نوروز؛ کارگاهی آموزشی به وسعت ایران

مقدمه
قبل از مطالعه مقاله به اطلاعیه زیر توجه کنید. زیرا شما هم یکی از مخاطبان آن هستید و حتما درکارگاهی که معرفی شده است شرکت می‌کنید.

اطلاعیه

کارگاه آموزشی نوروز

محل برگزاری: سراسر ایران
تاریخ برگزاری: نیمه اول فروردین ماه هرسال
شرکت کنندگان: دانش آموزان سراسر کشور
مربیان: معلمان سراسرایران با مشارکت والدین دانش آموزان

موضوعات کارگاه آموزشی: 

 1- جهان بینی و هستی شناسی، 

 2- ایران شناسی،

 3- فرهنگ شناسی،

 4- ارزش شناسی،احترام به ارزشهای اخلاقی و انسانی،

 5 - طبیعت شناسی و حفظ محیط زیست.

شرکت برای عموم آزاد و رایگان است.

اطلاعیه فوق دعوتی است برای مطالعه و دقت در موضوع مقاله‌ای که پیش رو دارید. همه ساله با آغاز تعطیلات نوروز این سوال مطرح می‌شود که تعطیلات طولانی نوروز چه تاثیری بر برنامه های آموزشی دارد؟آیا تاثیر آن منفی است و یا مثبت؟ مطرح شدن این سوال از دغدغه های معلمان و خانواده ها نسبت به نیازهای آموزشی دانش آموزان ناشی می شود. آنها نگران این هستند که تعطیلات طولانی نوروز به فرایند آموزش لطمه بزند و دانش آموزان را از رسیدن به اهداف آموزشی بازدارد.این نگرانیها و دغدغه هابه حدی است که گاهی زمزمه کم کردن و محدود کردن تعطیلات مطرح می شود. اما اگر به خوبی دقت و برنامه ریزی کنیم، تعطیلات نوروز می تواند تداوم برنامه‌های آموزشی و فرصتی برای آموزش به حساب آید. دراین صورت می توان از آن به عنوان کارگاهی آموزشی سود جست.

زنگ تفریح فرصتی برای آموزش

کودکان همواره آماده یادگیری هستند. استفاده از این آمادگی و ایجاد انگیزه در آنها برای آموختن پیشرفت فرایند آموزش و تربیت را تسهیل می‌کند. بهره‌گیری از فرصت‌های مناسب برای استفاده از آمادگی دانش آموزان و آموزش آنچه نیاز دارند به آنها، روش موثری برای تحقق اهداف نظام آموزشی است. فرصت های مناسب برای آموزش به کودکان،زمانها و مقاطعی است که دانش آموزان به آن علاقه دارند.

این علاقه باعث می‌شود تا آنچه در این فرصت‌ها در اختیار آنها قرار می‌گیرد به گرمی بپذیرند. از این رو در این فرصت‌ها می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب ،به صورت غیر مستقیم برنامه‌های آموزشی و تربیتی لازم تدارک دید و از این طریق بخشی از نیازهای آموزشی و تربیتی را تامین نمود.

به عنوان مثال در طول ساعات آموزشی روزانه یکی از ساعاتی که دانش آموزان به آن علاقه منداند، زنگ تفریح است. همه ما شاهد بوده و هستیم که دانش آموزان برای زنگ تفریح لحظه شماری می‌کنند و در طول ساعات آموزشی شاید بتوان این زنگها را شیرین ترین لحظات برای آنها به حساب آورد. در یک نگاه شاید زنگ تفریح زنگ بیکاری و قطع برنامه آموزشی تصور شود. از این نظر باید آن را زمانی تنها برای استراحت و رفع خستگی تصور کرد. اینکه دانش آموزان به استراحت و رفع خستگی نیاز دارند بدیهی است و دلایل اینکه زنگ تفریح در نظر گرفته شده است تا دانش آموز پس از استراحتی کوتاه با آمادگی وارد  کلاس بعدی شود،روشن است. اما در طول برنامه آموزشی روزانه نمی‌توان زنگ تفریح را ساعت بیکاری و قطع برنامه آموزشی و تربیتی تصور کرد.

