همشهری آنلاین: یکی از مشکلاتی که بیشتر افراد مسن به آن مبتلا می‌شوند پوکی استخوان است. پوکی استخوان مشکلی محسوب می‌شود که می‌تواند برای افراد خیلی دردسرساز باشد، یکی از این دردسرها شکستگی است که می‌تواند در هر قسمتی از استخوان ایجاد شود.
شکستگی در قسمت فوقانی استخوان ران (ناحیه‌ی مفصل ران) یکی از شکستگی‌های شایع محسوب می‌شود که بسیاری از افراد کهن‌سال ممکن است این نوع شکستگی را تجربه کنند. دکتر علی ترکمان، متخصص ارتوپدی و آسیب‌های ورزشی، فلوشیپ زانو و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، شما را با این نوع شکستگی آشنا می‌کند.
خانم‌های شکننده!
شکستگی استخوان در افراد مسن زیاد ایجاد می‌شود، شکستگی در قسمت فوقانی استخوان ران (ناحیه‌ی مفصل ران) شایع است. این نوع شکستگی، در حدود ۹۰ درصد در افراد مسن بالای ۶۰ سال اتفاق می‌افتد. به‌طورکلی شکستگی در این ناحیه، حدود ۲۰ درصد شکستگی‌های ارتوپدی را تشکیل می‌دهد.
این شکستگی به دلیل زمین خوردن و پوکی استخوان ایجاد می‌شود. خانم‌ها معمولاً بیشتر از آقایان به این نوع شکستگی دچار می‌شوند و دلیل آن‌هم می‌تواند به شیوع پوکی استخوان در خانم‌ها برگردد. همچنین کاهش قدرت عضلانی در خانم‌های یائسه به وجود می‌آید که این مسئله می‌تواند زمینه‌ی شکستگی در قسمت فوقانی استخوان ران را به وجود بیاورد.
رابطه‌ی پوست سفید با شکستگی استخوان
پوکی استخوان یکی از دلایل اصلی این نوع شکستگی است ولی عوامل دیگری هم در شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران، می‌تواند وجود داشته باشد. سن و جنسیت نیز می‌تواند در این رابطه نقش داشته باشد. برخی مطالعات نشان می‌دهد که شکستگی در برخی نژادها و قومیت‌ها بیشتر دیده می‌شود برای مثال سفیدپوست‌ها بیش از سیاه‌پوست‌ها دچار شکستگی استخوان می‌شوند. همچنین اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها بیش از بقیه شکستگی را تجربه می‌کنند.
وزن بسیار کم هم یکی دیگر از عوامل شکستگی و پوکی استخوان است. افرادی که از سیگار و دخانیات استفاده می‌کنند می‌توانند بیش از سایرین دچار پوکی استخوان شوند. برخی از بیماری‌ها می‌توانند زمینه‌ی ابتلا به پوکی استخوان و شکستگی را افزایش بدهند برای مثال ابتلا به بیماری‌های مزمن کبدی، کلیوی و دیابت در این زمینه نقش دارد.
داروهای دردسرساز
یکی دیگر از عواملی که می‌تواند باعث پوکی استخوان و شکستگی استخوان به‌ویژه شکستگی در قسمت فوقانی استخوان ران شود، استفاده از برخی داروهاست. استفاده از داروهای کورتونی و داروهای ضد تشنج در این گروه قرار می‌گیرند. برخی از داروها خاصیت آرام‌بخش دارند و می‌توانند باعث کاهش چالاکی فرد شوند درنتیجه مصرف این داروها احتمال زمین خوردن را افزایش می‌دهند ضمن اینکه باعث می‌شوند فرد نتواند به‌موقع در زمان زمین خوردن واکنش نشان بدهد و مانع از شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران شود.
مواظب باش پوک نشوی!
برای اینکه بتوان احتمال انواع شکستگی را به حداقل رساند باید تا جای ممکن تراکم استخوان را افزایش داد. بیشترین تراکم استخوان در سن ۱۸ تا ۲۰ سالگی است و باید افراد تا قبل از این سن یک برنامه ورزشی مداوم را در نظر بگیرند و به تغذیه خود توجه کافی داشته باشند. همه‌ی افراد باید به‌اندازه‌ی کافی از منابع کلسیم به‌ویژه لبنیات استفاده کنند. گاهی برخی از افراد برای تأمین کلسیم بدن باید علاوه بر لبنیات زیر نظر متخصص ارتوپد از مکمل‌های کلسیم نیز استفاده کنند.
