همشهری آنلاین - بهاره خسروی: چهره‌های بنامی مثل «حاج حسن ارضی»، پدر حاج «منصور ارضی»، شیخ رجبعلی خیاط و خیلی‌های دیگر بود که همگی برای استفاده از محضر درس روحانی و عارف بنام آن دوره، سید مهدی قوام در این خانه دور هم جمع می‌شدند. فعالیت‌های این جمع دوستانه به روزهای اوج مبارزات مردمی علیه رژیم پهلوی رسید و منزل حاج آقا شیروانی به یکی از مهم‌ترین پایگاه‌های مبارزه با حکومت ستمشاهی و برپایی مجالس سخنرانی و مخفیگاه چهره‌های مطرح سیاسی و فرهنگی مانند مرحوم آیت‌الله «مهدوی کنی» تبدیل شد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و آرام گرفتن اوضاع، توسعه و ترویج فرهنگ دینی میان اهالی محله به یکی از دغدغه‌های اصلی مرحوم شیروانی تبدیل شد. بالاخره هم این خانه پرماجرا عاقبت به‌خیر شد. تبدیل خانه قدیمی محله امیریه به حسینیه و دارالایتام، مهم‌ترین وصیت این روحانی به دوستان و همراهان بود. این چند سطر پیشینه حسینیه بیت‌الزهرا(س) در محله امیریه بود که بنابر وصیت مالکش به حسینیه، خیریه و مرکز فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی تبدیل شد.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
خانه مرحوم شیروانی و حلقه عارفان
حسینیه بیت‌الزهرا(س)، خانه قدیمی مرحوم حجت‌الاسلام شیروانی بود که به وصیت او وقف حضرت زهرا(س) و حمایت از ایتام شد. نشانی سرراست است و خیلی زود به حسینیه در بن‌بست «منصوری» می‌رسیم. این حسینیه انگار گذر زمان را حس نکرده؛ با وجود اندک تغییرات و بازسازی، دیوارهای آجری قدیمی و در و پنجره‌های چوبی سر جای خود باقی مانده است. اگر خوب گوش تیز کنیم از لابه لای آجرهای این حسینیه هنوز هم صدای رفت و آمدهای مهمانان و شاگردان ویژه خانه شنیده می‌شود. «امیر آشتیانی» مسئول خیریه آشتیانی و حسینیه بیت‌الزهرا(س) با روایت حال و هوای قدیمی این خانه می‌گوید: «این خانه قدمت زیادی دارد و شکل سابق آن شبیه کاروانسرای خانات بود. مالک اصلی خانه، مرحوم حجت‌الاسلام ابوالفضل شیروانی از روحانیون مطرح آن زمان در محله امیریه و از دوستان مرحوم پدرم بود. از آنجا که حاج آقا روحانی بود افراد سرشناس زیادی به این خانه رفت‌وآمد داشتند و محفل‌های درس و مباحثه دینی همیشه اینجا برپا بود. بنا به تعریف پدر در دوره رضا شاه، مردم چندان اجازه فعالیت‌های دینی و برپایی مجالس روضه و عزاداری نداشتند اما همه این برنامه مخفیانه در خانه حاج آقا شیروانی برگزار می‌شد.» آشتیانی با اشاره به عکس دسته‌جمعی سیاه و سفیدی که اعضای هیئت جمعیت تهران در سال ۱۳۳۶ در این خانه گرفته‌اند می‌گوید: «مرحوم شیخ رجبعلی خیاط، عارف بنامی که حالا پسرشان، حاج محمود عضو هیئت امنای این حسینیه است در آن ایام در این خانه از محضر درس روحانی و عارف مشهور، سید مهدی قوام استفاده می‌کرد. در زمان مبارزات انقلاب اسلامی هم این خانه یکی از پایگاه‌های مبارزات روحانیون بود و مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی جلسات درس خود را مخفیانه در آن برگزار می‌کرد.» به گفته آشتیانی هنوز مجالس عزاداری و برنامه‌های مذهبی در حسینیه بیت‌الزهرا(س) در ایام فاطمیه، محرم و سایر مناسبت‌های مذهبی به شیوه سنتی و به سبک و سیاق سابق اجرا می‌شود.