در این ساعت شیرین و لذت بخش و در شرایطی که دانش آموز با شور و شوق در آن قرار می گیرد، می توان بدون آنکه شور و شوق آنها را از بین برد و لذت و شیرینی زنگ تفریح را کاهش داد، بسیاری از نکات آموزشی و تربیتی  را به دانش آموزان منتقل کرد که در هیچ کلاس درسی امکانش نیست و یا بسیار محدود است. چنانکه اگر هر یک از ما به خاطرات دوران مدرسه خود باز گردیم می توانیم فهرست بلند بالایی از آنچه در خارج از ساعات کلاس در زنگ های تفریح آموخته ایم، ارائه نماییم .مربیان آموزشی و معلمان کار آزموده،و با تجربه و علاقه مند به یادگیری دانش آموزان، همواره با برنامه ای حساب شده می کوشند از زنگهای تفریح برای پیشبرد اهداف آموزشی و به ویژه تربیتی استفاده نمایند.

نوروز زنگ تفریح برنامه آموزشی سالانه

در طول سال آموزشی نیز ما مقاطعی داریم که در آنها برنامه‌های درسی و کلاس آموزشی متوقف می‌شود و دانش آموزان در فضایی آزاد از محدودیتها و اما واگرهای کلاس قرار می‌گیرند. تعطیلات هفتگی و روزهای تعطیل در سال از این مقاطع است. دانش آموزان این روزها را بسیار دوست دارند و برای رسیدن به آنها مانند ساعات زنگ تفریح لحظه شماری می کنند.

حال اگر ما به این روزها و مقاطع به عنوان زمانی که برنامه آموزشی و تربیتی متوقف می‌شود بنگریم، باید دانش آموز را به حال خود رها کنیم، که در این صورت وقفه در برنامه آموزشی ایجاد می‌شود. اگر هم آن را به عنوان برنامه آموزشی سالانه به حساب آوریم و بکوشیم با تکالیف سنگین دانش آموزان را ملزم به اجرای برنامه آموزشی کنیم، ممکن است باعث دلزدگی دانش آموزان از آموختن شویم. آنچه مناسب است طراحی برنامه‌ای مناسب برای این مقاطع است به گونه ای که نه منجر به دلزدگی دانش آموزان شود و نه آنکه موجب ایجاد وقفه و فاصله در برنامه‌های آموزشی گردد. در این صورت است که می توان به پیشبرد مناسب اهداف آموزشی و تربیتی کمک نمود.

یکی از این مقاطع در طول برنامه آموزشی سالانه تعطیلات مفصل ایام نوروز است که حداقل دو هفته از سال آموزشی را در بر می گیرد. این مقطع از برنامه سال آموزشی و تعطیلات آن، چنان برای دانش آموزان شیرین و لذت بخش است که از همان ماههای ابتدایی سال تحصیلی مورد توجه دانش آموزان قرار دارد و برای رسیدن به آن لحظه شماری می کنند. تعطیلات نوروز یک زنگ تفریح مفصل در برنامه آموزشی سالانه است. دانش آموزان به ویژه در روزهای پایانی اسفند ماه، با شور و شوق زیادی آغاز این زنگ تفریح را انتظار می کشند.

زنگ تفریح نوروز؛ مثبت یا منفی؟

تعطیلات مفصل و طولانی نوروز به مدت دو هفته تا بیست روز برنامه آموزشی رسمی سالانه را متوقف می‌کند. بر این اساس در یک نگاه می توان آن را پایان موقتی برنامه آموزش و زمانی برای استراحت و تفریح خارج از دغدغه های آموزشی تصور کرد.در چنین وضعیتی این دغدغه وجود دارد که این تعطیلات با ایجاد وقفه در برنامه آموزشی، در فرایند آموزش ایجاد اخلال نماید. چنانکه برخی از مربیان و معلمان گله دارند که آنچه را در طول شش ماه به دانش آموزان می آموزند با این وقفه طولانی فراموش می شود و بخشی از زمان ماههای آموزشی بعد از تعطیلات نوروزی را باید به تکرار و یادآوری مطالب گذشته بپردازند.