علاوه بر کلسیم افراد باید روزانه ۶۰۰ تا ۸۰۰ واحد ویتامین دی (D) به بدن خود برسانند. ویتامین دی باید از طریق نور آفتاب، رژیم غذایی و در صورت نیاز مکمل تأمین شود. کمبود ویتامین دی می‌تواند باعث ضعف عضلات و کاهش سرعت انقباض عضلات شود و همین مسئله می‌تواند زمین خوردن و شکستگی را به همراه داشته باشد.
زندگی در خانه‌ی ایمن
پیشگیری از شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران بسیار حائز اهمیت است و برای این منظور باید احتمال زمین خوردن را به حداقل رساند. برای پیشگیری از زمین خوردن، باید محیط زندگی فرد سالمند را ایمن‌سازی کرد. فرش‌ها به دلیل داشتن لبه می‌توانند باعث افتادن این دسته از افراد شوند به همین دلیل تا جای ممکن باید فرش‌ها را جمع‌آوری کرد تا احتمال زمین خوردن و شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران، به حداقل برسد.
روشن گذاشتن چراغ‌ها در مسیر رفت‌وآمد سالمندان در شب نیز می‌تواند برای پیشگیری از زمین خوردن مفید باشد. استفاده از دمپایی در حمام برای این دسته از افراد ضروری است و احتمال زمین خوردن را به حداقل می‌رساند. افرادی که مشکل در دید دارند باید برای بررسی چشم خود به متخصص چشم‌پزشک مراجعه کنند چون این مسئله نیز می‌تواند در زمین خوردن افراد نقش داشته باشد. نصب نرده و دستگیره در حمام، دستشویی و کنار وان نیز می‌تواند از شکستگی پیشگیری کند.
متعادل باشید
یکی از کارهایی که افراد مسن باید برای پیشگیری از شکستگی این ناحیه انجام بدهند تقویت حفظ تعادل همراه با تقویت عضلات است، این مسئله باعث می‌شود افراد کمتر زمین بخورند یا در زمان زمین خوردن بتوانند بدن را به‌گونه‌ای کنترل کنند که با دست‌ها زمین بخورند، درمان شکستگی مچ دست، بسیار آسان‌تر از شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران است.
علائم شکستگی را می‌دانید؟
شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران، با درد شدید همراه است، تغییر شکل در فرم پا یکی دیگر از علائم این نوع شکستگی می‌تواند باشد. زمانی که استخوان دچار شکستگی شود فرد نمی‌تواند پای خود را حرکت بدهد ضمن اینکه پای فرد کوتاه‌تر به نظر می‌رسد. چنانچه ترک‌خوردگی در استخوان ایجاد شود، احتمال اینکه فرد بتواند راه برود زیاد است ولی در هنگام راه رفتن، درد شدیدی را احساس می‌کند. برای تشخیص شدت شکستگی باید رادیوگرافی انجام شود.
جراحی به کمکتان می‌آید
برای درمان این نوع شکستگی باید عمل جراحی انجام داد. جراحی با توجه به محل شکستگی تعیین می‌شود بدین معنی که اگر شکستگی از قسمت گردن استخوان ران پایین‌تر باشد، باید استخوان را جا انداخت و اقدام به گذاشتن پلاتین کرد. در برخی موارد شکستگی به‌گونه‌ای است که باید پروتز گذاشت تا بیمار زودتر به فعالیت روزمره بازگردد. جوش خوردن استخوان در افراد مسن به دلیل پوکی استخوان، بیماری‌های مزمن و بالا بودن سن به‌کندی انجام می‌شود. معمولاً حدود ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد تا استخوان جوش بخورد.
