همشهری آنلاین - منیر گرجی: «محمود غفاری» یکی از همین هنرمندان و از ساکنان محله نارمک است که توانسته نمونه آثار دست‌ساز خود را در میادین محله به نمایش بگذارد. شاید کمی دور از ذهن باشد وقتی که می‌بینیم از تکه سنگ بی‌جانی می‌توان اثری ساخت که بتوان از آن برای هرچه بهتر دیده شدن شهر استفاده کرد، اما این کار از عهده غفاری بر آمده است. گفت‌وگوی ما را با این هنرمند سنگ تراش می‌خوانید.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
چطور شد که به این حرفه و زمینه هنری گرایش پیدا کردید؟
من از زمانی که دوران دبیرستان را پشت سر می‌گذاشتم، به خطاطی و نقاشی علاقه‌مند بودم. پس از آن با ادامه تحصیل در رشته گرافیک این ذوق در من به وجود آمد که می‌توانم با تلفیقی از خط و نقاشی از سنگ، تراشه‌هایی را بتراشم و به تخته سنگ بی‌جان، شکل و شمایلی ببخشم. از آنجایی که پدر من در کار سنگ بود من در کنار دست او با دستگاه فرز زیاد کار کردم و توانستم از عهده سختی‌های فرزکاری برآیم و تاکنون در مدت ۷ سال آثاری را درست کرده‌ام که در اغلب شهرداری مناطق از آنها برای زیباسازی معابر و نمای شهری استفاده شده است.
مهم‌ترین ویژگی کار یک هنرمند سنگ تراش چیست؟
خیلی‌ها زمانی‌که اسم ساخت مجسمه را می‌شنوند، در ذهنشان گچ و سیمان یا فلز تداعی می‌شود، اما من به‌عنوان هنرمند سنگ تراش با استفاده از سنگ و تراش دادن به آنها شکل می‌بخشم و البته این کار و این ایده را من ابداع و سختی‌هایش را هم تحمل کردم. از طرفی در ابتدا با کار «خط سنگ» شروع به کار کردم و به نوعی اسماءمتبرکه را بر روی سنگ طراحی می‌کردم و پس از آن هم در کنارش تهیه تندیس، سردیس و خط سنگ‌های بزرگ انجام دادم.
یکی از مشخصه‌های اصلی کار شما، دقت و ظرافت در تراش کار است. اگر در حین کار اثری را بیش از حد تراش بدهید، رفع آن جبران‌پذیر خواهد بود؟
این کار مانند کار با گچ و سیمان و فلز نیست که بشود آن را جبران کرد و باید آنقدر دقیق و ظریف کار را انجام داد که اشتباهی رخ ندهد. مثلاً اگر به وسیله فرز، کاری زیاده از حد گود شود، دیگر قابل برگشت نیست و شاید به دلیل این سختی‌هایش بوده که کمتر کسی سراغ این زمینه هنری رفته است.
تفاوت کار آثار سنگی و کار گچی در چیست؟
مقاومت و زیبایی که یک سنگ دارد، اصلاً قبال قیاس با کار گچی و سیمانی نیست، علاوه بر آن سنگ را می‌توان بنا به اقتضای هر آب و هوایی در هر شهری استفاده کرد اما اثر گچی از چنین قابلیت برخوردار نیست. نکته حائز اهمیت دیگر در این زمینه این است که برای تراش دادن سنگ فرد باید ماهرانه عمل کند و همه جوانب احتیاط رعایت شود.
طرفداران کارهای شما چه کسانی هستند یا به عبارت دیگر چه کسانی به شما سفارش درست کردن این آثار را می‌دهند؟
این کارها به دلیل حجم بزرگی که دارند، نمی‌توان آنها را در مکان‌های خصوصی کار گذاشت، مگر اینکه در اندازه‌ها وابعاد کوچک‌تر ساخته شود. از طرفی با رایزنی‌هایی که با شهرداری انجام دادم به این نتیجه رسیدیم که تعدادی از سنگ خط‌ها و مجسمه‌ها را در برخی مناطق جانمایی و نصب کنیم که خوشبختانه سهم منطقه ما در این زمینه و بهره‌مندی از چنین آثاری زیاد است و ما آثار چون صلوات، امام رضا(ع) و... را در خیابان‌ها و بوستان‌های اینجا می‌بینیم.