پیشنهاد چنین دیدگاهی آن است که برای آنکه لطمه‌ای به برنامه آموزشی وارد نشود تکالیف سنگین و حجیم نوروزی برای دانش آموزان تدارک دیده شودتا در طول دوران تعطیل از درس و مدرسه جدا نشود. نتیجه اجرای این پیشنهاد و نظایر آن این است که دانش آموزان نه از تعطیلات لذت می برند و نه تکالیف را به خوبی انجام می دهند. زیرا آنچه را به عنوان برنامه آموزشی بر او تحمیل شده با اکراه و یا کمک دیگران با شتاب و بدون دقت انجام می دهند که چندان اثر آموزشی ندارد. در عین حال استرس انجام این تکالیف او را از لذت بردن از تعطیلات که نیاز روحی و روانی است محروم می سازد.

دیدگاه دیگر آن است که مقطع تعطیلات نوروز را از برنامه آموزشی سالانه جدا بدانیم و بگذاریم در این مقطع دانش آموز فارغ از درس و مشق و مدرسه سپری کند. این نگرش به دانش آموزان امکان  می دهد بی خیال مدرسه تعطیلات را سپری کند . از این رو از این نظر که موجب رفع استرس برای انجام تکالیف می شود و یا فرصتی به دانش آموزان می دهد که به اختیار خود برنامه ریزی کنند، مناسب است. زیرا زمینه برای خود اتکایی و استقلال دانش آموزان می شود. اما خطری که به همراه دارد این است که موجب وقفه دربرنامه های آموزشی و فراموشی آموخته ها می شود. ضمن آنکه دانش آموزان با توجه به شرایط سنی به راهنمایی و هدایت در جهت انتخاب راه مناسب نیاز دارند و هدایت آنها می تواند به آنها کمک نماید که از تعطیلات نوروزی به صورت بهتری استفاده نمایند.

آموختن در هر زمان و در هر مکان

این هر دو دیدگاه از آنجا ناشی می‌شود که از یک طرف تعطیلات نوروز و هر تعطیلات دیگری را زمانی برای بیکارگی و گذران وقت بدانیم و از طرف دیگر برنامه آموزشی و تربیتی را تنها و تنها در درون برنامه های رسمی نظام آموزشی منحصر بدانیم. حال آنکه مقاطع تعطیلات بخشی از عمر و زندگی دانش آموزان است و هیچ تفاوتی با قبل و بعد از آن ندارد. این مقاطع از زندگی به همان اندازه ارزشمند است و می تواند در جهت آموختن مفید باشد که مقاطع قبل و بعد از آن. از سوی دیگر برنامه آموزشی وتربیتی نیز تنها منحصر به برنامه های رسمی نیست.

آموختن و یادگیری فرایندی است که کل زندگی فرد را در بر می گیرد. هم مقاطعی را که به صورت رسمی به عنوان زمان آموزش تعریف شده است در برمی گیرد و هم مقاطعی را که در تقویم و برنامه رسمی آموزش قرار ندارد. از این نظر در همه ساعات و لحظات زندگی دانش آموزان، فرایند آموزش تداوم دارد. چه دانش آموزدر مدرسه و در کنار معلم باشد و چه در خارج از مدرسه و در کنار اعضای خانواده و دوستان . بر این اساس با برنامه ریزی مناسب می توان فرایند آموزش و تربیت دانش آموزان را حتی در مقاطع تعطیل نیز تعقیب و تامین نمود. که البته در این جهت همکاری خانواده ها و اولیای دانش آموزان ضرورت دارد. لذا برای این هدف هم فراهم کردن راهی برای جذب مشارکت اولیای دانش آموزان در فرایند آموزش ضروری است و هم مشارکت فعال و همکاری خانواده ها در این فرایند موثر است .

نوروز کارگاهی آموزشی به وسعت ایران

با چنین دیدگاهی می‌توان به نحوی عمل کرد که تعطیلات نوروز نه تنها وقفه ای در برنامه آموزشی و تربیتی به حساب نیاید، بلکه به صورت کارگاه آموزشی بزرگی در آید که وسعت آن همه ایران، کار آموزانش همه دانش آموزان ایران و مربیانش همه معلمان و والدین دانش آموزان باشند. برگزاری کارگاه آموزشی با این وسعت و عظمت نتیجه ای که به همراه دارد نیز بزرگ و عظیم است و باعث نتایج آموزشی و تربیتی پربار و پایدار می شود. بنابراین لازم است با چنین دیدگاهی به تعطیلات نوروز نگریسته و برای آن برنامه ریزی شود.