راه رفتن با پای‌شکسته!؟
تمام سعی و تلاش پزشک متخصص ارتوپد و تیم جراحی بازگرداندن بیمار به فعالیت‌های عادی زندگی است و جراحی با این هدف انجام می‌شود درنتیجه بیمار باید تمام توصیه‌های پزشک را به‌درستی انجام بدهد. افرادی که دچار شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران می‌شوند، باید خیلی سریع جراحی شوند و بعد از گذشت چند روز از عمل جراحی، با کمک فیزیوتراپیست و با عصا یا واکر (Walker) اقدام به راه رفتن کنند چون استراحت بیش از اندازه در تختخواب، می‌تواند منجر به زخم بستر شود ضمن اینکه باعث تشدید پوکی استخوان و ضعف عضلانی می‌شود. هر چه فرد زودتر اقدام به راه رفتن کند، احتمال جوش خوردن استخوان شکسته بیشتر است.
البته نباید این نکته را از یاد برد که روند راه رفتن باید به‌آرامی باشد و نباید فشار بیش از اندازه به پا وارد شود. آن دسته از افرادی که پروتز می‌گذارند می‌توانند به‌راحتی راه بروند و مشکل خاصی برای آن‌ها وجود ندارد ولی افرادی که برای آن‌ها پلاتین گذاشته می‌شود باید برای جوش خوردن استخوان، فعالیت‌های بازتوانی و راه رفتن را حتماً انجام بدهند. احتمال بازگشت به زندگی عادی برای این دسته از افراد حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد است.
خطری به اسم آمبولی
یکی از مواردی که باید بعد از عمل جراحی به آن توجه کرد آمبولی (لخته شدن خون در رگ‌ها و جابه‌جایی آن به قلب و ریه را می‌گویند) است. برای پیشگیری از آمبولی، فرد باید برای مدتی زیر نظر پزشک متخصص ارتوپد از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده کند.
مواظب شکستگی مجدد باشید
گاهی اوقات این احتمال وجود دارد که بعد از عمل جراحی پلاتین جابه‌جا شود یا شکستگی مجدد به وجود بیاید در این حالت باید مجدداً عمل جراحی انجام داد. افرادی که دچار شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران می‌شوند باید تا زمان بهبودی کامل با پزشک متخصص ارتوپد خود در ارتباط باشند. افرادی که دچار شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران می‌شوند باید به یکسری نکات دقت کنند تا آسیب زیادی به آن‌ها وارد نشود.
پای شکسته را جا به جا نکنید
افرادی که دچار شکستگی قسمت فوقانی استخوان ران می‌شوند باید به یکسری نکات دقت کنند تا آسیب زیادی به آن‌ها وارد نشود.
وقتی فردی زمین خورد و دچار شکستگی شد باید سریعاً با اورژانس تماس گرفت و فرد را به بیمارستان منتقل کرد.
افرادی که تخصص ندارند نباید اقدام به‌جا کردن فرد کنند چون انجام این کار می‌تواند آسیب‌های جدی برای فردی که دچار شکستگی استخوان شده است به وجود بیاورد.
برخی از افراد تصور می‌کنند که در هنگام شکستگی استخوان باید آن را گرم یا سرد کرد چنین کارهایی نباید توسط افراد عادی انجام شود چون می‌تواند با مشکلاتی برای فرد همراه باشد.
چنانچه فردی که دچار شکستگی شده باشد باید تا جای ممکن از حرکت دادن پای خود بپرهیزد، حتی در شرایطی که احتمال ترک خوردن در استخوان وجود دارد نیز این مسئله را باید در نظر گرفت.
پس از عمل جراحی، فرد نباید بیش از اندازه در بستر بماند و نباید از راه رفتن ترس داشته باشد عدم تحرک پس از جراحی می‌تواند منجر به از کارافتادگی بیمار شود.
پس از جراحی اطرافیان بیمار، باید به‌دقت توصیه‌های فیزیوتراپیست را برای راه رفتن مدنظر قرار بدهند.
استفاده از مکمل‌های کلسیم زیر نظر پزشک متخصص ارتوپد را نباید از یاد برد.
هر چه شدت پوکی استخوان بیشتر باشد، فرد باید پس از جراحی مراقبت بیشتری انجام بدهد چون احتمال جابه‌جایی پلاتین و شکستگی مجدد در چنین شرایطی بیشتر است.
چنانچه بعد از عمل جراحی فرد با مشکلات جدی مواجه شود، باید سریعاً او را به مراکز درمانی منتقل کرد.