هفته گذشته رئیس کمیسیون انرژی پارلمان روسیه خواستار اتحاد گازی ایران و روسیه در برابر کشورهای مصرف‌کننده گاز خصوصاً کشورهای اروپایی شد. در همین زمینه و همچنین درباره نقش ایران در تأمین گاز اروپا با والری نستروف کارشناس مسائل انرژی روسیه گفت‌وگو کرده‌ایم:
* نقش ایران در بازار جهانی گاز را چگونه می‌بینید؟
- ایران دارای 27 تریلیون مترمکعب ذخایر گازطبیعی است که 18 درصد کل ذخایر گاز جهان را شامل می‌شود و دومین دارنده بزرگ گاز دنیا است. تحلیلگران معتقدند که 62 درصد ذخایر گاز ایران هنوز دست‌نخورده باقی مانده‌اند. بنابراین همین آمار نشان می‌دهند که نمی‌توان از گاز ایران چشم پوشید.
* گازپروم اخیراً اقدام به خرید امتیاز خط لوله گاز ایران به ارمنستان کرد. با توجه به اینکه هدف ارمنستان از خرید گاز ایران کاهش وابستگی به واردات انرژی از روسیه بود، این اقدام گازپروم با چه اهدافی صورت گرفت؟
- اگر گازپروم کنترل خط لوله گاز ایران به ارمنستان را به دست نمی‌گرفت، راه ایران برای عرضه گاز به اروپا و رقابت با گازپروم بسیار آسان‌تر می‌شد. اما گازپروم سعی دارد تا آنجا که ممکن است از رقابت با ایران بر سر عرضه گاز به اروپا خودداری کند.
* با توجه به قدرت انحصاری روسیه در عرضه گازطبیعی به اروپا و تلاش اروپا برای دسترسی به منابع جایگزین همچون ایران، فکر می‌کنید نهایتاً گاز ایران به اروپا برسد؟
- کشورهای اروپایی به طور روزافزون ایران را به عنوان منبع جایگزین گازپروم روسیه در عرضه گاز می‌پندارند. علاوه بر خط لوله گاز ایران به ارمنستان که من معتقدم ایران کشاندن آن به اروپا را در ذهن می‌پروراند، خط لوله نابوکو نیز وجود دارد که همین امسال اتحادیه اروپا نیز آن را تصویب کرد. خط لوله نابوکو که حدود 3 میلیارد دلار هزینه دربر خواهد داشت، گاز منطقه خزر و ایران را به کشورهای غرب اروپا خواهد رساند و ساخت آن تا سال 2011 به اتمام خواهد رسید. حال هر چه این خط لوله به سمت اجرایی شدن حرکت کند، روسیه سعی خواهد کرد با اتحاد با ایران همچنان سایه سنگین خود بر اروپا را حفظ کند.
* احتمال تشکیل یک اتحاد گازی در حد سازمان اوپک را در چه حد پیش‌بینی می‌کنید؟
- به نظر می‌رسد که کرملین قویاً به دنبال آن است که به جای تبدیل ایران به یک رقیب در عرصه انرژی، آن را به یک شریک و رفیق تبدیل کند. ابراز علاقه‌های اخیر گازپروم به کمک در ساخت خط لوله گاز ایران به هند و پاکستان و همچنین خرید خط لوله گاز ایران به ارمنستان، نشان دهنده تمایل روسیه به اتحاد با ایران است تا جلوگیری از نفوذ آن.
از سوی دیگر در بخش گاز جهان بر خلاف بخش نفت که ذخایر نفت میان چندین کشور پراکنده است، اما سه کشور روسیه، ایران و قطر نزدیک به 60 درصد کل ذخایر گاز دنیا را در اختیار دارند و مطمئناً اتحاد میان سه کشور آسان‌تر از اتحاد میان 11 کشور عضو اوپک خواهد بود. با وجود اینکه تا ایجاد یک کارتل گازی راهی طولانی در پیش است، اما شرایط اقتصادی دنیا نشان‌دهنده حرکت کشورها به سمت ایجاد اتحادهای اینچنینی است.