تعطیلات نوروز فرصتی است که به رغم تعطیل بودن برنامه رسمی آموزش، امکان پی گیری اهداف آموزشی و تربیتی در آن مهیاست. لازمه استفاده از این امکان تنظیم برنامه ای مناسب با فضا و شرایط ایام نوروزی است. در صورت تنظیم برنامه ای متناسب با فضا و شریط این ایام و همکاری خانواده ها با این برنامه، می توان بسیاری از آنچه را تلاش می شود در طول دوران آموزشی و برنامه آموزش عمومی (ابتدایی، راهنمایی، و متوسطه)به دانش آموزان منتقل می شود،به دانش آموزان آموخت. زیرا آمادگی دانش آموزان برای آموختن و علاقه آنها به نوروز و تعطیلات نوروزی زمینه لازم را در اختیار ما قرار می دهد و ما با برنامه ریزی متناسب با فضا و شرایط نوروزی می توانیم بدون آنکه تعطیلات را بر دانش آموزان تلخ کنیم ،از تعطیلات به عنوان فرصتی برای آموزش سود ببریم. با چنین برنامه ای می توان نوروز را به کارگاهی آموزشی برای همه دانش آموزان تبدیل نمود.

سر فصل‌های آموزشی در کارگاه آموزشی نوروز

سر فصل‌های آنچه می توان در فرصت تعطیلات و درکارگاه آموزشی سراسری نوروزی به دانش آموزان آموزش داد و به آموزش عمومی کمک کرد متعدد و فراوان است. اما مهمترین آنها را می توان به شرح زیر خلاصه و معرفی کرد:

1- جهان بینی و هستی شناسی.

در طول سال آموزشی در دروس مختلف به ویژه در درس دینی سعی نظام آموزشی بر آموزش مباحثی در باره شناخت هستی و عظمت خداوند قادر ومتعال به دانش آموزان و افزایش اعتقادات دینی آنان است. نوروز که هر سال درزندگی ما تکرار  می شود با توجه به تحول و دگرگونی در نظام طبیعت، نظم وتعادل در امور وعالم هستی، احیاء و زنده شدن طبیعی که یک دوره ی طولانی به خواب فرو می رود، و هزاران نشانه دیگر زمان مناسبی برای طرح مباحث هستی شناسی است. در واقع در نوروز بسیاری از آنچه در دروس مطرح می شود به تجربه قابل مشاهده و رویت است. از این رو نوروز آزمایشگاهی است که می توانیم بسیاری از مباحث نظری را تجربه کنیم. با نگاهی آموزشی به آنجه در نوروز اتفاق می افتد می توان مفاهیم بسیاری را به دانش آموزان آموخت و به تقویت جهان بینی آنها پرداخت.

2- فرهنگ شناسی.

یکی از اهداف عمده در برنامه آموزشی در هر کشوری آشنایی با فرهنگ و تمدن آن کشور است. در نظام آموزشی ما نیز در دروس مختلف سعی بر آن است که دانش آموزان با فرهنگ و تمدن ایران زمین آشنا شوند و در این جهت در دروس مختلف مانند تاریخ، ادبیات و علوم اجتماعی تلاش می شود ابعاد مختلف فرهنگ و تمدن ایرانی به دانش آموزان معرفی و آموزش داده شود.

نوروز زمانی است که بخش زیادی از فرهنگ و تمدن ایرانی در آن متجلی و متبلور می شود و نمود پیدا می کند. در نوروز چکیده و عصاره ای از فرهنگ و تمدن ایران نمود پیدا می کند و عرضه می شود. از این جهت بسیاری از آنچه را که دروس مختلف ارائه می شود و تلاش برای آشنایی دانش آموزان با آن صورت می گیرد در ایام نوروز به عینه می توان یافت. در چنین شرایطی می توان بسیاری از جنبه های فرهنگ و تمدن ایرانی را به دانش آموزان نشان داد و آنها را با آن آشنا ساخت.

