همشهری آنلاین- معصومه اصغری: وقتی نشانی را می‌پرسیم دست بلند می‌کنند و می‌گویند: «وارد خیابان مجاهدین اسلام که می‌شوی، نرسیده به خیابان ایران، برو داخل کوچه آجانلو و بعدش کوچه میرزایی.»وارد کوچه که می‌شویم تصویر صورت «محمدعلی رجایی» که روی دیوار بلندترین ساختمان کوچه نقش بسته ما را به خانه‌اش راهنمایی می‌کند. اینجا مثل بیشتر خانه‌های قدیمی در کوچکی دارد که حالا به واسطه کاربری موزه داشتن به روی همه باز است. حیاط چندان فراخ نیست اما حوض وسط آنکه گلدان‌های شمعدانی قابش گرفته‌اند به آن صفا داده است. باغچه‌ها در حاشیه دیوارهای آجرسرخ رنگ بهمنی هستند. روی پلکان ایوان کوچک خانه هم رنگ گلبرگ‌های گل‌های شمعدانی زیر آفتاب همچنان داغ شهریور ماه تندتر شده‌اند. عکس‌های قدیمی به جا مانده از خانه را که به یاد می‌آوریم، یقین می‌کنیم که اینجا در زمان زندگی آن شهید والا مقام ساده‌تر از حالایش بوده. درست به سادگی سیره و سبک زندگی که در وسایل اندک خانه تجلی پیدا کرده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
این لامپ بالاخره ما را به جهنم می‌برد!
خانه شهید رجایی ۲ آشپزخانه دارد. یکی از آنها مطبخی قدیمی است که در زیر زمین قرار دارد. آشنایان این خانواده می‌گویند در زمان حیات او از این مطبخ استفاده نمی‌شده است. آشپزخانه کوچک خانه که درست روبه‌روی در اتاق پذیرایی قرار دارد، مساحتش کمتر از ۶ متر است و حالا وسیله چندانی در آن نیست. لامپ شاخه‌ای آن هنوز از وسط سقف آویزان است. همسر او خاطره به یاد ماندنی از این لامپ دارد: «آقای رجایی نسبت به اسراف بسیار حساس بودند. آشپزخانه کوچک و تاریک بود و به همین خاطر گاهی چراغ آن را روشن می‌کردیم. ایشان مقید بودند که چراغ بیهوده روشن نباشد و گاهی که این سهل‌انگاری می‌شد می‌گفتند: «این لامپ بالاخره ما را به جهنم می‌برد» و آن را خاموش می‌کردند.
مهمانی به سبک شهید رجایی
در نگاه اول در اتاق پذیرایی محمدعلی رجایی خبری نیست. یک تلویزیون قدیمی ۱۴ اینچ را گذاشته‌اند روی کمد کوچک فلزی دو دری که رنگ نخودی دارد. وسط اتاق کرسی مربع شکلی است که با پتوهای کلفت پوشیده شده است و کنار کرسی دو پشتی گذاشته‌اند. اینجاست که باید گفت: «و دیگر هیچ...»اما خاطرات همسر این شهید را که تورق می‌کنیم تازه این اتاق و وسایل ساده آن زنده می‌شوند. از همسر ایشان نقل شده که آقای رجایی از اینکه جوان‌های فامیل کمتر یکدیگر را می‌دیدند ناراحت بودند، به همین دلیل برنامه‌ریزی کردند که هر ۱۵ روز یک بار این جوان‌ها را دور هم جمع کنند. پذیرایی ما بسیار ساده بود و در مهمانی اول خوراک لوبیا چیتی دادیم. ایشان کم‌کم این جلسات را به بحث در باره مسائل سیاسی و اجتماعی روز و تفسیر قرآن و حدیث جهت دادند. مهمانخانه ایشان با هر میزان حقوقی که داشتند هیچ‌گاه خالی نمی‌ماند.