وقف خانه به نفع ایتام
مرحوم حجت‌الاسلام شیروانی در زمان حیات زن و فرزند نداشت و به همین دلیل تبدیل خانه به مرکزی برای فعالیت‌های فرهنگی و حسینیه و تأسیس مؤسسه خیریه آشتیانی برای حمایت از نیازمندان به‌ویژه ایتام در دل این حسینیه، وصیت او به دوستانش بود. آشتیانی در این‌باره می‌گوید: «پدرم، مرحوم یدالله آشتیانی از دوستان نزدیک حاج آقا شیروانی بود. به همین دلیل بعد از فوت ایشان در سال ۱۳۸۴ دست به کار شد و با هزینه شخصی شروع به بازسازی خانه و ساخت حسینیه و تأسیس یک مؤسسه خیریه در آن برای کمک به نیازمندان به‌ویژه ایتام کرد. من هم برای عملی شدن وصیت حاج آقا در رکاب پدر خدمت می‌کردم. از سال ۱۳۸۸ و با فوت پدر، مسئولیت‌های ایشان را من عهده‌دار شدم.» مسئول مؤسسه خیریه آشتیانی فعالیت‌های عام‌المنفعه مؤسسه و حسینیه را تشریح می‌کند: «کارهای ما در حسینیه به ۳ بخش تقسیم می‌شود. بخش اول اجرای برنامه‌های مذهبی در مناسبت‌های ویژه است. اما مهم‌ترین قسمت کار ما و مؤسسه آشتیانی که ۸۰ درصد آن از طریق هزینه‌های شخصی شرکت خودمان تأمین می‌شود حمایت از ایتام و فرزندان بی‌سرپرست و بدسرپرست سالم و معلول جسمی و ذهنی است که در پرورشگاه‌ها نگهداری می‌شوند.» او می‌گوید که در این زمینه با مجتمع‌های «شهید هاشمی‌نژاد»، «فرزندان من» و «طلیعه» همکاری دارند: «در بخش دیگر فعالیت‌های مؤسسه برای تشویق و ایجاد انگیزه بیشتر در میان پرستاران این کودکان به مناسبت‌های مختلف علاوه بر کمک‌های نقدی، سبد ارزاق هم میان آنها توزیع می‌کنیم.»
بنا به گفته مسئول مؤسسه خیریه آشتیانی گروهی از افراد خیر هم به‌عنوان حامی مالی برای کمک به ایتام همراه فعالان این مؤسسه هستند که «محمد اصفهانی»، خواننده هم یکی از آنهاست.
سهم نیازمندان و فقیران محفوظ است
آشتیانی می‌گوید که شناسایی خانواده‌های بی‌بضاعت و رسیدگی به مشکلات آنها بخش دیگر فعالیت‌های خیریه است. گروهی از خانواده‌ها ثابت و ماهانه از حمایت‌های مؤسسه برخوردار می‌شوند؛ حمایت‌هایی شامل سبد ارزاق در ماه رمضان، عید نوروز، ماه محرم، عید غدیر و سایر مناسبت‌ها. گروهی از افراد هم موردی مشمول کمک‌های مؤسسه می‌شوند. اهدای لوازم تحریر و پرداخت کمک هزینه‌های تحصیلی برای فرزندان این خانواده‌ها، پرداخت وام‌های ضروری قرض‌الحسنه، معرفی افراد جویای کار به مراکز شغلی و... از دیگر فعالیت‌های مؤسسه برای خدمت‌رسانی به خانواده‌های نیازمند است.» وی می‌گوید: «اطعام فقیران و نیازمندان، کارتن‌خواب‌ها و افراد بی‌خانمان در ماه‌های رمضان و محرم از دیگر برنامه‌های مؤسسه خیریه آشتیانی است که هر سال در حسینیه بیت‌الزهرا(س) اجرا می‌شود.»
تأمین هزینه‌های درمانی و جهیزیه
اجرای دوره‌های آموزشی قرآنی با ارائه مدرک معتبر زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی و برپایی تورهای گردشگری زیارتی رایگان هم جزو برنامه فرهنگی حسینیه بیت‌الزهرا(س) برای اهالی محله است؛ فعالیتی که همسو با دغدغه‌های مالک فقید این خانه است. تهرانی در این‌باره می‌گوید: «در این حسینیه دوره‌های آشنایی با احکام دینی و دوره‌های آموزش روخوانی، قرائت و تفسیر موضوعی قرآن با حضور استادان بنام حوزه و دانشگاه برگزار می‌شود تا اهالی بتوانند از برکات قرآن و تعلیمات دینی در زندگی فیض ببرند و در نزدیکی محل سکونتشان جایی را برای افزایش اطلاعات و معلومات دینی داشته باشند. خوشبختانه اهالی استقبال خوبی هم از این دوره‌ها دارند و همین موضوع، انگیزه ما را برای ادامه کار دوچندان می‌کند.»
