تاریخ انتشار: ۱۳ اسفند ۱۳۸۷ - ۱۳:۳۳

همشهری آنلاین: پژوهشگران به کمک ترکیب تصاویر به دست آمده از تلسکوپ فضایی هابل قادر به ساخت تصاویر سه‏ بعدی از سحابی‏‌های سیاره ‏نما، از جمله سحابی حلقه شدند.

کیست که این تصویر شگفت ‏انگیز از سحابی حلقه، عضو 57ام از فهرست مسیه را که توسط تلسکوپ هابل گرفته شده ‏است نشناسد؟ تصویر رنگی اصلی از ترکیب سه تصویر سیاه‏ و سفید به دست آمده است که هر یک به کمک سه فیلتر رنگی مختلف توسط "دوربین سیاره‌ای گسترده میدان 2 هابل"  گرفته شده‏ بودند.

 فیلتر آبی، تابش‌های بسیار داغ هلیوم را جدا می‌کند که عمدتا نزدیک ستاره ‏مرکزی قرار گرفته‏‌اند. فیلتر سبز نشان‌دهنده اشعه‏های تابیده از اکسیژن یونیده شده است که دورتر قرار دارند و فیلتر قرمز، نیتروژن یونیده‏ شده را نشان می‏دهد که دورتر از گازهای دیگر واقع شده است. ما می‌دانستیم که هر یک از این مولکول‏ها کجا قرار دارند ولی تا به امروز و پیش از جادوی یوکا متساوینیو  قادر نبودیم به صورت سه بعدی آنها را ببینیم. 

مانند همه ‏تصاویر "سه بعدی" تهیه شده توسط یوکا متساوینیو، اینجا نیز دو نسخه از شکل‏‌ها نمایش داده شده‏اند. تصویر بالا نسخه‏ موازی است که ابتدا باید چشمان خود را آزاد بگذارید، سپس وقتی در فاصله معینی از صفحه نمایش قرار بگیرید، دو تصویر در هم ادغام شده و یک تصویر سه بعدی را ایجاد می‌کنند. گفته می‌شود اگر یک کارت را بین دو تصویر به نحوی قرار دهید که لبه تیز آن به سمت شما باشد، این کار به مشاهده تصویر موازی کمک خواهد کرد.

تصویر دوم که در زیر نشان داده شده است، نسخه متقاطع است. این تصویر برای افرادی است که با موفقیت چشمان خود را چپ کنند و در این حالت قادر خواهند بود تصویر سومی را به صورت سه ‏بعدی در وسط مشاهده نمایند. گذاشتن کارت بین دو تصویر اینجا نیز به کمک بیننده خواهد آمد. 

کار یوکا متساوینیو در تجسم تصاویر هابل به نحوی که بیننده آنها را به صورت سه بعدی ببیند، به کمک تجزیه و تحلیل سوژه عکس، فاصله ستارگان آن و طول موج‏های مختلف نور مرئی ممکن می‏شود.

با سحابی حلقه بیشتر آشنا شویم:

سحابی حلقه، M57، در ژانویه سال 1779 توسط «آنتونی دارکویر» و کمی بعدتر در همان ماه به طور مستقل توسط "چارلز مسیه" کشف شد. ولی این دارکویر بود که ابتدا آن را به صورت « یک مشتری بزرگ که شبیه یک سیاره‏ محو شونده است» توصیف کرد. عنوان «سحابی‏های سیاره‏نما» نیز از همین‌جا نشأت گرفت. اما «ویلیام هرشل» که از تلسکوپ‏های قدرتمندتری بهره می‏گرفت، نخستین کسی بود که پیشنهاد کرد این جرم آسمانی یک سحابی است که از ترکیب چند ستاره کم ‏نور شکل گرفته است.

تا سال 1800 میلادی، کونت فردریش فون هان ستاره مرکزی M57 را کشف کرده بود و در طی 64 سال بعد، «ویلیام هاگینز» به بررسی طیف M57 اشتغال داشت. 22 سال بعد، اخترشناس مجار، جن گودارد کشف کرد که M57 دارای هسته‏ سحابی‌های سیاره‏ای است.

منبع: ماهنامه نجوم