با اینکه عواملی مانند دیابت، رژیم غذایی، فشار خون بالا و کلسترول بالا عوامل اصلی خطرساز برای بیماری قلبی هستند، استرس (که پیامدهای عاطفی دلشکستگی را هم میتوان ذیل آن قرار داد) ممکن است نقشی در این مورد داشته باشد.
استرس میتواند یک حمله قلبی شاخص ایجاد کند که به مرگ فرد بینجامد و یک نمونه شایع آن مرگ افراد در مدت کوتاهی پس از دست دادن یکی از عزیزان است.
فشار عاطفی ممکن است به عارضهای به نام «نشانگان قلب شکسته» یا «نشانگان تاکوتسوبو» (Takotsubo syndrome) بینجامد که یک عارضه موقت قلبی است که به دنبال یک حادثه تنشزای روانی یا جسمی مانند مرگ یکی از عزیزان بروز میکند. این عارضه حدود یک درصد از کل موارد نشانگانهای حاد عروق کورونری (عروق تغذیهکننده قلب) را تشکیل میدهد، اما اغلب با حمله قلبی واقعی غیرقابلتشخیص است و نیاز به مداخله پزشکی فوری دارد.
در نشانگان قلب شکسته یا نشانگان تاکوتسوبو ضعیف شدن ناگهانی عضلات قلب رخ میدهد که احتمالا ناشی از خارج شدن دستگاه عصبی خودمختار از تعادل است. علت ممکن است استرس فیزیکی یا عاطفی باشد، اما در یک سوم موارد هم عامل استرسزای مشخصی پیدا نمیشود.
علائم نشانگان تاکوتسوبو همیشه بلافاصله پس از رخ دادن حادثه تنشزا رخ نمیدهد و ممکن است روزها و هفتهها بعد پدیدار شود. یکی از پدیدههای همراه استرس نشخوار فکری درباره حادثه آزارنده است و گاهی اشتغال فکری فرد در این باره حالت ناخودآگاه دارد.
همچنین ممکن است عوامل استرسزای خوشحالکننده مانند وقایع مثبت زندگی مانند جشنها و گرامیداشتها به خصوص سخنرانیهای عاطفی یا تولد یک نوه به این نشانگان بینجامد.
۹۰ درصد افراد دچار نشانگان تاکوتسوبو زنان در دوره پس از یائسگی هستند که در بسیاری از آنه قبلا تشخیص اختلالات خلقی یا بیماریهای مغزی مانند سکته مغزی داده شده است.
با توجه به شیوع بالای این نشانگان در زنان در دوره پس از یائسگی این احتمال مطرح میشود که هورمونها به شکلی در ایجاد آن دخالت دارند. اما از آنجایی که این نشانگان بلافاصله پس از یائسگی رخ نمیدهد، به نظر نمیرسد حذف شدن خود هورمونهای جنسی عامل اصلی در این مورد باشد.
در حال حاضر درمان اختصاصی برای این نشانگان تعیین نشده است و برخی از داروها از جمله داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (که در دسته داروهای ضد فشار خون هستند) اثرات مثبتی بر بیماران داشتهاند. همچنین انجام اقداماتی مانند ورزش، یوگا و مراقبه که با با تنفس عمیق باعث بهبود کارکرد دستگاه عصبی پاراسمپاتیک میشود، هم به بهبود بیماران کمک کند.
گرچه اغلب بیماران مبتلا به نشانگان تاکوتسوبو بهبودی کامل پیدا میکنند، اما با توجه به شباهت علائم این نشانگان با حمله قلبی باید اساس را بر رخ دادن حمله قلبی بگذارید و فورا با اورژانس تماس بگیرید.
درد در این نشانگان ممکن است در قفسه سینه رخ ندهد و در هر جایی در فاصله زاویه فک و دندانها تا بخش بالایی شکم بروز کند و ممکن است با تنگی نفس، تهوع، استفراغ، تعریق و این احساس که مشکلی در بدن به وجود آمده است، همراه باشد.
نکته مهم این است که درد قفسه سینه یا سایر علائم در این مورد را نباید دست کم گرفت و مراجعه فوری به اورژانس ضروری است.