همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: برای بعضی افراد، بینایی ضعیف و زدن عینک از کودکی یا جوانی مشکل همیشگی و در واقع مادام العمری است که پس از مدتی یاد می‌گیرند چگونه آن را مدیریت کنند. ممکن است افراد دیگر دید کاملی را تجربه کنند. اما زمانی که یک روز متوجه شوند همه چیز مانند گذشته واضح نیست مجبور به استفاده از عینک و درمان بیماری خود خواهند شد. درباره دلایل شایع ضعف در بینایی و راه‌هایی برای رفع آن با دکتر منصور عظمتی، جراح و متخصص چشم و فلوشیپ انفورماتیک بالینی گفت‌وگو کرده‌ایم.
دلایل شایع مشکلات بینایی
دکتر منصور عظمتی درباره مشکلات بینایی چشم می‌گوید: عیوب انکساری یعنی ضعف بینایی که به چهار شکل خود را نشان می‌دهد؛ نزدیک‌بینی یعنی مشکلی که فرد در آن نزدیک را بهتر می‌بیند اما دور را بد می‌بیند. در مشکل دوربینی، شخص دور را بد می‌بیند و نزدیک را خیلی بدتر می‌بیند. مشکل بعدی در ضعف بینایی هم مشکل آستیگمات است. در این مشکل فرد آستیگمات، خطوطی را که باید به صورت اشعه به چشم بتابد تا بتواند تصویر واضحی در شبکیه داشته باشد به‌خوبی تشخیص نمی‌دهد. یعنی این خطوط برای شخصی که چنین مشکلی دارد به صورت موازی و در یک جهت نیستند. مشکل بعدی در ضعف بینایی هم پیرچشمی است. یعنی افرادی که بالای ۴۰ سال هستند و برای مطالعه نیاز به عینک دارند.
شماره چشم با نزدن عینک تغییری نخواهد کرد
به گفته این متخصص چشم، ممکن است ضعف چشم برای کسی که در طفولیت نیاز به عینک پیدا می‌کند به گونه‌های مختلف خود را نشان دهد؛ یعنی امکان دارد شماره چشم در بعضی افراد آرام آرام و به تدریج کم شود و بر عکس در عده‌ای دیگر نیز شماره چشم اضافه شود. در واقع این موضوع بستگی دارد به اینکه نوع ضعیفی چشم از چه باشد. به این ترتیب، بعضی‌ها فکر می‌کنند اگر عینک نزنند شماره چشمشان بالاتر می‌رود. به همین خاطر والدین معمولاً بچه‌ها را به دلیل استفاده نکردن از عینک دعوا می‌کنند و فکر می‌کنند نزدن عینک باعث بالاتر رفتن چشم فرزندانشان خواهد شد.
عینک شما مانند برف‌پاک‌کن عمل می‌کند
دکتر عظمتی با بیان اینکه اگر قرار باشد شماره چشم بالا برود چه عینک بزنیم و چه نزنیم این اتفاق خواهد افتاد، توضیح می‌دهد: یعنی عینک باعث نمی‌شود پیشرفت و مراحل ضعیف شدن چشم کاهش داشته باشد یا متوقف شود. اما عینک باعث می‌شود ما همه اجسام را بهتر ببینیم؛ درست مانند اینکه وقتی در ماشین هستیم و برف می‌بارد ما بیرون ماشین را بد می‌بینیم؛ به همین خاطر هم برای وضوح بیشتر و داشتن دید بهتر از برف‌پاک‌کن استفاده می‌کنیم. در واقع برف‌پاک‌کن باعث می‌شود ما بیرون را بهتر ببینیم ولی از ریزش برف جلوگیری نمی‌کند. عینک هم دقیقاً همینطور است و مانند برف‌پاک‌کن عمل می‌کند. یعنی وقتی عینک می‌زنیم بهتر می‌بینیم. اما عینک نمی‌تواند مانع از ضعیف شدن بیشتر چشم ما شود.
این متخصص چشم در ادامه می‌گوید: بنابراین عینک نمی‌تواند ضعف و روند بیماری چشم را متوقف یا سرعت آن را کم کند. البته زدن عینک به طور مرتب در بعضی افراد که باید حتماً عینک بزنند باعث جلوگیری از روند تنبلی چشم خواهد شد که در واقع این موضوع بحث دیگری است و با عینک زدن افراد دیگر متفاوت است.
