همشهری آنلاین- سمیرا باباجانپور: کن ۵ امامزاده، ۵ مسجد و ۵ حسینیه بزرگ دیدنی دارد. در این میان حسینیه سرآسیاب همچنان بافت تاریخ خود را حفظ کرده است. حسینیه‌ای که هر هفته میزبان برپایی نماز جمعه بخش غربی تهران است.
خواندنی های بیشتررا اینجا بخوانید
حسینیه سرآسیاب بر اساس برخی مستندات حدود ۳۰۰ سال قدمت دارد. این قدمت را نیز به درخت هم‌جوار آن منتسب می‌کنند که در سال ۱۴۰۰ قدمت آن رابین ۲۷۰ تا ۳۱۰ سال برآورد کردند و به‌عنوان میراث طبیعی به ثبت رساندند؛ اما ارتباط درخت با قدمت حسینیه چیست؟ پاسخ این سؤال را حسن درویش یکی از اهالی قدیمی کن می‌دهد. او می‌گوید: «یکی از راه‌های اداره امور مکان‌های مذهبی در کن از طریق وقف بوده. یکی از وقف‌ها هم وقف درخت برای حسینیه سرآسیاب است که از گذشتگان برای ما نقل کردند که درختی که امروز در کنار حسینیه وجود دارد چندین بار برای تأمین مخارج از طریق فروش چوب‌هایش بریده شده است.»حسینیه سرآسیاب کن با شکل و شمایل کنونی می‌بایست قدمتی حدود ۳۰۰ ساله داشته باشد. وجود الگوهای معماری این حسینیه که شباهت بسیار زیادی به تکیه دولت دارد نشان می‌دهد توسعه این بنا می‌بایست در دوران ناصری صورت گرفته باشد که قدمت ذکرشده چندان بی‌ربط نیست.
پایگاه کمک‌های مردمی
حاج عباس حاج نصیر یکی از اهالی قدیمی و یکی از متولیان امامزاده علی بن جعفر (ع) کن در خصوص ساخت بنای حسینیه می‌گوید: «مردم کن از قدیم‌الایام شیعه بودند و وجود امامزادگان متبرک در این محله نشان از این موضوع است. بااین‌حال آنچه برای ما نقل کرده‌اند حسینیه سرآسیاب با شکل کنونی در زمان قاجار توسط فردی به نام حاج‌شعبانعلی از ثروتمندان و ارادتمندان اباعبدالله (ع) توسعه پیداکرده و وقف‌های زیادی هم برای اداره آن انجام داده است که وراث او همچنان در شب‌های محرم بخشی از نذر و وقف‌های او را از طریق اطعام عزاداران ادا می‌کنند.»
او ادامه می‌دهد: «حسینیه سرآسیاب برخلاف بسیاری از حسینیه‌های تهران تنها در ایام محرم فعال نیست،بلکه در طول سال مراسم عزاداری اهل‌بیت (ع)، مجالس ختم، روضه‌خوانی و... در آنجا برپا می‌شود. خاطرم هست در دهه ۶۰ و ایام دفاع مقدس از این حسینیه برای جمع‌آوری کمک‌های مردمی و پشتیبانی جبهه استفاده می‌شد. در فعال بودنش هم همین بس که در دهه ۶۰ و ۷۰ برخی مجالس عروسی و مهمانی‌های حج اهالی نیز در این حسینیه برپا می‌شد. درسال های اخیر هم نماز جمعه بخش کن در این حسینیه برگزار می‌شود.»
بنایی اصیل در محله‌ای قدیمی
بنای حسینیه سرآسیاب خشت و آجر است و هر چند در بازسازی‌ها سعی کرده‌اند شکل و شمایلی جدید به آن بدهند اما طاق‌نماها و سقف‌های چوبی و نمای آجری حسینیه را نتوانسته‌اند از نظرها پنهان کنند. حسینیه همانند تکیه دولت به‌صورت طبقاتی و با طاق‌نماهای زیبایی بنا شده است. اهالی نقل می‌کنند که هر کدام از این طاق‌نماها در روزگاری نه‌چندان دور به مکان حضور بزرگان طایفه‌ها تعلق داشته تا در آن عزاداری اهالی را به نظاره بنشینند.
مراسمی برای چادر زنی در حسینیه
محمدتقی محبی یکی از اهالی قدیم کن شیوه چادرزن بر سقف حسینیه را این‌گونه توصیف می‌کند: «معمولاً دو هفته مانده به محرم اهالی برای چادرزنی سقف حسینیه جمع می‌شدند. شیوه کار هم به این شکل بود که حلقه اتصال مرکزی چادر را از تیرک رد می‌کردند و چون هم تیرک و هم چادر وزن سنگینی داشت، بیش از ۳۰ نفر با نوای یا حسین تیرک را بلند می‌کردند و در چاله قرار می‌دادند. بعد هم گوشه‌های چادر را به دیوارهای حسینیه میخ و بست می‌کردند. رسم هم بر این بود که چون این کار از صبح تا غروب زمان می‌برد بعد از اتمام کار نماز جماعت زیر سقف چادر برپا می‌کردند. بعد از نصب چادر هم تا روز اول محرم سراسر تکیه سیاه‌پوش می‌شد و چایخانه و آشپزخانه آماده برپایی مراسم عزاداری می‌شدند.»
باوجوداین توصیفات برخی اهالی نیز نقل می‌کنند چادری که به‌عنوان سقف از آن استفاده می‌شده متعلق به دوره قاجار و هدیه از تکیه دولت تهران بوده است که به‌مرور زمان از بین رفته است.
چراغی که همچنان روشن است
کن تنها محله پایتخت است که در یک محدوده جغرافیایی کوچک ۵ حسینیه تاریخی و بزرگ را جای داده است. حسینیه دارقاضی، حسینیه اسماعیلیون، حسینیه میانده و حسینیه بالون در کنار حسینیه سرآسیاب سال‌هاست میزبان عزاداران حسینی هستند. آش شله‌قلمکار حسینیه اسماعیلیون شهرتش به محله‌های دیگر پایتخت رسیده است. طبخ آش با بیش از ۶۰ تا ۸۰ گوسفند نذری حال و هوای خاصی دارد. اهالی محله بالون چند سالی است که سنت عزاداری قدیم محله را احیا کرده‌اند.
استفاده از ظروف قدیمی برای طعام محرم و راه‌اندازی دسته سنگ‌زنون که از سنت‌های قدیمی این محله است و به ثبت ملی رسیده از جذابیت‌های عزاداری در این حسینیه است. حسینیه دارقاضی بزرگترین حسینیه محله است و این باعث شده تا رویدادهای فرهنگی و اجتماعی محله و حتی اقتصادی برای حمایت از کارآفرینان آنجا برگزار شود.
طعم خوش فسنجان نذری
هر کدام از این حسینیه‌ها آشپزخانه مجهز دارند و در یک ساعت معین طعام عزاداران را توزیع می‌کنند. اهالی کن هر جای دنیا که باشند سعی می‌کنند ایام محرم را در محله خود باشند و هر شب هزاران پرس غذا در محله کن طبخ و توزیع می‌شود. غذاهای نذری که از محل ملک‌های وقفی و کمک بانیان تهیه می‌شود عموماً دوخورشته و ترکیبی از قیمه و فسنجان است. اکثر مواد غذایی نذری‌ها از محصولات باغ‌های محله تأمین می‌شود.