همشهری آنلاین - زهرا بلندی: بانک تجارت که امروزه در ضلع شرقی میدان به جای بانک شاهی نشسته است یکی از بناهای مهم این میدان است. این بانک در سال ۱۳۰۶ قمری برابر با ۱۲۶۷ شمسی تأسیس شده و در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۴۴۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
بانک شاهی که امروزه به عنوان موزه بانک تجارت شناخته می‌شود، نخستین بانکی بود که حکومت وقت می‌خواست به‌عنوان نماد اقتصاد و بانکداری دوران رضاخانی بسازد، بنابراین باید یکی از بهترین ساختمان‌های میدان توپخانه از آب درآمد. بانک شاهی قرار بود امروزی باشد، اما نشانه‌ای از گذشته نیز داشته باشد.
ساختمان بانک شاهی که کتیبه لاجوردی سردر ورودی آن با عنوان بانک بازرگانی ایران خودنمایی می‌کند، ابتدا توسط میرزا قهرمان امین‌لشکر، از درباریان ناصرالدین شاه قاجار و داماد مظفرالدین‌شاه، به‌عنوان قصری مجلل احداث شد و به این دلیل که نتوانست پول کامل ساخت عمارت را پرداخت کند ناچار به فروش آن شد و بعدها نخستین بانک ایران با عنوان بانک شاهی و پس از آن بانک بازرگانی ایران در آن مستقر شد.
این بنای تاریخی که میراث ارزشمند باقی‌مانده از بدنه‌های میدان توپخانه قدیم است، دارای طرحی یگانه بوده و استفاده از عناصر تزیینی معماری ایران، همانند کاسه‌سازی در نیم‌گنبد سردر ورودی، کاشی‌کاری و گچ‌بری را می‌توان از ویژگی‌های برجسته آن شمرد.
همچنین وجود ستون‌های رفیع در فضای داخلی بانک شاهنشاهی ایران و تلفیق هنرمندانه آن با دوره‌های تیزه‌دار و استفاده از چوب در پوشش سقف، ترکیبی موزون را پدید آورده است.