کتابخانه دست‌ساز
اتاق کار هم صفا و سادگی اتاق‌های دیگر را دارد. کیف سامسونت رئیس‌جمهوری را روی میز ساده‌ای قرار دادند که پشت آن بر صندلی فلزی تاشو می‌نشست و کتاب می‌خواند و بیانیه می‌نوشت و کارهای کلان کشور و مجلس را پیگیری می‌کرد. روبه‌روی میز پنجره رو به حیاط نور آفتاب را از لابه لای پرده توری سفید ساده مهمان اتاق می‌کند. کتابخانه دست‌ساز شهید رجایی و ویترین لباس‌ها وسایل دیگر این اتاق هستند.
اطرافیان او می‌گویند ایشان همواره تمیز بودند و اگر لکی بر لباس‌شان می‌نشست به سرعت آن را بر طرف می‌کردند. ۴ پیراهن و دو دست کت و شلوار داشتند که به تناوب از آنها استفاده می‌شد. این لباس‌ها در ویترین این اتاق با سادگی تمام خود نمایی می‌کنند. تعدادی از کتاب‌های مورد علاقه ایشان هم در کتابخانه‌ای که به دست خودش ساخته شده گوشه‌ای از اتاق قرار دارد. می‌گویند کتابخانه هر فرد نمایانگر طرز فکر او هم هست. در کتابخانه بیشتر تفسیر قرآن هست و کتاب‌های مذهبی و تاریخی و کمی هم شناخت جریان‌های فکری آن روزها.
دزدی که به کاهدان زده بود
ماجرای سرقت دو ماه پیش از خانه شهید رجایی این سؤال را در ذهن خیلی‌ها به وجود آورد که چه چیز این خانه توجه دزدها را به خود جلب کرده بوده است. «امید یزدانی» مدیر موزه شهید رجایی به این سؤال پاسخ می‌دهد: «بازدید از خانه موزه شهید رجایی رایگان است و همه نوع قشری تا به حال برای بازدید به این مکان فرهنگی آمده‌اند. همان‌طور که می‌دانید ایشان به سادگی در زندگی مشهور بودند و سمبل مسئولانی هستند که از دل مردم به مقام رسیدند و این منصب ایشان را تا آخر عمر تغییر نداد. در واقع هدف از موزه کردن این خانه علاوه بر گرامیداشت یاد و نام آن شهید بزرگوار، نمایش این سادگی حیرت‌انگیز بوده است.»
یزدانی می‌گوید دزدها به طمع دستگاه نمایشگر ال. سی. دی. به این خانه آمده‌اند: «نزدیک اذان صبح بود که همسایه‌ها سر و صدایی از داخل خانه می‌شنوند. خوشبختانه سیستم امنیتی این منزل به مقر نیروی انتظامی متصل است و آنها نیز به سرعت خود را به این محل رساندند. ۳ سارق که ۲ نفر از آنها از اتباع افغان و یک نفر شهرستانی بود در حالی که این دستگاه را در پرده‌های خانه پیچیده بودند در حال فرار از خانه بودند که توسط مأموران نیروی انتظامی دستگیر شدند.»
مدیر خانه موزه شهید رجایی می‌گوید کاربری این دستگاه در این مکان فرهنگی نمایش عکس‌ها و فیلم‌های به جا مانده از دومین رئیس‌جمهوری انقلاب اسلامی است: «گروه‌های مختلفی برای بازدید از این موزه به اینجا می‌آیند. هدف بسیاری از بازدیدکنندگان نیز شناخت بیشتر این شهید والامقام و دیدن سبک زندگی و وسایل شخصی‌اش است. شناساندن سیره این بزرگوار در برنامه‌های اصلی موزه گنجانده شده است. برای تحقق بیشتر این هدف فیلم‌ها و تصاویری از شهید رجایی تهیه و جمع‌آوری شده و به‌طور مرتب آنها را برای گروه‌های دانش‌آموزی و دیگر تشکل‌ها نمایش می‌دهیم. خوشبختانه نقشه این سارقان اجرایی نشد و هنوز هم این فیلم‌ها در همین دستگاه برای مخاطبان موزه نمایش داده می‌شود.» موزه شهید رجایی همه روزه به جز روزهای سوگواری از ساعت ۱۴ تا ۱۶:۳۰ پذیرای علاقه‌مندان به شناخت شخصیت این معلم شهید است.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۲ در تاریخ ۱۳۹۳/۰۶/۰۸