از این جهت نوروز را می توان نمایشگاهی از فرهنگ و تمدن ایرانی دانست. با توجه به اینکه در این ایام خانواده ها و به همراه آنها دانش آموزان، در عمل مطابق با فرهنگ و تمدن ایران عمل می کنند خود در این نمایشگاه شرکت دارند و بسیاری از جنبه های فرهنگ را به صورت عملی تجربه می کنند. از طرف دیگر با توجه به اینکه همه ی مردم اقدام به مسافرت می کنند و یا به دید و بازدید می پردازند در واقع به بازدید از این نمایشگاه بزرگ فرهنگی می پردازند و ازآنچه در آن عرضه شده است می آموزند و یاد می گیرند . نگاه آموزشی و تربیتی به این موضوع می تواند ما را در رسیدن به بسیاری از اهداف آموزشی کمک نماید.

3- ارزش شناسی و احترام به ارزش‌های اخلاقی و انسانی.

در هر جامعه ای در نظام آموزشی سعی می شود تا کودکان ،جوانان و نوجوانان با ارزشهای مثبت جاری در آن جامعه آشنا شوند. شناخت این ارزشها که نقش بنیادی در شکل دادن هویت فردی و جمعی افراد دارند،در شکل گیری شخصیت افراد بسیار موثر است.در نظام آموزشی در دروس مختلفی تلاش می شود تا این ارزشها به دانش آموزان معرفی شود و عمل به آنها به دانش آموزان آموزش داده می شود.

نوروز زمانی است که بسیاری از ارزشهای اخلاقی و انسانی موجود در فرهنگ ایرانی در آن تبلور می یابد. اصالت و محور بودن خانواده، صله رحم و دیدار با بستگان ، آشنایان ،و دوستان ، احترام به بزرگترها، نوع دوستی و توجه به همنوعان ، مهربانی و دوست داشتن یکدیگر بویژه مهربانی به کودکان، بهداشت وپاکیزگی، و ارزشهای متعدد دیگری که همواره در جامعه ما مورد تاکید قرار می گیرد و همه در صدد تقویت آنها و آموزش  فرزندانمان مطابق آنها هستیم، در نوروز جنبه عینی می یابد. ما که در نظام آموزشی تلاش بسیار برای آموزش و ترویج این ارزشها داریم، در نوروز در وضعیتی قرار می گیریم که می توانیم همه آنها را به صورت عملی و تجربی به دانش آموزان بیاموزیم. لذا برنامه ریزی در این جهت و هماهنگی خانه و مدرسه برای آموزش ارزشها می تواند ما را به اهداف آموزشی و تربیتی بیش از پیش نزدیک سازد.

4-ایران شناسی.

بخش اعظم برنامه های آموزش در هر کشور بر آشنایی دانش آموزان با کشور و وطن خود متمرکز است. در ایران نیز بسیاری از دروس به ایرانشناسی اختصاص دارد. در دروس مختلفی چون جغرافیا، تاریخ و ادبیات که در برنامه آموزشی گنجانده شده است، هدف اصلی ایرانشناسی است. حال اگر ایرانشناسی را هدف آموزشی بدانیم نوروز می تواند برای بسیاری از دانش آموزان جنبه اردوی آموزشی پیدا کند. یکی از روشهای آموزشی که تاثیر بسیار زیادی دارد برپایی اردوهای آموزشی است. در اردوهای آموزشی دانش آموزان می توانند با موضوعی که در کلاس آموزش می بینند، از نزدیک ارتباط برقرار کرده و با آن آشنا شوند.

