همشهری آنلاین- ابوذر چهل امیرانی: کوچه سرپولک در تمام نقاط پایتخت به راسته تنورسازها مشهور بود. کسی از علت حضور و فعالیت تنورسازها در این کوچه خبر ندارد، اما حاج «مصطفی امیری» که سال‌ها در این حرفه مشغول بوده، می‌گوید: «پدرم متولد۱۳۰۳ و از تنورسازهای قدیمی تهران بود. آن‌موقع فقط ۵نفر در تهران تنورسازی داشتند که معروف‌ترین آنها «جعفر تنورساز» و حاج «اسماعیل فردحسینی» بودند. پدرم سال۱۳۲۴ تنورسازی را شروع کرد، اما می‌توان گفت که این شغل از سال۱۳۰۰ در تهران و این کوچه رواج داشته است.»
این کاسب ۷۵ساله عنوان می‌کند نانواها برای خرید تنور، یک‌راست به این کوچه می‌آمدند، اما سال‌هاست تنور بیشتر نانوایی‌ها از حالت گلی درآمده و فلزی و گردان شده است. او می‌گوید: «چراغ تنورسازی‌هایی که اکنون در کوچه سرپولک و اطراف شهرری فعالیت می‌کنند، با سفارش مغازه‌های کبابی روشن مانده‌اند و تعداد کمی از مشتری‌هایشان، نانوایی‌های سنتی تهران هستند. البته برخی هم سفارش‌هایی از آمریکا و اروپا دارند.»
این تنورساز قدیمی می‌گوید: «تنورسازها برای تهیه گل تنور و قوام‌گرفتن گل و چسندگی آن از ماسه رودخانه، خاک‌رس، گرد کاه و پشم بز استفاده می‌کردند. این فرمول قدیمی از ۱۰۰سال قبل به‌یادگار مانده، اما اکنون در هیچ کارگاهی از کاه و ماسه استفاده نمی‌کنند و همین باعث می‌شود کیفیت تنورها پایین بیاید و عمرشان کم شود.»
حاج مصطفی سپس جابه‌جایی تنورها را بخش دشوار کار تنورسازها معرفی می‌کند: «در قدیم تنورها را با دست جابه‌جا می‌کردند. وقتی تنور خشک می‌شد، ۴نفر از باربرهای قوی‌هیکل بازار را صدا می‌کردیم تا آن را بلند کنند و روی گاری بگذارند. موقع پایین گذاشتن تنور، همین تعداد آدم نیاز داشتیم. حالا تنورها را با جرثقیل و ماشین‌های باری حمل می‌کنند و به شهرهای مختلف می‌برند.»