به گفته تهرانی برای ایجاد شادابی و نشاط میان اهالی محله به‌ویژه خانواده‌های بی‌بضاعت، تورهای گردشگری و زیارتی رایگان به قم، جمکران و مشهد مستمر از سوی حسینیه تدارک دیده می‌شود و مخاطبان برنامه‌های حسینیه معمولاً هر سال ۲ تا ۳ بار به همت این مرکز به مشهد مقدس مشرف می‌شوند.
آشنایی با مهارت‌های زندگی در حسینیه
برپایی دوره‌های رایگان آموزش مهارت زندگی با حضور استادان دانشگاه‌الزهرا(س) یکی دیگر از دوره‌های آموزشی حسینیه بیت‌الزهرا(س) برای اهالی محله است. «مریم اکبری» مسئول فعالیت‌های اجرایی حسینیه در این‌باره می‌گوید: «برپایی دوره‌های آموزشی رایگان مهارت‌های زندگی شامل آموزش مهارت‌های رفتار با همسر، سبک صحیح زندگی ایرانی و اسلامی، ارائه مشاوره با هدف کاهش مشکلات خانوادگی و... از جمله برنامه‌های فرهنگی حسینیه است که همه اهالی می‌توانند با حضور در آن با مهارت‌های لازم برای داشتن یک خانواده موفق آشنا شوند و چنانچه در زندگی با مشکلی مواجه هستند، با کمک مشاوران این دوره‌ها، آن را ریشه‌یابی و رفع کنند.» به گفته او افزایش اعتماد به نفس و توانمند کردن بانوان از مهم‌ترین دستاوردهای این دوره‌های آموزشی برای خانواده‌هاست.
کتابخانه رایگان ویژه بانوان و دانش‌آموزان دبستانی محله
کتابخانه حسینیه بیت‌الزهرا(س) با هزاران جلد کتاب متنوع فرهنگی، اجتماعی و مذهبی ویژه مادران و کودکان یکی از بخش‌های مهم و پرطرفدار این مرکز مذهبی ـ فرهنگی است که در طبقه دوم این حسینیه به بانوان محله خدمات ارائه می‌کند. اکبری که مسئولیت کتابخانه حسینیه را هم برعهده دارد درباره امکانات این کتابخانه می‌گوید: «حسینیه بیت‌الزهرا(س) توجه ویژه‌ای به نیازهای فرهنگی اهالی محله دارد. موضوعی که مادران و بانوان به‌عنوان مدیر خانه باید به آن توجه کافی داشته باشند مطالعه و افزایش اطلاعاتشان است. بر همین اساس فراهم کردن یک محیط دنج و آرام برای مطالعه با گنجینه‌ای غنی از کتاب‌های مفید یکی از فرصت‌هایی است که حسینیه ما برای بانوان محله ایجاد کرده است. شاید بسیاری از اهالی به دلیل گرانی کتاب ومشکلات اقتصادی، خرید کتاب را از سبد خرید خانواده حذف کنند. ما در این کتابخانه برای پیشگیری از این مشکل و کمک به ارتقای معلومات اهالی، به مادران محله و دختران و پسران مقطع دبستانی‌شان خدمات رایگان کتابخوانی ارائه می‌دهیم. همه بچه‌های دبستانی هم علاوه بر مادرانشان می‌توانند برای تحقیقات و پژوهش‌های درسی‌شان عضو کتابخانه حسینیه و از امکانات آن بهره‌مند شوند.»
مشارکت در امور حسینیه نعمت است
«فاطمه اکرامی» از اهالی خیابان ولی‌عصر(عج) و عضو ثابت بیشتر برنامه‌ها و کلاس‌های حسینیه بیت‌الزهرا(س) است که در دوخت ودوز لوازم حسینیه هم دستی دارد. او درباره نحوه مشارکت در فعالیت‌های حسینیه بیت‌الزهرا(س) می‌گوید: «خدا را شکر توفیق خدمت به حسینیه و مشارکت در انجام کارهای خیر نصیبم شده است. با توجه به آشنایی نسبی‌ام با هنر خیاطی معمولاً اگر نیاز به دوخت پرده، پرچم و... برای حسینیه باشد مسئولیت آن را برعهده می‌گیرم. علاوه بر این از فرصت و امکانات خوب کلاس‌های فرهنگی حسینیه هم استفاده می‌کنم. همین که با حضور در کنار سایر اهالی می‌توانیم از تجربیات هم استفاده کنیم کلی برایم ارزش دارد. حضور در حسینیه و خدمت در محافل قرآنی یک نعمت است.»
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۱ در تاریخ ۱۳۹۴/۰۹/۱۸