در نوروز بسیاری از دانش آموزان به همراه خانواده به مسافرت می روند. این مسافرت اگرچه برای تفریح صورت می گیرد اما آنان را با مناطقی از کشور آشنا می سازد. از این رو در واقع اردویی برپا می شود که هر دانش آموز به یک نقطه ای از کشور مسافرت می کند و با آن منطقه آشنا می شود. اگر فرض کنیم که خانواده ها هر سال به مناطق مختلفی می روند و اگر به گونه ای برنامه ریزی شود که باکمک گرفتن از دانش آموزان پس از بارگشت از تعطیلات در باره ی مناطق مختلفی که آنها دیده اند با یکدیگر تبادل اطلاعات کنند، می توانیم با استفاده از فرصت نوروزی و بهره گیری از اردوی آموزشی سراسری که برگزار می شود، بخش عظیمی از اهداف آموزشی در جهت ایرانشناسی را تحقق بخشیم.

5- طبیعت شناسی و حفظ محیط زیست.

یکی از مباحثی که در سر فصلها ی دروس آموزشی جای گرفته و بویژه از زمان شروع هشدارها در باره ی بحران محیط زیست در برنامه های آموزشی مورد تاکید ویژه قرار می گیرد، آشنایی با طبیعت و محیط زیست و تلاش برای حفظ آن است.این مبحث با عناوین مختلفی در برنامه های آموزشی ارائه می شود. در نوروز هم به دلیل مسافرتهایی که برای دیدن مناظر طبیعی مناطق مختلف صورت می گیرد و هم به خاطر رفتن به دامن طبیعت و قرار گرفتن در محیط های طبیعی فرصت بسیار مناسبی برای آشنایی با طبیعت و محیط زیست فراهم می شود. آشنایی با طبیعت و محیط زیست زمینه ای برای شکل گیری فرهنگ دوستی با محیط زیست است. با آشنایی با محیط زیست و پی بردن به اهمیت و آثار ارزشمند آن در زندگی است که اهمیت و ضرورت حفاظت از آن برای ما آشکار می گردد. از این رو در نوروز با شرایطی که برای آشنایی دانش آموزان با طبیعت و محیط زیست فراهم می شود امکان آموزش در باره ی حفاظت از محیط زیست نیز فراهم میگردد. نوروز و سفرهای نوروزی و ارتباطی که بین دانش آموزان با طبیعت و محیط زیست برقرار می شود کارگاهی را فراهم می آورد که در آن هم آشنا کردن دانش آموزان با محیط زیست میسر می شود و هم آموزش دوستی با محیط و چگونگی حفاظت از محیط زیست.

با توجه به این سر فصلهای مهم که امکان آموزش آنها به صورت کارگاهی در فرصت تعطیلات نوروزی فراهم می شود، این تعطیلات را نمی توان مساوی با بیکارگی و هدر رفتن زمان آموزش و یا توقف برنامه های  آموزشی تصور کرد. اگر آموزش را فرایندی مستمر بدانیم با امکانی که در نوروز فراهم می شود ، می توان بخش وسیعی از مباحث و مضامین موجود در برنامه آموزشی دوره های ابتدایی، راهنمایی و متوسطه را به دانش آموزان آموزش داد و به پیشبرد اهداف نظام آموزشی کمک نمود.

استفاده از کارگاه آموزشی نوروز؛ چگونه؟

شاید مهمترین پرسش درباره ی چگونگی استفاده از این فرصت و امکان باشد. اما با کمی دقت و برنامه ریزی می توان این مهم را عملی و امکانپذیر ساخت. بخش زیادی از امکانات، ابزارها و هزینه هایی که برای آموزش این سرفصلها نیاز است در نتیجه برنامه های نوروزی خانواده ها فراهم می شود. این امکانات، ابزارها و هزینه ها اگر بنا باشد در چارچوب برنامه آموزشی رسمی بر عهده نظام آموزشی قرار گیرد، بودجه گزافی را می طلبد که تامین آن چندان برای آموزش و پرورش مقدور نیست. اما این امکانات، ابزارها و هزینه ها در چارچوب برنامه های نوروزی خانواده ها بدون آنکه هزینه اضافی بر آنها تحمیل کند فراهم می شود. از این رو تامین امکانات و ابزارها و هزینه ها چندان مشکل ساز نیست بلکه مهیا و در اختیار است. تنها باید با بهره گیری مناسب آنها را در جهت اهداف آموزشی بکار بست.