در سفارش‌هایی که قبول می‌کنید، چقدر سفارش‌دهندگان دست شما را باز می‌گذارند؟
در مجموع فعلاً کارهای ساده از سوی نهادها پسندیده می‌شود و در کارها کمتر ذوق و سلیقه‌مان را دخالت دهیم، مثلاً ما در نوع رنگ و اندازه نظر می‌دهیم اما کمتر مورد توافق قرار می‌گیرد و از آنجا که ما خالق اثر هستم، باید تابع سفارش‌دهندگان باشیم.
یکی از ویژگی‌های کار شما، ساخت سنگ خط‌هایی از اسماء متبرکه است. شما فکر می‌کنید تهیه ونصب چنین کارهایی در محله‌ها برای شهروندان چه تأثیری دارد؟
نام و اسامی ائمه(ع) هر کجا که نصب شود و هر چشمی هم که به آن بیفتد در روح و روان انسان تأثیر مثبت می‌گذارد. من حتی تأثیر خوب آن را بر روی خود و در زندگی‌ام دیده‌ام. خاطره نصب نخستین سنگ خطم به چند سال پیش بر می‌گردد که شهرداری در ورودی استادیوم آزادی تا به حال مجسمه‌های مختلفی را نصب کرده، اما با هر فوتبال به دلیل هیجانی که اتفاق می‌افتاد برخی افراد، عصبانیت خود را بر روی مجسمه‌ها خالی می‌کردند. یک بار پیشنهاد دادم نام آقا امیرالمؤمنین(ع) را روی سنگ بتراشم. این کار انجام شد و اثر را آنجا نصب کردیم و تا به الان که نزدیک به یک دهه از آن زمان می‌گذرد، همچنان آن اثر هنری سر جای خود زیبا و پر صلابت باقی مانده است. این امر نشان از آرامشی دارد که این اسامی به مردم می‌دهد.
به نظر شما آثار هنری چقدر در تلطیف فضای شهری تأثیر می‌گذارند؟
به نظر من شهر هم مانند خانه هر شخص است. همان‌طورکه هر خانه‌ای احتیاج به دکور و تزیینات دارد، شهر هم می‌تواند دارای دکور و تزیینات باشد و دست سازه‌هایی که در ایام و مناسبت‌های مختلف در شهر می‌بینیم به زیبایی شهر می‌افزاید.
تا به حال چه مجسمه‌هایی ساخته‌اید؟
تصاویر خیام، ابوعلی سینا، عطار نیشابوری و چند اثر مادر که فرزند به بغل دارند که در برخی میادین کار گذاشته شده است.
جنس سنگ‌هایی که انتخاب می‌کنید همه از یک نوع است؟
خیر، در شهرهای مختلف از سنگ‌های متفاوتی استفاده می‌کنیم. هر شهری بنا به نوع آب وهوا و نوع معادن، سنگ‌های متفاوتی با رنگ‌های بسیار زیبایی دارد و بنا به همین اصل و نوع کار و اینکه در چه محیطی کار گذاشته می‌شود آن را انتخاب می‌کنیم.
خودتان کدام یک از آثار خود را می‌پسندید؟
من اثری دارم که از خط سنگ است و بزرگ نوشته شده «فاطمه جانم» که این اثر را بیشتر از همه می‌پسندم.
برنامه آینده‌تان چیست؟
تلاش می‌کنم نسل دیگری از خط سنگ و ترکیبی از فلز و کاشی را به عرصه ظهور برسانم. آثاری که با این شیوه خلق شوند، در عین سادگی زیبایی خاصی دارند که امیدوارم به‌زودی بتوانم آن را به نتیجه برسانم.
چقدر در کارهایتان از زندگی در محله نارمک ایده گرفته‌اید؟
سال‌هاست که در این محل زندگی می‌کنم و ایده‌های زیادی هم از این محل به دست آورده‌ام. نارمک یکی از محله‌های اصیل و سنتی تهران است و بنا به عقاید و رفتار افراد این محل متوجه شده‌ام که خلق آثار هنری مزین به اسامی ائمه(ع) در این محل بازخورد خوبی داشته است.
--------------------------------------
منتشر شده در همشهری محله منطقه ۸ به تاریخ ۱۳۹۳/۳/۱۲