در چه شرایطی می‌توانیم دیگر عینک نزنیم؟
به گفته این جراح چشم، همه افراد می‌توانند عینک خود را بردارند؛ به شرطی که اولاً سنشان از هجده سال به بالا باشد. دوم اینکه شماره چشم آنها طی ۶ ماه از ۲۵ صدم تغییر نکرده باشد، ضخامت قرنیه خوب باشد، بیماری در سطح قرنیه نداشته باشند و همچنین معاینات و نکات تخصصی هم وجود دارند که توسط جراحان چشم بررسی می‌شوند و پس از آنکه بر اساس آنها سلامت چشم تأیید شد شخص می‌تواند تحت عمل لیزیک قرار گیرد.
دکتر عظمتی می‌گوید: در خصوص شرایط حذف عینک این سؤال به وجود می‌آید که آیا همه افراد می‌توانند عمل لیزیک LASIK انجام دهند که پاسخ منفی است. چون ممکن است به دلایلی مختلفی این امکان برای همه افراد وجود نداشته باشد. مثلاً ضخامت قرنیه کافی نباشد و به طور کلی بعضی افراد نتوانند تحت چنین عملی قرار گیرند. ولی می‌توانند عینکشان را بردارند. این کار با گذاشتن لنزهای داخل چشمی که انواع خاص خود را دارند. مانند ای سی آل، آرتیزان، آرتیفلکس و مولتی فوکال انجام خواهد شد که انتخاب نوع آنها با توجه به شرایط بیمار و بر اساس سن، شغل و جنس او مشخص و با توجه به در نظر گرفتن چنین مواردی در این خصوص تصمیم‌گیری خواهد شد.
حذف پیرچشمی با عمل جراحی
دکتر عظمتی درباره پیرچشمی و سن ابتلا به آن نیز می‌گوید: پیرچشمی معمولاً از حدود چهل سالگی به بالا اتفاق می‌افتد. این افراد اغلب در چنین رده سنی برای مطالعه نیاز به عینک پیدا می‌کنند. این نوع عینک هم فقط جنبه دیدن برای فاصله ۳۳ سانت تا ۷۰ سانت را دارد و فقط در این خصوص تعبیه می‌شود و کارایی خواهد داشت.
این چشم‌پزشک در پاسخ به سؤال کسانی که می‌خواهند بدانند پیرچشمی آنها با عمل جراحی قابل حذف هست یا خیر می‌گوید: پیرچشمی هم قابل عمل هست؛ البته انجام این عمل توسط لیزر نخواهد بود. در واقع عمل پیر چشمی با استفاده از لنزهای داخل چشمی انجام خواهد شد. یعنی طی چنین عمل جراحی می‌توانیم کاری کنیم که شخص تا آخر عمر دیگر برای پیرچشمی عینک نزند.
ادعای دروغین تبلیغات قطره‌های چشم برای درمان ضعف بینایی
در صفحات مجازی تبلیغاتی وجود دارند مبنی بر آنکه با استفاده از یک قطره می‌توان از پیرچشمی، آستیگمات بودن چشم یا ضعیفی آن جلوگیری کرد. در این تبلیغات ادعا می‌شود ۱۵ دقیقه پس از استفاده از چنین قطره‌هایی بینایی شما کامل خواهد شد. دکتر عظمتی در مورد استفاده از چنین قطره‌هایی و تبلیغات‌های مختلف در صفحات مجازی هشدار می‌دهد و می‌گوید: این موارد و این نوع محصولات معمولاً فقط جنبه بازاری و بیزینسی دارند. این گونه قطره‌ها از قبل هم وجود داشته‌اند و چیز جدیدی نیستند. ضمن آنکه ممکن است استفاده از این گونه قطره‌ها عوارض زیادی برای بیمار به دنبال داشته باشند. بنابراین استفاده از آنها اصلاً کار درستی نیست.
این متخصص در ادامه می گوید: توجه داشته باشیم اگر بیمار هنگام مطالعه اظهار ناراحتی می‌کند و مشکل دارد بهترین درمان این است که یا باید عینک بزند یا تحت عمل جراحی داخل چشم قرار گیرد. استفاده از این گونه قطره‌ها و محصولات دیگری که تحت این عناوین در بازار موجود هستند اصلاً توصیه نمی‌شوند و هیچ قطره چشمی نباید بدون تجویز متخصص استفاده شود.