همشهری آنلاین- ابوذر چهل امیرانی: تا سال۱۳۹۱ مشاغل مختلفی از جمله لباس‌فروشی، کیف‌دوزی، خم‌کاری، برش‌کاری و... در بازارچه عودلاجان دیده می‌شد تا اینکه مسئولان با مشارکت کسبه اقدام به نوسازی مغازه‌ها کردند. تنها کاربری هم برای مغازه‌های این بازارچه از سوی شهرداری و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، تهیه و توزیع صنایع‌دستی تعیین شد.
حالا چندسالی است عنوان «بازارچه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی عودلاجان» بر پیشانی این راسته قدیمی نقش بسته، اما متأسفانه استقبال چندانی از فعالیت کسبه نشده و سبب نارضایتی آنها شده است.
صرف ۶میلیارد تومان برای بازسازی بازارچه
«مسعود سلطانی‌فر» رئیس سابق سازمان میراث فرهنگی در مراسم افتتاح بازارچه عودلاجان گفته بود نزدیک به ۶میلیارد تومان برای احیای این بازارچه هزینه شده، اما از ۵۰واحد صنفی قابل تغییر کاربری، فقط ۷واحد صنفی تن به این تغییرات داده‌اند.
همان زمان دکتر «پویا محمودیان» مدیرکل دفتر صادرات صنایع‌دستی کشور از ارائه تسهیلات ۱۰۰میلیون تومانی با بهره ۴درصد به صنعتگران و هنرمندان صنایع‌دستی بازارچه عودلاجان خبر داد. وی با بیان اینکه تمامی مغازه‌های این بازارچه در حوزه صنایع‌دستی فعالیت خواهند کرد، گفت: «با توجه به اینکه رونق اقتصادی این بازارچه به‌نفع تمامی کاسبان و هنرمندان شاغل در این بازارچه خواهد بود، چنانچه مغازه‌ای فعالیت دیگری داشته باشد، با وی برابر قانون برخورد می‌شود.»
بازاری که جان نگرفت
«قاسم کیایی» که از سال۱۳۵۲ در این بازار به تولید کیف و چمدان مشغول است، با بیان اینکه ابتدا صحبتی در خصوص تبدیل اینجا به بازارچه صنایع‌دستی نبود، می‌گوید: «حدود ۱۰سال پیش قرار شد اینجا با بازسازی به بازاری شیک تبدیل شود چون طاق نداشت و خرابه بود. معتادها زیر طاقی مغازه‌ها اتراق می‌کردند و وضعیت مناسبی نداشت. کسبه هم از این طرح استقبال کردند و الحق مسئولان شهرداری سنگ تمام گذاشتند. ساختمان‌ها و مغازه‌هایی در این بازار وجود داشت که در حال تخریب بودند و مسئولان شهرداری تخفیف ویژه‌ای برای ارائه مجوز و ساخت‌وساز به آنها دادند، اما به‌‍یکباره مسئولان سازمان میراث فرهنگی اعلام کردند قرار است کارهایی اینجا انجام دهند که در شأن بازار باشد. سپس اعلام کردند باید مغازه‌ها به محلی برای فروش صنایع‌دستی تبدیل شود و همین موضوع سبب شد تا فعالیت‌های اینجا بر اساس کمیسیون ماده۵ تغییر کند.»
وی ادامه می‌دهد: «این موضوع کسبه را با چالش مواجه کرد. نخست اینکه؛ ما با این شغل آشنایی نداشتیم. افراد زیادی در این بازار به فروش مشمع مشغول بودند و نمی‌توان از آنها انتظار داشت که شغل خود را به تهیه و توزیع صنایع‌دستی تغییر دهند. مشکل بعدی؛ عدم حمایت لازم از کسبه و تبلیغات مناسب برای معرفی بازار بود. این بازار زمانی می‌توانست رونق بگیرد که گردشگران از مغازه‌ها و محصولاتشان بازدید کنند، اما در این چندسال، روزانه فقط یک تا ۲گردشگر به اینجا آمده است. چند سالی به خاطر کرونا، مشتری نداشتیم و قبل از آن هم توریست‌ها فقط تا کاخ گلستان می‌رفتند، اما اینجا نمی‌آمدند. همین مسائل سبب شد تا خیلی از کسبه، مغازه‌های خود را اجاره بدهند، اما مستأجرها هم پس از مدت کوتاهی اینجا را ترک کردند. برخی هم مغازه‌هایشان را به‌فروش گذاشتند، اما مشتری پیدا نکردند. همین عوامل باعث شد تا خیلی‌ها مغازه‌هایشان را ببندند و اکنون فقط در ۶مغازه صنایع‌دستی عرضه می‌شود.»
کیایی، تنها راه برای رونق این بازار را ارائه مجوز از سوی مسئولان به کسبه می‌داند تا بتوانند شغل‌های دیگری به‌غیر از عرضه صنایع‌دستی داشته باشند.
مشکلی در تغییر شغل وجود ندارد
شهردار منطقه۱۲ به‌خوبی با دغدغه و مشکلات کسبه بازارچه عودلاجان آشناست. «امیر یزدی» با بیان اینکه بازسازی و فعالیت‌های خوبی در این بازار انجام شده، می‌گوید: «به نظر من، در آن مقطع زمانی مطالعه دقیقی برای تغییر کاربری این بازارچه به محلی برای عرضه صنایع‌دستی نشده بود. این اقدام سبب شد تا رونقی که بازارچه داشت، از بین برود.»
وی با بیان اینکه وضعیت این بازار نسبت به سال‌های گذشته بهتر شده، می‌گوید: «خوشبختانه برخی از بازاری‌ها تغییری در مشاغل خود داده و سبب رونق دوباره این بازارچه شده‌اند. ما هم تلاش می‌کنیم تا وضعیت بهتر از قبل شود. در بازدیدی که چندی پیش از این بازارچه داشتم، وضعیت آن را نسبت به بازدید سال قبل بهتر شده بود و افراد بیشتری برای خرید در این بازارچه حضور داشتند.»
شهردار قلب‌طهران با بیان اینکه کسبه بازارچه عودلاجان منعی در تغییر شغل خود ندارند، به فعالیت‌های درحال انجام برای رونق بیشتر این بازارچه اشاره و عنوان می‌کند: «برنامه‌هایی برای املاک تملک شده در عودلاجان داریم که یکی از آنها اجرای طرح گردشگری و اقامتی است. سرمایه‌گذاران هم در حال مطالعه و بررسی این طرح هستند و اگر این اتفاق بیفتد، رونق خوبی در بازارچه عودلاجان شاهد خواهیم بود و آنجا برای گردشگری و تبدیل به منطقه‌ای اقتصادی، مدنظر قرار خواهد گرفت.»