کاخ سنا یا ساختمان مجلس سنا بنایی مربوط به دوره پهلوی دوم است که در میان سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۳۷ شمسی در بخش شمالی خیابان سپه تهران، روبه‌روی دانشگاه افسری و در نزدیکی کاخ مرمر، ساخته شد تا به محل برگزاری نشست‌های مجلس سنای ایران اختصاص داده شود.

همشهری آنلاین - زهرا بلندی: پس از تشکیل مجلس سنا در سال ۱۳۲۸ محلی برای برگزاری نشست‌های مجلس سنا در نظر گرفته نشده بود و در سال‌های نخست، جلسات سنا در عمارت مجلس شورای ملی تشکیل می‌شد. پس از انحلال مجلس در سال ۱۳۳۱ و گشایش دوباره آن در سال ۱۳۳۲ سناتورها بر آن شدند که هرچه زودتر جایگاهی اختصاصی برای مجلس سنا برپا کنند.

قصه‌های خواندنی تهران را در اینجا دنبال کنید

«نصرالله حدادی»، محقق، نویسنده و تهران‌شناس، در  این‌ باره می‌گوید: «بعد از اینکه محمدرضا پهلوی در ۱۵ بهمن سال ۱۳۲۷ در محوطه دانشگاه تهران توسط ناصر فخرآرایی ترور شد شاه ۲ کار انجام داد. یکی تغییر قانون اساسی و تشکیل مجلس مؤسسان و دیگری شکل‌دهی مجلس سنا. آن زمان فقط یک مجلس داشتیم که مجلس شورای ملی بود. شاه مجلس سنایی راه انداخت که ۶۰ سناتور داشت؛ ۳۰ نفر از اعضای آن را شاه و ۳۰ نفر از اعضا را مردم انتخاب می‌کردند. هرچه مجلس شورای ملی تأیید می‌کرد باید به تأیید مجلس سنا هم می‌رسید. به دلیل اینکه این مجلس جای ثابتی برای برگزاری جلسات نداشت، برخی از سناتورها با تلاش بسیار و با همراهی شاه، کاخ شاهپور علیرضا پهلوی را پس از مرگ مشکوک او در سال ۱۳۳۳ خریداری کردند و به مجلس سنا اختصاص دادند. این ساختمان پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ برای نزدیک به ۲۰سال به مجلس شورای اسلامی واگذار شد و برای برگزاری نشست‌های علنی و کمیسیون‌ها و کارهای اداری مورد بهره‌برداری قرار گرفت. تا سال ۱۳۸۰ نشست‌های مجلس در همین محل برگزار می‌شد و با ساخت ساختمان جدید مجلس در میدان بهارستان از آن ساختمان تنها برای برگزاری برخی گردهمایی‌های دولتی و جلسات سالانه مجلس خبرگان رهبری استفاده می‌شود.»

حدادی در ادامه با بیان اینکه این اثر با نام ساختمان مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۲۵ آبان ۱۳۸۴ با شماره ثبت ۱۳۷۳۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، می‌گوید: «این بنا که در ۳طبقه طراحی شده، توسط «حیدر غیایی» و «محسن فروغی» ساخته شده است. طرح زنجیروار ستون‌های بتونی، اجرای گنبد عظیم سقف سالن تشکیل جلسات و همچنین طرح تزیینی آن، از شاخص‌ترین جزئیات اجرایی در ساختمان هستند. این مجموعه شامل دو بلوک است، بلوک اصلی، مکعب‌مستطیلی است به ارتفاع ۱۹ متر که بدنه شمالی آن با حجم نیم‌استوانه به شعاع ۲۶ متر ترکیب شده است و فضای کلی سالن جلسات نمایندگان را تشکیل می‌دهد. بلوک دوم، مکعب‌مستطیلی در امتداد محور شرقی ـ غربی است که به دفتر کار نمایندگان تعلق دارد. سالن اصلی مجلس گنجایش ۷۰۰ نفر را دارد. یکی از خصوصیات این سالن متحرک بودن آن است، به طوری که در مواقع عادی حجم سالن به وسیله دیوارهای فلزی متحرکی که هم با جریان برق و هم با اهرم‌های دستی حرکت می کنند، کوچک‌تر شده و برای برگزاری جلسات عادی آماده می‌شود. این دیوارهای متحرک ۶ متر ارتفاع دارند و در زمین فرو رفته‌اند.»