در این جهت و با هدف استفاده از فرصت نوروز برای آموزش سرفصلهای مهم مورد نظر، برنامه ریزی هماهنگ و ایجاد ارتباط بین سه رکن آموزش یعنی خانواده ، مدرسه و آموزش و پرورش ضروری است. آموزش و پرورش می تواند با تکیه بر چنین دید گاهی، بسته های آموزشی مناسبی را طراحی کند و در اختیار خانواده ها و دانش آموزان قرار دهد.بخشی از محتوای این بسته های آموزشی باید به آشنا کردن والدین به استفاده آموزشی و تربیتی از فرصت تعطیلات نوروز اختصاص یابد و نکات لازم به آنها را یادآوری و از آنها طلب کمک نماید. در این جهت آموزش و پرورش می تواند از سازمانها و نهادهای دیگر استفاده نماید. آنچنانکه راهنمایی و رانندگی برای آموزش و ترویج فرهنگ ترافیک و رانندگی از صدا و سیما استفاده می کند. آموزش و پرورش نیز می تواند در تهیه بسته های آموزش و آموزش آنها از سازمانهایی چون صدا و سیما و وزارت ارشاد، سازمان محیط زیست،و دیگر سازمانهای مرتبط با هریک از موضوعات کمک بگیرد.

بخش دیگر باید به تامین محتوای مناسب، در چارچوب شرایط و الزامات استفاده از فرصت تعطیلات برای آموزش سر فصلهای مورد نظر بپردازد. در تیه این بسته های آموزش باید از شیوه های معمول و کلیشه ای پرهیز شود و با استفاده از شیوه های مناسب و ابزارهای آموزش جدید به گونه ای که در کارگاه آموزشی نوروز آنچنانکه ذکر شد کاربرد داشته باشد، طراحی گردد. در این طراحی لازم است دقت شود که بسته آموزشی به عنوان تکلیف نوروزی جلوه نکند و به عنوان کار اضافه برای خانواده و دانش آموز معرفی نشود. بلکه به عنوان بخشی از برنامه های تفریحی نوروزی و به عنوان راهنمایی برای بهره گیری از فرصت و تعطیلات نوروزی شناخته شود.

مدارس می توانند از طریق انجمن های اولیا و مربیان و تماسهای مستقیم و غیر مستقیم با والدین دانش آموزان آنها را در جهت بهره گیری آموزشی از فرصتهای موجود در نوروز توجیه نمایند و با جذب مشارکت آنها در آموزش و بکارگیری بسته های آموزشی شرایطی را فراهم نمایند که بخشی از آنچه را که قصد آموزش آن را به دانش آموزان دارند از طریق والدین به دانش آموزان بیاموزند.

والدین در چنین برنامه ای نه تنها به عنوان والدین بلکه به عنوان مربیان آموزشی ایفای نقش می کنند. البته آنها نه با هدف انجام تکالیف عید بلکه با هدف استفاده بهینه از تعطیلات نوروز و به منظور فراهم آوردن شرایط مناسب تر برای خانواده در جهت سپری کردن تعطیلات اقدام می کنند. اما اقدام آنها بدون آنکه کار اضافه ای محسوب شود و برنامه های خانواده را مختل سازد به صورت ضمنی اهداف آموزشی را نیز عملی می سازد.

با توجه به نقش سه رکن خانواده، مدرسه و آموزش و پرورش در برنامه آموزشی و تربیتی، استفاده از فرصت تعطیلات نوروزی در جهت اهداف آموزشی و تربیتی در چار چوب طراحی همه جانبه نه تنها منعی ندارد بلکه امکان پذیر و طرحی عملی است. از این رو ضروری است با مبنا قرار دادن نوروز به عنوان یک فرصت آموزشی و به عنوان یک کارگاه آموزشی بزرگ، با بکار گرفتن کارشناسان و صاحب نظران مختلف و در عین حال هماهنگی با سازمانها و نهادهای مرتبط و کمک گرفتن از آنها طرحی جامع ارائه و اجرایی شود. در این صورت تعطیلات نوروز نه تنها موجب توقف آموزش و برنامه های آموزشی نخواهد شد، بلکه به زمینه و فرصتی برای آموزش تبدیل خواهد شد و امکان تحقق اهداف آموزشی را فراهم می‌سازد.