همشهری آنلاین – ثریا روزبهانی: در تهران قدیم پاتوق اصلی عطاری‌ها در سبزه‌میدان، سرچشمه، بازار پاقاپوق و چند محل دیگر بود. البته در کنار عطاری‌های عمده‌فروش، خرده‌فروش‌ها هم که مغازه‌ای از خود نداشتند، بساط خود را کنار پیاده‌روها پهن می‌کردند. نخستین داروی خارجی که وارد ایران و تهران شد، «گنه گنه» بود، که یک پزشک انگلیسی به نام «کورمیک» برای معالجه تب نوبه «عباس میرزا» استفاده کرد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا ببینید
اما نخستین قدم برای راه‌اندازی داروخانه زمانی برداشته شد که ناصرالدین شاه از سفر فرنگ برگشت و تصمیم گرفت تا بیمارستانی به سبک اروپایی در تهران دایر کند. این بیمارستان، که تا مدت‌ها معروف به مریضخانه دولتی بود، یک دواخانه(یا داروخانه) نیز داشت که دو نفر به نام‌های «میرزا فرهاد» و «میرزا عنایت اله» آن را اداره می‌کردند، اما نکته قابل توجه این بود که در این داروخانه نیز به جای داروهای اروپایی، بیشتر داروهای گیاهی فروخته می‌شد به همین دلیل هم به عطارخانه معروف بود.
در آن سال‌ها چند داروخانه از جمله داروخانه نظامی توسط مدرسان رشته داروسازی مدرسه دارالفنون در تهران راه‌اندازی شد. ماجرای داروخانه نظامی از این قرار بود که ارتش ایران وسایل و تجهیزات مورد نیاز داروخانه، از دارو گرفته تا وسایل پزشکی چون سرنگ را از یک حراجی در اتریش خرید و اداره این داروخانه به «هادی خان سرتیپ» سپرده شد. هادی خان ۳۰ سال متصدی داروخانه بود تا اینکه بعد از مرگش مسئولیت داروخانه از سوی ارتش به «عبدالحسین‌خان نظامی» از دانش‌آموختگان رشته داروسازی دارالفنون سپرده شد.
بعد از مدتی هم به دلیل پرداخت نشدن حقوق کارکنان از سوی دولت، بابت طلب عبدالحسین‌خان، داروخانه نظامیه از سوی ارتش به او واگذار شد. عبدالحسین خان نظامی که فوت کرد داروخانه تعطیل شد، اما سال۱۳۸۱ با تلاش دکتر «زرین‌دخت شرقی» همسر امیرهوشنگ نظامی، آخرین وارث داروخانه نظامی، این داروخانه به «موزه ملی تاریخ علوم پزشکی ایران» اهدا شد. در این داروخانه که حالا به موزه تبدیل شده اسناد و مکاتبات درارتباط باطلب عبدالحسین‌خان از وزارت جنگ و دفاتر منظم دواخانه که در آن تاریخ نسخه، نام طبیب، نام بیمار، ترکیب داروها و قیمت آن درج شده، موجود است.
داروخانه نظامی با کمک عکس‌های قدیمی و قطعات باقیمانده از قفسه‌های داروخانه و هزینه شخصی زرین‌دخت شرقی به شکل سابق بازسازی شده است.