌طور که صبوری می‌گوید این روزها انگار درد همه مخترعان و نخبگان یکی است و آن هم مورد توجه قرار نگرفتن در محافل علمی است. او می‌گوید: «ساختن و اختراع کردن هزینه‌های بسیاری دارد؛ من در طول این ۷ سال تمام هزینه‌هایی را که بابت اختراعاتم پرداخت کرده‌ام توسط حمایت‌های مالی پدرم یا از محل درآمدهای خودم داده‌ام و از هیچ نهاد علمی در کشور کمک هزینه‌ای دریافت نکردم.»
همه مدال‌های آقای مخترع
صبوری با کسب ۳مدال طلا در نمایشگاه و مسابقات اختراعات آمریکا و مدال طلا و نقره در نمایشگاه و مسابقات اختراعات روسیه‌ـ ارشمیدس، کسب مدال نقره و برنز در نمایشگاه و مسابقات اختراعات آلمان، کسب ۲مدال برنز در نمایشگاه و مسابقات اختراعات بلژیک و کسب مدال ویژه اختراعات در مسابقات اختراعات بلژیک از انجمن اختراعات لهستان یک جوان پرافتخار ایرانی است. صبوری در نمایشگاه و مسابقات اختراعات آمریکا به‌عنوان نخستین ایرانی شرکت‌کننده در مسابقات و کسب همزمان ۳ مدال طلا، تقدیرنامه دریافت و همچنین تندیس جوان‌ترین مخترع را از کنگره مخترعان آمریکا MIC ۲۰۱۲ از آن خود کرده است.
دریافت نشان طلای لیاقت علمی جهان در مسابقات بین‌المللی اختراعات دلیل محکمی برای موفق بودن این نخبه هم‌محله‌ای است. صبوری معتقد است که مخترع شدن اصلاً کار سختی نیست و هر کسی می‌تواند با کمی فکر و خلاقیت و دقت در مسائلی که هر روز با آنها سر و کار داریم یک کار متفاوت انجام دهد. این نخبه هم‌محله‌ای ماه‌هاست که روی اختراع جدیدی کار می‌کند و مقدمات آن را فراهم کرده است. صبوری می‌گوید: «این اختراع جدید نوعی برنامه هوشمند برای اتومبیل است که می‌تواند شرایط راننده و خودرو را نسبت به شرایط جوی، جاده و راننده‌های دیگر ارزیابی کند و با استفاده از سنسورهای هوشمندی که روی اتومبیل نصب می‌شود به‌طور خودکار و بدون دخالت راننده، خودرو و راننده را با کاهش سرعت و چرخاندن فرمان از خطر نجات دهد.»
آن طور که مخترع جوان می‌گوید مراحل ساخت این برنامه هوشمند به پایان رسیده و اختراع در حال آزمون‌های اولیه است. صبوری مذاکراتی را هم با خودروسازان داخلی برای نصب این دستگاه بر خودرو انجام داده است و می‌خواهد بعد از مطمئن شدن از نتیجه کار این دستگاه را برای اولین بار بر خودروهای پلیس راهور نصب کند.
منتشر شده در همشهری محله منطقه دو به تاریخ ۱۳۹۳/۱/۲۱