همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: مهم‌ترین محصول مراقبت از پوست به‌خصوص با شروع فصل گرما کرم ضدآفتاب است. استفاده از کرم‌های ضدآفتاب در تمام فصول سال لازم و ضروری است، اما با گرم‌تر و درخشان‌تر شدن اشعه‌های خورشید و آغاز فصل گرما این الزام معمولا شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد. انتخاب SPF ضدآفتاب یکی از دغدغه‌های همیشگی کسانی است که از این کرم‌ها استفاده می‌کنند. برای اینکه دقیق‌تر بدانیم SPFچیست و چه عددی باشد بهتر است و این عدد اساساً به چه معناست، با دکتر «آریا شفیعی»، متخصص پوست، مو و زیبایی و دارای بورد تخصصی گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
SPF به چه معناست و چه کاربردی دارد؟
دکتر آریا شفیعی، در مورد مراقبت‌های کلی از پوست به‌خصوص در تابستان می‌گوید: در روزهای گرم سال مدت بیشتری نسبت به سایر فصول زیر نور آفتاب و در معرض تابش ۲ نوع اشعه فرابنفش A( UVA) و B ( UVB) قرار می‌گیریم که بسیار آسیب‌زاست. به همین‌خاطر اقدامات محافظتی از پوست اهمیتی دوچندان می‌یابد و با انتخاب درست کرم ضدآفتاب و شیوه مصرف آن می‌توان از میزان آسیب‌های وارده احتمالی به پوست کاست.
او در پاسخ به این سؤال کهSPF به چه معناست و چه کاربردی دارد، می‌گوید:SPF به‌صورت یک عدد در کرم‌های ضدآفتاب متغیر و مخفف عبارت «Sun Protection Factor» به‌معنای فاکتور محافظت در برابر خورشید است؛ مثلا SPF ۱۵ نشان می‌دهد ضدآفتاب تا چه اندازه از پوست ما در برابر نور فرابنفش B محافظت می‌کند.
این متخصص پوست درباره اینکه SPF مناسب چه عددی باید داشته باشد، می‌گوید: طبق تحقیقات سازمان غذا و داروی آمریکا، SPF مناسب برای پوست ۱۵ و بالاتر از آن است. ضمن آنکه برای محافظت بیشتر از پوست انجام اقدامات دیگری مانند استفاده از عینک آفتابی و اجتناب از قرار گرفتن درمعرض آفتاب ظهر نیز مؤثر واقع خواهد بود.
رابطه عدد SPF و مقابله با اشعه فرابنفش خورشید
شفیعی می‌گوید: هر کرم ضدآفتابی که در کشورها فروخته می‌شود باید برچسب SPF داشته باشد که عدد محافظتی آن را در برابر تابش آفتاب نشان می‌دهد. این محصولات همچنین باید نشان دهند که ضدآفتاب آزمایش طیف گسترده بودن را گذرانده است یا خیر.
وی درباره رابطه عدد SPF و مقابله با اشعه فرابنفش خورشید توضیح می‌دهد: سطح محافظت از اشعه فرابنفش A نیز باید به تناسب سطح SPF که میزان محافظت از اشعه فرابنفش B را نشان می‌دهد، افزایش یابد؛ یعنی ضدآفتابی که SPF زیر ۱۵ داشته باشد توانایی محافظت طیف گسترده را هم ندارد.
ضدآفتاب طیف گسترده به چه معناست؟
اشعه ماوراء یا فرابنفش خورشید شامل ۲ پرتو خطرناک UVA و UVB است که هرکدام آسیب‌های متفاوتی را به پوست ما می‌رسانند. اگر ضدآفتابی بتواند از پوست ما در برابر این دو پرتو محافظت کند «ضدآفتاب طیف گسترده» یا «ضدآفتاب وسیع الطیف» گفته می‌شود؛ یعنی ضدآفتاب طیف گسترده (BROAD SPECTRUM) می‌تواند به‌طور همزمان از پوست ما در برابر تمامی اشعه‌های مضر ماورای بنفش خورشید محافظت کند. در نتیجه از سوختگی پوست، پیری و چروک زودرس و سرطان پوست جلوگیری می‌کند.
دکتر شفیعی، متخصص پوست درباره فرق این اشعه‌ها می‌گوید: ضدآفتاب‌ها به حفظ سلامت پوست در مقابل پرتوهای فرابنفش A و B که به‌صورت بالقوه مضر هستند، کمک می‌کنند. اشعه فرابنفش B موجب قرمزی پوست و آفتاب‌سوختگی می‌شود، اما اشعه فرابنفش A این اثر را ندارد، ولی می‌تواند منجر به پیری زودرس پوست یا چین و چروک آن شود. ضمن آنکه هر دو اشعه خطر ابتلا به سرطان پوست را نیز افزایش می‌دهند.
دکتر شفیعی در ادامه تأکید می‌کند: اگر شما SPF مناسبی برای ضدآفتاب انتخاب کنید که تا حدی جلوی اشعه فرابنفش B را بگیرد، تضمینی وجود ندارد از پوست در برابر اشعه فرابنفش A هم محافظت کند. به همین دلیل، شما باید محصولی با SPF مناسب انتخاب کنید که طیف گسترده نیز باشد. در ضدآفتاب‌های طیف گسترده به همان نسبتی که اشعه فرابنفش B توسط SPF مهار می‌شود، اشعه فرابنفش A هم مسدود می‌شود؛ یعنی به‌طور همزمان از پوست ما در برابر تمامی اشعه‌های مضر ماورای‌بنفش خورشید محافظت می‌کند.
چگونگی انتخاب SPF کرم‌های ضد آفتاب
به گفته این متخصص پوست یکی از پرسش‌های معمول در مورد ضد آفتاب‌ها این است که چند درصد از اشعه فرابنفش توسط ضدآفتاب ها مسدود می‌شود که این میزان با عدد SPF قابل شناسایی است.
میزان محافظتی ضد آفتاب‌ها که توسط SPF های مختلف ارائه می‌شود، به این صورت هستند:
SPF ۱۵: تا ۹۳ درصد
SPF ۳۰: تا ۹۷ درصد
SPF ۵۰: تقریباً ۹۸ درصد از نفوذ اشعه فرابنفش B به پوست جلوگیری می‌کند.
به‌گفته دکتر شفیعی، این درصدها نشان می‌دهند که هیچ ضدآفتابی نمی‌تواند کاملا اشعه فرابنفش را مسدود کند. همچنین افزایش چشمگیر عدد SPF، تنها درصد کمی از قدرت محافظت را افزایش می‌دهد.
تشخیص نوع پوست
دکتر شفیعی می‌گوید پوست خیلی روشن به دلیل داشتن مقدار متفاوت ملانین، آسیب‌پذیری بیشتری در برابر آفتاب دارد و در شرایط یکسان، انرژی خورشیدی بیشتری به نسبت پوست تیره جذب می‌کند. پوست تیره هم در برابر نور فرابنفش آسیب‌پذیر است اما به میزان کمتری؛ چراکه ملانین که جذب‌کننده زیست‌شناختی نور فرابنفش است در این نوع پوست بیشتر وجود دارد.
ارتباط نوع پوست با ضد آفتاب
آیا نوع پوست با میزان آفتاب سوختگی و مقدار استفاده از ضدآفتاب در ارتباط است؟ به گفته دکتر شفیعی، خطر آسیب‌دیدگی پوست تا حد زیادی به نوع پوست و میزان محافظت از آن بستگی دارد. بنابراین هر فرد با توجه به نوع پوست خود باید از نوع خاصی از ضد آفتاب استفاده کند..
بیشتر بخوانید: